Hôm 16-12, các quan chức Anh xác nhận Mỹ đã tạm dừng thực hiện thỏa thuận công nghệ trị giá 40 tỉ USD giữa hai nước. Diễn biến này cho thấy mối quan hệ đặc biệt Mỹ - Anh đã sứt mẻ.

London trấn an

"Thỏa thuận Thịnh vượng công nghệ" (Tech Prosperity Deal) bao trùm các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, điện toán lượng tử và năng lượng hạt nhân dân sự. 

Hai bên đã đạt được thỏa thuận lịch sử này trong chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Donald Trump tới Vương quốc Anh hồi tháng 9, như một sự khẳng định mối quan hệ thân thiết và khả năng hợp tác của hai nước về thương mại và công nghệ.

Theo báo New York Times, khi Anh trở thành quốc gia đầu tiên đạt được thỏa thuận thương mại với chính quyền ông Trump hồi tháng 5, giới chỉ trích đã cảnh báo rằng các điều khoản còn lỏng lẻo và cam kết vẫn mơ hồ. Giờ đây, những rủi ro từ sự mập mờ đó đang lộ rõ.

Các nguồn thạo tin chỉ ra việc thực thi thỏa thuận công nghệ bị tạm dừng vì các quan chức Mỹ cho rằng Anh không đạt được đủ tiến triển trong việc hạ thấp các rào cản thương mại như đã hứa trong thỏa thuận thương mại hồi tháng 5.

Tối 16-12, Đài BBC đưa tin Văn phòng Thủ tướng Anh Keir Starmer khẳng định London vẫn đang "tích cực trao đổi với các đối tác Mỹ ở mọi cấp chính phủ" về thỏa thuận công nghệ. 

Theo Hãng tin Reuters, người phát ngôn của Thủ tướng Starmer từ chối bình luận chi tiết về các cuộc đàm phán này, nhưng khẳng định quan hệ với Washington vẫn bền chặt.

Mỹ là đối tác thương mại lớn nhất của Anh, và các tập đoàn công nghệ của Mỹ đã đầu tư hàng tỉ USD vào xứ sương mù. 

Theo Thỏa thuận Thịnh vượng công nghệ, Anh và Mỹ nhất trí hợp tác trong các lĩnh vực máy tính lượng tử và trí tuệ nhân tạo, trong khi các công ty như Microsoft, Google, Nvidia và OpenAI cam kết đầu tư hàng chục tỉ USD vào Anh.

Bộ trưởng Thương mại Anh Peter Kyle đã thăm Mỹ vào tuần trước để đàm phán với các quan chức thương mại và các công ty công nghệ, đồng thời "nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì động lực trong triển khai mọi khía cạnh của thỏa thuận Anh - Mỹ", theo thông báo từ văn phòng của ông. Hai bên nhất trí sẽ tiếp tục các cuộc đàm phán vào tháng 1-2026. 

Anh ít nhượng bộ Mỹ?

Đầu năm nay, Thủ tướng Anh Keir Starmer đã nỗ lực tiếp cận ông Trump để tránh các mức thuế quan cao. Khi ông Trump tới thăm cấp nhà nước vào tháng 9, các quan chức Anh muốn chứng minh rằng chuyến đi không chỉ mang tính nghi lễ và hình thức. Thời điểm đó, hai nước cam kết tăng cường quan hệ và ký kết Thỏa thuận Thịnh vượng công nghệ.

Tuy nhiên, ngôn ngữ trong thỏa thuận công nghệ giữa Anh và Mỹ nêu rằng thỏa thuận này chỉ "có hiệu lực song hành với những tiến triển thực chất trong việc chính thức hóa và triển khai" thỏa thuận thương mại hồi tháng 5 - được gọi là Thỏa thuận Thịnh vượng kinh tế (Economic Prosperity Deal).

Hiện nay chính quyền ông Trump lập luận Anh nỗ lực chưa đủ. Điều này cho thấy chính quyền ông Trump đang tiếp tục tận dụng chính sách thương mại để thúc đẩy chính phủ các nước nhượng bộ nhiều hơn về thương mại và các chính sách khác. 

Cần lưu ý Nhà Trắng vẫn duy trì đàm phán với các nước trong nhiều tháng, dù trước đó nhà lãnh đạo Mỹ tuyên bố đã hoàn tất các thỏa thuận.

Một số điều khoản trong thỏa thuận với Anh đặc biệt lỏng lẻo. Dù có những cam kết chắc chắn về việc hạ thuế quan đối với ô tô Anh xuất khẩu sang Mỹ và tăng xuất khẩu thịt bò Mỹ sang Anh, nhiều vấn đề khác vẫn chưa được giải quyết.

Trong số đó có mong muốn của Mỹ về việc tăng xuất khẩu nông sản và yêu cầu Anh nới lỏng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. 

Các quan chức Mỹ cũng bày tỏ thất vọng với các quy định an toàn trực tuyến và thuế dịch vụ số của Anh. Trong nhiều tháng, Anh vẫn không thay đổi thuế dịch vụ số - nguồn thu chủ yếu đến từ các công ty lớn của Mỹ như Amazon và Google.

Đến nay, chính quyền ông Trump đạt được các "thỏa thuận thương mại hạn chế" với chỉ 15 quốc gia nhằm thay đổi cái gọi là hành vi thương mại không công bằng và thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa Mỹ, theo báo New York Times. 

Các nhà đàm phán thường vấp phải trở ngại khi cố gắng chuyển các cam kết bằng lời nói giữa các nhà lãnh đạo thành văn bản. Một số thỏa thuận được công bố bằng lời nói vẫn chưa được hoàn tất.

Một vấn đề khác là vài nước ngày càng ít sẵn sàng nhượng bộ Mỹ. Chính quyền ông Trump cũng đang đối mặt với vụ kiện tại Tòa án tối cao Mỹ và có nguy cơ nhiều mức thuế quan sẽ bị vô hiệu, dù các quan chức cho biết họ có thể sử dụng những cơ sở pháp lý khác để thay thế.

Chưa rõ chính quyền ông Trump sắp tới sẽ quyết định ra sao về số phận của thỏa thuận công nghệ giữa Mỹ - Anh. Với quan điểm của phía London lúc này, thỏa thuận chỉ bị đóng băng tạm thời, chứ không bị "đắp chiếu" vĩnh viễn.

Mỹ đình chỉ thỏa thuận mới được ký với Anh

Thỏa thuận công nghệ mới được ông Trump ký kết với giới chức Anh hồi tháng 9 mới bị Washington đình chỉ, nhằm tạo sức ép trên bàn đàm phán thương mại.