"Đà Lạt thứ 2" đã không còn hấp dẫn

Năm 2019, UBND tỉnh Lâm Đồng công bố quy hoạch vùng Đankia - Suối Vàng (huyện Lạc Dương) được xem là đô thị vệ tinh của Đà Lạt, phát triển mạnh du lịch nghỉ dưỡng cùng với khu du lịch quốc gia hồ Tuyền Lâm. Theo đó, đến năm 2025 nơi này trở thành khu du lịch có thể thu hút 3 triệu du khách/năm.

Đây được xem là "Đà Lạt thứ 2" chuyên khai thác du lịch nghỉ dưỡng chất lượng cao, với hồ Đankia - Suối Vàng nằm bên cạnh núi Langbiang làm trung tâm cảnh quan du lịch nghỉ dưỡng.

Tại thời điểm đó, ông Phan Văn Đa, phó chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng, chỉ đạo: "Tuyệt đối cấm việc phá rừng, san gạt đất để làm các công trình trái phép, không phép hoặc làm các công trình có mục đích kinh doanh ngoài du lịch. Hoạt động nông nghiệp cũng phải quản lý chặt, không để việc san gạt đất đai làm nông có thể tàn phá cảnh quan. Nếu mất mặt nước và rừng thì không còn gì để tỉnh Lâm Đồng thu hút đầu tư!".

Và hồ Đankia - Suối Vàng đang bị tàn phá dữ dội bằng các kiểu gây hại đến lòng, bờ hồ.

Trao đổi về điều này, ông Lê Chí Quang Minh, phó chủ tịch UBND huyện Lạc Dương, cho biết: "Khi triển khai quy hoạch, vùng nông nghiệp và các hoạt động khác ở lòng hồ, bờ hồ sẽ di dời. Tuy nhiên, sự thay đổi cảnh quan hồ đã làm giảm mất sự hấp dẫn của khu vực vốn có cảnh quan đẹp".

Trả lại lòng hồ để còn nước uống

Người dân đổ đất trồng hoa màu ngay bên trong lòng hồ Đankia - Suối Vàng - Ảnh: ĐỨC THỌ

Việc hồ Đankia - Suối Vàng cạn khô cần phải nhìn nhận từ 2 hướng: nguồn cấp suy giảm và dung tích hồ chứa thu hẹp. Giảm diện tích rừng, nước từ thượng nguồn chảy về Đankia - Suối Vàng không còn điều hòa. Mùa mưa, lượng nước đổ về quá nhanh và lớn, hồ quá tải phải xả bỏ. Mùa khô thì mất nguồn nước cấp.

Sản xuất nông nghiệp cây ngắn ngày, lạm dụng nhà kính dẫn đến gia tăng tốc độ bồi lắng và suy giảm nước ngầm cục bộ.

Đà Lạt dù mùa khô vẫn có mưa, thậm chí mưa lớn, nhưng không thấm vào đất quanh hồ bởi mặt đất đã bị nhà kính che lấp. Nước theo mái nhà kính chảy thành dòng với tốc độ cao cuốn theo đất bồi, cát đá xuống lòng hồ.

Khu vực lòng hồ có hơn 360ha thì có đến hơn 150ha đang canh tác cây ngắn ngày, hầu hết đã phủ nhà kính. Bờ hồ, phía đỉnh Langbiang là cả nghìn hecta đất đang phủ trắng nhà kính. Mưa xuống, nước đỏ ngầu từ nhiều phía đổ về lòng hồ, nhưng lượng nước này không làm cho hồ Đankia - Suối Vàng "no" nước, trái lại hồ càng thêm kiệt nước vì bồi lắng.

Tỉnh Lâm Đồng đang có kế hoạch nạo vét toàn bộ lòng hồ và xây dựng các hồ lắng hỗ trợ Đankia - Suối Vàng.

Tổng kinh phí dự kiến hơn 150 tỉ đồng, tuy nhiên tỉnh còn đang nghiên cứu phương án cũng như nguồn cấp vốn. Việc nạo vét rất cần thiết, nhưng cần kết hợp nâng chiều cao đập nước, tăng mảng xanh ở thượng nguồn, giải tỏa vùng nông nghiệp trồng cây ngắn ngày quanh hồ, khôi phục hoạt động trồng cây lâu năm như trước kia.

Để đảm bảo cấp nước đủ và sạch cho TP Đà Lạt thì cần trả lại độ thông thoáng cho lòng hồ.

Ngưng thủy điện để cứu suối vàng

Ông Lê Chí Quang Minh, phó chủ tịch UBND huyện Lạc Dương, cho biết: "Nhà máy thủy điện Ankroet phải ngưng phát điện trong tháng 3-2021, sau ba tháng giảm công suất hơn 80% vì không có đủ nước. Để ưu tiên cấp nước sinh hoạt, nhà máy có thể phải tiếp tục ngưng, giảm phát điện".

Chất lượng nước cấp sinh hoạt cho TP Đà Lạt và huyện Lạc Dương có bị ảnh hưởng? Về vấn đề này, ông Minh cho biết do phần lớn hồ đã cạn trơ đáy nên hiện nay các nhà máy nước chỉ có thể dùng nước còn lại nằm ở phần trũng (hồ Suối Vàng).

Lượng nước giảm nên chất lượng nước thô cũng giảm, tạp chất, chất rắn, chất thải nông nghiệp (bao gồm thuốc bảo vệ thực vật) tăng cao.

Tiến sĩ môi trường LÂM NGỌC TUẤN (Đại học Đà Lạt)