Phóng to

Cảnh trong phim Người Mỹ trầm lặng - một phim Hollywood được quay ở VN - Ảnh: imdb.com

Tuổi Trẻ trao đổi với nhà sản xuất phim Trần Bích Ngọc - người có kinh nghiệm làm việc với các đoàn phim Mùa hè chiều thẳng đứng, Người Mỹ trầm lặng, VN tươi đẹp, The last airbender...

Phóng to

Nhà sản xuất phim Trần Bích Ngọc - Ảnh: Cát Khuê

* Theo chị, các đoàn phim nước ngoài chọn VN để thực hiện phim thường vì những yếu tố nào?

- Đến thời điểm này, điểm qua những phim đã được quay ở VN, phần lớn lý do lựa chọn VN là do câu chuyện có yếu tố, bối cảnh, nhân vật liên quan đến VN. Gần đây nhất có phim The last airbender là câu chuyện hoàn toàn không liên quan đến VN nhưng đoàn phim vẫn chọn VN do VN có sự đa dạng về bối cảnh, địa hình từ núi non đến đồng bằng, biển cả cùng nhiều công trình kiến trúc phong phú.

* Và ngược lại, khi họ không chọn VN thì do đâu?

- Lý do cũng tùy thuộc vào từng phim cụ thể. Với các nước phương Tây, VN quá xa xôi nên chi phí đi lại ăn ở cho cả một đoàn phim sẽ rất tốn kém, từ khi chuẩn bị quay đến lúc quay đã là một khoảng thời gian quá dài. Thế nên khi các nhà sản xuất thấy việc quay ở VN là thật sự cần thiết họ mới sẵn sàng trả chi phí đó. Đôi khi có những trường hợp nhà sản xuất biết VN có địa điểm tốt để quay nhưng chi phí quá cao họ đành tìm phương án khác.

Một yếu tố khác là thiết bị kỹ thuật ở ta chưa nhiều nên khi quay tại VN các đoàn phim từ xa đến phải mang theo nhiều máy móc thiết bị cũng như đội ngũ kỹ thuật. Đây là mối lo của nhà sản xuất vì chi phí sẽ tăng. Nhất là thời gian gần đây kinh tế thế giới suy giảm đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh phí đầu tư sản xuất phim, nên các nhà sản xuất càng có xu hướng tìm kiếm các nước có chế độ hoàn thuế ưu đãi như là một sự hỗ trợ quan trọng cho kinh phí làm phim.

* VN cần có những cơ chế làm phim thay đổi theo hướng tích cực nào để trở thành một trong số những điểm đến được lựa chọn của các đoàn làm phim nước ngoài, đem lại lợi ích cho cả du lịch lẫn người làm phim bản địa, theo chị?

- Cơ chế làm phim ở VN thật ra đã thay đổi rất nhiều và ngày càng thuận lợi cho các đoàn phim nước ngoài. Nếu VN biết quảng bá hình ảnh của đất nước rộng rãi đến các nhà làm phim thế giới trong một chiến lược cụ thể thì chắc chắn sẽ có thêm rất nhiều cơ hội. Chẳng hạn như tôi biết các nhà làm phim nước ngoài đến VN ai cũng tìm Hạ Long, Ninh Bình, Hội An. Ai cũng biết những điểm đó, phim nào ít nhiều cũng có cảnh quay ở những nơi đó.

Gần đây, mọi người nhắc đến VN ngày càng nhiều, tại các liên hoan phim Cannes, Berlin, Venice, tại các tuần lễ phim VN ở Hà Nội hay sắp tới ở Los Angeles... Đây là những cơ hội thuận lợi để quảng bá hình ảnh VN, tạo sự thân thiện cởi mở với các nhà làm phim. Tại sao chúng ta không tổ chức thêm những buổi gặp gỡ, tiếp xúc với các nhà làm phim thế giới nhiều hơn để giới thiệu với họ về môi trường làm phim ở VN?

