Thẩm phán Tòa án Tối cao Philippines, Antonio Carpio (giữa) trong phiên tòa về vụ kiện Biển Đông giữa Philippines và Trung Quốc - Ảnh: PCA

Theo PhilStar, thông tin này được Thẩm phán Tòa án Tối cao Philippines, Antonio Carpio đưa ra trong một hội nghị chuyên đề tại Đại học De La Salle, Manila ngày 11-8.

Thẩm phán Carpio lập luận rằng trước đây, khi nộp đơn kiện lên Tòa trọng tài thường trực quốc tế, Philippines đưa ra các bằng chứng và nêu lên sáu vấn đề chính, trong đó có việc cáo buộc Trung Quốc tàn phá nghiêm trọng môi trường biển khi xây dựng bất hợp pháp các đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Trong phán quyết ngày 12-7, Tòa tuyên bố Trung Quốc vi phạm Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) về bảo vệ và bảo tồn môi trường biển.

Tòa cũng chỉ ra rằng Bắc Kinh không ngăn chặn ngư dân khai thác và đánh bắt trái phép động vật quý hiếm đang bị đe dọa ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam và bãi cạn Scarborough.

Ông Carpio nhắc lại, trong vụ kiện vừa rồi Philippines không yêu cầu Trung Quốc bồi thường vì những thiệt hại mà nước này gây ra đối với môi trường biển, song nhấn mạnh Manila hoàn toàn có quyền kiện một vụ mới, riêng rẽ.

“Chúng ta không cần tiền bồi thường và cũng không chắc rằng sẽ được bồi thường, nhưng chúng ta có thể kiện tiếp bởi vì chúng ta nói Trung Quốc tàn phá nghiêm trọng môi trường biển và Tòa trọng tài đã đồng ý với lập luận đó. Chúng ta có thể kiện một vụ mới”.

Thẩm phán Carpio dẫn chứng vụ Nicaragua kiện Mỹ ra Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) là một ví dụ điển hình.

Nước Mỹ khi đó cũng không tham dự phiên tòa, giống như Trung Quốc từng làm trong vụ kiện với Philippines, song ICJ vẫn ra phán quyết với phần thắng thuộc về Nicaragua.

Tòa cũng buộc chính quyền Washington phải thương lượng và đền bù thiệt hại cho Nicaragua song người Mỹ vẫn phớt lờ. Phía Nicaragua sau đó quay lại ICJ, yêu cầu tiếp tục tiến trình vụ kiện và xác định thiệt hại.

Chỉ đến khi này Washington mới chịu nhượng bộ, viện trợ kinh tế cho Nicaragua và đổi lại Nicaragua rút đơn kiện.

“Chúng ta có thể làm điều tương tự. Chúng ta có thể khởi kiện một vụ mới để xác định thiệt hại”, ông Carpio nói và nhấn mạnh Bắc Kinh phải tuân thủ phán quyết của Tòa trọng tài thường trực quốc tế, ngừng ngay việc xây dựng các đảo nhân tạo bất hợp pháp vốn đang tàn phá môi trường biển.

Thẩm phán Carpio cũng đề xuất trong thời gian tới Philippines nên sớm tuyên bố một khu bảo tồn biển trên Biển Đông để bảo tồn hệ sinh thái.