Phó Thủ tướng Trịnh Định Dũng tham quan một mô hình máy lọc nước mặn thành nước ngọt tại Bến Tre - Ảnh: MẬU TRƯỜNG

Báo cáo tại hội nghị, ông Nguyễn Xuân Cường, bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết những năm gần đây, tốc độ xâm nhập mặn biểu hiện rất nhanh, cụ thể mùa khô năm 2015-2016, đồng bằng sông Cửu Long phải đối mặt với hạn hán và xâm nhập mặn khắc nghiệt. 

Năm đó, 450.000ha lúa bị ảnh hưởng, thiệt hại 1 triệu tấn lúa, 136ha cây ăn quả bị ảnh hưởng hạn mặn ở các cấp độ độ khác nhau và nửa triệu dân trong vùng thiếu nước ngọt.

Mùa mưa năm 2019 tại lưu vực sông Mêkong xuất hiện muộn so với trung bình nhiều năm. Tổng thời gian mưa ngắn, lượng mưa khoảng 1.240 mm, thấp hơn các năm trước 8%. 

Dòng chảy về đồng bằng sông Cửu Long từ đầu mùa khô đến nay giảm nhanh, hiện đang xuống ở mức rất thấp so với trung bình nhiều năm. Mực nước bình quân tại trạm Kratie (Campuchia) từ đầu tháng 11 đến nay thấp hơn gần 2,33 m so với các năm trước.

Xâm nhập mặn đã xuất hiện ở mức cao đột biến từ giữa tháng 12 do đợt triều cường ở mức cao và gió Đông Bắc cường độ mạnh, ranh mặn bốn phần nghìn ở các cửa sông Cửu Long cao nhất đến 57 km (sông Hàm Luông), cao hơn cùng kỳ năm 2015 là 17 km.

Theo dự báo, hạn mặn sẽ tác động đến 10/13 tỉnh miền Tây (trừ Đồng Tháp, Cần Thơ và An Giang).

Cống kiểm soát mặn Bông Bót, xã An Phú Tân, huyện Cầu Kè , Trà Vinh được thi công vượt tiến độ 7 tháng. Ảnh: H.T.DŨNG

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng khuyến khích người dân tự tính toán lượng nước cần thiết chia theo đầu người ở mỗi gia đình để chủ động trữ nước ngọt đủ dùng qua mùa khô hạn. 

Về lâu dài, ngành nông nghiệp cũng đề nghị Chính phủ tiếp tục hỗ trợ kinh phí xây các hồ trữ nước ngọt, đập tạm ngăn mặn.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng cho rằng hạn mặn năm nay diễn biến phức tạp, dự đoán khắc nghiệt hơn các năm nhưng cho đến thời điểm hiện nay, các địa phương và ngành nông nghiệp đã chủ động đối phó với kịch bản cực đoan nhất ngay từ đầu.

"Dù vậy, các địa phương vẫn không được chủ quan, phải bảo đảm đủ nước cho sản xuất và sinh hoạt với tinh thần không một người dân nào thiếu nước, địa phương nào để xảy ra thiếu nước, lãnh đạo phải chịu trách nhiệm" - Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nói.

Làm gì để giúp ĐBSCL chung sống với hạn, mặn?

TTO - Biến đổi khí hậu và những đập thủy điện thượng nguồn Mekong khiến ĐBSCL phải thay đổi để thích nghi với điều kiện "mất lũ".