Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã chọn ngày 28-7 hàng năm là “Ngày Viêm gan thế giới”, nhằm mục đích tăng cường nhận thức, hiểu biết về viêm gan virus và những hậu quả do viêm gan virus gây ra như ung thư gan, xơ gan… Một trong những thông điệp chính của “Ngày Viêm gan thế giới” năm 2015 là tiêm vaccine cho trẻ để phòng bệnh viêm gan virus.

Viêm gan virus là bệnh truyền nhiễm ảnh hưởng đến hàng trăm triệu người trên thế giới, gây ra bệnh viêm gan cấp tính, mãn tính và gây tử vong cho khoảng 1,5 triệu người mỗi năm.

Việt Nam là một trong những quốc gia ở khu vực tây Thái Bình Dương có tỉ lệ nhiễm virus viêm gan cao. Tỉ lệ nhiễm virus viêm gan B từ 15% đến 20% dân số, nhiễm virus viêm gan C từ 2% đến 6%.

Nhiều trường hợp tử vong vì xơ gan và ung thư gan có liên quan đến viêm gan B và C. Viêm gan B mãn tính và viêm gan C mãn tính là hai nguyên nhân thường gặp dẫn đến xơ gan và ung thư gan ở các nước châu Á, trong đó có Việt Nam.

Theo các chuyên gia y tế, khả năng lây nhiễm viêm gan B cao hơn HIV từ 50 đến 100 lần, chủ yếu qua đường máu, sinh hoạt tình dục, nguy cơ khi dùng chung đồ dùng cá nhân như bàn chải đánh răng, dao cạo với người bệnh.

Phương thức lây nhiễm phổ biến nhất là lây nhiễm trong khi sinh: trẻ sơ sinh có nguy cơ lây nhiễm khi sinh từ 10% đến 90% nếu mẹ bị nhiễm viêm gan B, đặc biệt trong trường hợp mẹ có xét nghiệm HBsAg dương tính và HBeAg dương tính thì 90% trẻ sinh ra sẽ bị nhiễm virus viêm gan B.

90% số trẻ bị nhiễm virus viêm gan B sau khi sinh hoặc trong những năm đầu đời có nguy cơ chuyển thành nhiễm virus viêm gan B mãn tính và hậu quả lâu dài là dẫn đến xơ gan và ung thư gan.

Tại Việt Nam, khoảng 10-12% phụ nữ mang thai bị nhiễm virus viêm gan B mãn tính.

WHO đã khẳng định viêm gan B có thể kiểm soát một cách hiệu quả thông qua tiêm vaccine viêm gan B. WHO khuyến cáo cần cho trẻ sơ sinh tiêm liều vaccine viêm gan B đầu tiên càng sớm càng tốt sau khi sinh (trong vòng 24 giờ đầu).

Việc tiêm vaccine thực hiện càng sớm thì hiệu quả càng cao, với mũi tiêm trong 24 giờ có khả năng phòng được 85-90% các trường hợp lây truyền từ mẹ sang con. Hiệu quả phòng ngừa sẽ giảm dần theo từng ngày từ 50% đến 57% và không đạt được nếu tiêm sau 7 ngày.

Kể từ khi đưa vaccine viêm gan B vào sử dụng năm 2002, Việt Nam đã đạt được những tiến bộ lớn trong công cuộc phòng chống bệnh viêm gan B, đưa tỷ lệ nhiễm virus viêm gan B có HBsAg (+) ở nhóm trẻ dưới 5 tuổi xuống dưới 2% vào năm 2014 và tiếp tục hướng tới mục tiêu giảm xuống dưới 1% vào năm 2017.

Để phòng bệnh viêm gan B và ung thư gan hiệu quả, Bộ Y tế khuyến cáo người dân nên tiêm vaccine viêm gan B cho trẻ sơ sinh trong vòng 24 giờ khi mới lọt lòng mẹ và bổ sung các liều tiếp theo theo quy định của Bộ Y tế để đảm bảo sức khỏe của trẻ và bảo vệ cộng đồng khỏi nguy cơ lây nhiễm viêm gan virus.