Đã đến lúc chúng ta phải chủ động có kế hoạch lâu dài và cụ thể để quảng bá hình ảnh VN đến gần với các nhà làm phim. Điều này vừa giúp môi trường điện ảnh Việt thêm sôi động, giúp quảng bá du lịch và giúp đội ngũ làm phim Việt có cơ hội để hòa nhập với thế giới!

Phóng to Đạo diễn Đinh Anh Dũng - Ảnh do nhân vật cung cấp Bộ phim Pinkville (Làng hồng) dựng lại vụ thảm sát tại làng Sơn Mỹ, Quảng Ngãi cách đây 40 năm do Oliver Stone làm đạo diễn đã tạm ngưng khi công việc chuẩn bị bên Thái Lan gần xong (Tuổi Trẻ ngày 3-3-2008). Nhưng nếu tôi là Oliver Stone, tôi điên mới làm phim Làng hồng ở VN. Với Hollywood tiền không bao giờ là vấn đề. Oliver Stone cần gì ở đây khi ông ấy tìm đến Mỹ Lai (Tuổi Trẻ ngày 7-9-2007)? Ông ấy chỉ cần một cảm xúc. Và chấm hết. Một nơi quá chừng nhiêu khê về giấy tờ, quá chừng nhiêu khê về phép tắc, quá chừng nhiêu khê về thực hiện. Bây giờ cứ tưởng tượng một bộ phim như vậy, trực thăng ở đâu ra? Trong khi ở Philippines, ở Thái Lan sẵn sàng đón ông ấy, bối cảnh có thể không VN lắm nhưng không đến nỗi. Nói về nghề nghiệp, bối cảnh cần là gì? Một đồng lúa, một làng quê, quá nhiều nơi ở châu Á sẽ có được điều đó. Khi Oliver Stone qua đây là còn vài tháng nữa bấm máy. Trời, một năm chắc gì các thủ tục giấy tờ đã lo xong? Có ai nghĩ được là giúp một đạo diễn bậc thầy của thế giới đến VN làm phim là có một thế hệ làm phim của VN có thể học được ít nhiều? Không, chẳng có ai nghĩ đến điều đó hết!

______________

Đó là cơ hội làm ăn

Phóng to

NSND Nguyễn Hữu Tuấn - Ảnh do nhân vật cung cấp

Anh Đặng Nhật Minh và tôi được mời tham gia đoàn phim Người Mỹ trầm lặng khi bộ phim bắt đầu khởi quay tại VN. Anh Minh là đạo diễn của second unit (nhóm quay thứ hai), còn tôi chủ yếu quay cảnh hậu trường làm phim (behind the scenes). Nếu nói “học hỏi kinh nghiệm” có lẽ ta đã dùng từ đẹp quá, tôi muốn gọi thẳng cơ hội được cộng tác với các đoàn phim nước ngoài là cơ hội làm ăn thì đúng hơn.

Với Người Mỹ trầm lặng tôi không học hỏi được gì nhiều. Có thể ví von tôi như người đạp xe trên đường làng thì học được gì từ những người lái xe hơi trên xa lộ đây? Sòng phẳng mà nói việc hợp tác đó nếu biết cách cũng là cơ hội kiếm được tiền. Mà cơ hội đó chúng ta đã nhiều lần bỏ phí.

Tôi nghe nói khi đạo diễn Oliver Stone vào VN để dự tính khảo sát quay Trời và đất, chúng ta đã đòi kiểm duyệt kịch bản này. Ngay lập tức Oliver Stone đã không chọn VN để quay nữa.

Và nếu ai đã xem phim tài liệu về bộ phim Người Mỹ trầm lặng, chắc hẳn sẽ bật ngửa sửng sốt khi sau những lời khen ngợi VN mang tính chất ngoại giao của các thành phần chủ chốt đoàn làm phim thì có một nhà sản xuất (line-producer) nói: thủ tục xin phép quay phim ở VN là cơn ác mộng đối với ông ta!