Chiều 24-12, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, thông qua nghị quyết về tiêu chuẩn đơn vị hành chính.

Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương quy định đơn vị hành chính được tổ chức thành 2 cấp với 5 loại hình (tỉnh, thành phố, xã, phường, đặc khu).

Sau sắp xếp đơn vị hành chính, cả nước có 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh (6 TP và 28 tỉnh); 3.321 đơn vị hành chính cấp xã (2.621 xã, 687 phường và 13 đặc khu).

Điều chỉnh tiêu chuẩn quy mô dân số, diện tích của thành phố

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình cho biết sau sắp xếp, số lượng, quy mô đơn vị cấp tỉnh, cấp xã "đã có biến động lớn", dẫn đến các tiêu chuẩn của đơn vị hành chính quy định tại nghị quyết 1211/2016 "không còn phù hợp". Do vậy, cần được điều chỉnh cho phù hợp với bối cảnh mới.

Theo ông Bình, dự thảo được kết cấu thành 3 chương, 12 điều.

Ông cho hay, với đơn vị hành chính nông thôn (tỉnh, xã) tiêu chuẩn về quy mô dân số, diện tích tự nhiên giữ như quy định hiện hành, nhưng bổ sung tiêu chuẩn mới về định hướng phát triển kinh tế - xã hội, để hướng tới nông thôn hiện đại, văn minh và bền vững.

Với thành phố, theo ông Bình, dự thảo nghị quyết quy định theo hướng điều chỉnh tiêu chuẩn quy mô dân số từ 1 triệu lên 2,5 triệu người trở lên, và diện tích tự nhiên từ 1.500km² lên 2.500km².

Dự thảo nghị quyết bổ sung tiêu chuẩn về vị trí, chức năng của đô thị và trình độ phát triển hạ tầng và tổ chức không gian đô thị đạt tiêu chuẩn của đô thị loại I; đồng thời bổ sung tiêu chuẩn về tỉ lệ đô thị hóa từ 45% trở lên và tỉ lệ số phường trên tổng số đơn vị hành chính cấp xã từ 30% trở lên.

Tiêu chuẩn với phường dự kiến điều chỉnh quy mô dân số tăng gấp 2-3 lần so với trước sắp xếp. Tiêu chuẩn diện tích tự nhiên tối thiểu 5,5km² giữ nguyên nhưng dự thảo nghị quyết bổ sung tiêu chuẩn về vị trí, chức năng của đô thị.

Ngoài ra, dự thảo đã bổ sung tiêu chuẩn về tỉ lệ dân số đô thị từ 50% trở lên; quy định thống nhất tiêu chuẩn của phường thuộc tỉnh không quy định tiêu chuẩn về loại đô thị của phường để phù hợp với quan điểm chỉ đạo tại kết luận 212 "không giới hạn đô thị là một đơn vị hành chính".

"Việc thành lập đặc khu thực hiện theo chủ trương, định hướng của cấp có thẩm quyền trong từng giai đoạn", ông Bình nói.

Cùng với đó, dự thảo nghị quyết bổ sung quy định đặc khu được công nhận loại đô thị phải đạt 50% mức tối thiểu của tiêu chuẩn tỉ lệ dân số đô thị, cơ cấu và trình độ phát triển kinh tế - xã hội của phường.

Về lập, thẩm định và thẩm tra đề án thành lập, nhập, chia, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính, theo ông Bình, dự thảo quy định cụ thể thẩm quyền, thời hạn thẩm định hồ sơ đề án.

Dự thảo đồng thời quy định rõ trách nhiệm của cơ quan lập đề án trong việc bảo đảm tính chính xác của thông tin, số liệu tại đề án và việc tiếp thu, giải trình, hoàn thiện hồ sơ đề án sau thẩm định.

Đáp ứng yêu cầu quản lý, hoàn thiện quy hoạch, phát triển kinh tế - xã hội

Nêu quan điểm của cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đề nghị quy định rõ về việc sử dụng kết quả phân loại đô thị loại I khi xem xét, đánh giá tiêu chuẩn thành lập TP để tránh việc trùng lặp về nội dung, thủ tục.

Việc không quy định rõ nguyên tắc sử dụng kết quả phân loại đô thị khi đánh giá tiêu chuẩn của thành phố có thể dẫn đến trường hợp có tỉnh đã đáp ứng tiêu chuẩn để thành lập thành phố nhưng lại chưa có kết quả được công nhận là đô thị loại I.

Cơ quan thẩm tra đề nghị rà soát, quy định thống nhất các tiêu chuẩn về cơ cấu và trình độ phát triển kinh tế - xã hội của phường với nội dung có liên quan tại dự thảo nghị quyết về phân loại đô thị.

Đồng thời đề nghị cân nhắc tính hợp lý của một số tiêu chuẩn vì chưa phù hợp với thực tế và khó bảo đảm tính khả thi.

Như tiêu chuẩn thu nhập bình quân đầu người/năm cao hơn mức bình quân cả nước từ 0,7 lần trở lên; tiêu chuẩn tỉ lệ dân số đô thị trên quy mô dân số với phường ở hải đảo bằng 50% mức quy định…

Nêu ý kiến, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh việc ban hành nghị quyết này rất cần thiết để đáp ứng yêu cầu quản lý, hoàn thiện quy hoạch, phát triển kinh tế - xã hội, chứ không phải để tiếp tục sắp xếp, chia tách, sáp nhập đơn vị hành chính.

Cả nước hiện có 34 tỉnh, TP với 3.321 xã, phường, đặc khu. Số lượng đơn vị hành chính này, theo ông, trong những năm tới sẽ không thay đổi.

"Đảng và Nhà nước chưa có chủ trương sắp xếp, sáp nhập, chia tách đơn vị hành chính tiếp trong những năm tới. Cần phải khẳng định rõ như vậy", ông Định nhấn mạnh.

Bộ Chính trị định hướng mới xây dựng tiêu chuẩn, phân loại đơn vị hành chính, phân loại đô thị

Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã có kết luận về định hướng xây dựng tiêu chuẩn của đơn vị hành chính, phân loại đơn vị hành chính và phân loại đô thị.