Quảng Trị - hồi sinh từ tro bụi

Có tuổi 20 nằm lại

Những con phố của miền đất này có thể chưa bề thế hoành tráng như nhều thành phố khác, nhưng nếu nhìn lại quá khứ còn lưu giữ trong những tấm hình tư liệu tròn 40 năm trước sẽ thấy Quảng Trị đã hồi sinh từ đổ nát, tro bụi.

Những ngày này tôi thường lục tìm những tấm hình tư liệu về Quảng Trị mùa hè 1972. Và gặp hình ảnh những xác người nằm chết đau thương dọc theo con đường chiến sự, là những bé thơ ngơ ngác giữa con đường loạn lạc xe pháo ngổn ngang với mùi khói đạn.

Phóng to

Và trong những tấm hình ấy, tôi bắt gặp một bức ảnh về thị trấn Đông Hà của 40 năm trước. Tấm hình ấy là quãng đường đi ngang qua tòa nhà bưu điện tỉnh bây giờ.

Phóng to

Còn tấm hình chụp toàn cảnh thành phố, tôi có thể đoán được vị trí người chụp ở trên nóc một cái lô cốt nằm ngay giao lộ tuyến đường Hùng Vương và Trần Hưng Đạo, từ đó nhìn về sẽ thấy cả một khu phố chợ trung tâm tan tành đổ nát đến rợn người.

Phóng to

Và bây giờ ngay trên vị trí đó, một khu trung tâm thương mại đang mọc lên với chợ Đông Hà, các siêu thị Co-op Mart, Quảng Hà…

Phóng to

Những ai đã từng đến Đông Hà trước năm 1990 hẳn khó quên hình ảnh cái lô cốt ngay ngã ba bưu điện, đây là lô cốt để lại từ thời Pháp, dưới chân lô cốt là những chiếc xe tăng thu được trong chiến tranh chống Mỹ. Trên tường lô cốt viết bằng sơn mấy câu thơ của ông Lê Đức Thọ:

“Xuân về trên đồi cũPhấp phới ngọn cờ hồngCả hai tên xâm lượcChôn một nấm mồ chung”.

Phóng to

Sau ngày tái lập tỉnh, cái lô cốt án ngữ ngay ngã ba đại lộ Hùng Vương nên đã bị phá bỏ, dịp kỷ niệm 40 năm giải phóng này, ngay trên chính vị trí lô cốt xưa ấy đã được dựng lên một bảng quảng cáo điện tử.

Phóng to

Bốn mươi năm, Quảng Trị vẫn là miền đất của hoài niệm nhắc nhở về ngày hôm qua bi tráng của dân tộc, nơi hội tụ những yêu thương của mọi miền đất nước.

Hôm qua 30-4, trong lễ thượng cờ ở khu di tích lịch sử vĩ tuyến 17, hai thành phố Hà Nội và TP.HCM cũng trao tặng cho cụm di tích đôi bờ sông tuyến hai biểu tượng thiêng liêng là Khuê Văn Các và di tích bến Nhà Rồng để trưng bày tại bảo tàng, khẳng định chân lý “nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một”, và khát vọng thống nhất ấy đã phải đổi bằng máu xương của hàng triệu người Việt ngã xuống để có được!

Phóng to

Và bến sông Thạch Hãn, những cựu binh của 81 ngày đêm khốc liệt 40 năm trước, đêm nay vẫn tìm về cùng nhân dân ở thành cổ Quảng Trị thả những vòng hoa trôi trên dòng Thạch Hãn viếng đồng đội đã ngã.

Người thả hoa trong tấm hình này cũng là một cựu binh đặc biệt của chiến trường Quảng Trị mùa hè 1972, ông là nhà báo Đinh Thế Huynh, ủy viên Bộ Chính trị, bí thư Trung ương Đảng, trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Đảng.

Phóng to

Trong ngày kỷ niệm 40 năm giải phóng Quảng Trị, thật thú vị khi nhìn thấy xe hoa của các địa phương như huyện miền núi Đakrông hay xe của huyện đảo Cồn Cỏ, những huyện mới thành lập về sau này của Quảng Trị mà 40 năm trước chưa có tên trong bản đồ hành chính.

Phóng to

Đất nghèo nên chiu chắt niềm vui, như người mẹ bế con đứng nhìn cảnh biểu diễn dù lượn hay thả 40 chùm bóng bay vào trời xanh trong buổi lễ sáng nay, bầu trời thì xanh, nụ cười con trẻ hồn nhiên chứng kiến hình ảnh đó, trong thoáng chốc tôi nhận ra cái giá của bình yên khi nhớ đến những tấm hình tư liệu về những đớn đau 40 năm trước.

Phóng to

Với người dân quê tôi, có hạnh phúc nào lớn hơn là hòa bình, có khát vọng nào lớn hơn là ấm no…