Các chung cư mới hình thành gần đây đón người dân từ khắp nơi hội tụ. Họ mang những phong cách, quan niệm sống khác nhau về ở chung một khư vực với nhau, đa phần không quen nhau từ trước...

"Đèn nhà ai nhà nấy rạng"

Sau một thời gian sinh sống, chỉ một số ít thường xuyên tiếp xúc, qua lại giao lưu với nhau do có điểm tương đồng về nghề nghiệp, độ tuổi, quê quán. Còn lại hầu như sống khép kín, thu mình trong "vỏ ốc", thiếu quan tâm đến hàng xóm, thậm chí có tâm lý "đề phòng" nhau. Sáng sớm khóa cửa đi làm, tối về vào nhà đóng kín cửa không quan hệ với ai và "điệp khúc" này cứ lặp lại ngày này qua ngày khác. Tính cộng đồng và tình nghĩa xóm giềng vì thế nên rất "nhạt".

Thế mới có chuyện ở cùng một tầng lầu nhưng chỉ biết mặt nhau chứ không biết tên, càng không biết láng giềng của mình làm nghề gì. Nếu tình cờ gặp nhau trong thang máy cũng chỉ gật đầu xã giao cho có lệ. Sự "vô tư" ấy quả là đáng buồn trong một môi trường sống có tính tập trung với mật độ dân số cao như các chung cư.

Chính vì vậy nên suy nghĩ "chuyện của ai nấy biết" thể hiện khá rõ. Anh bạn tôi sống trong một chung cư tại Q.Thủ Đức (TP.HCM) vừa đưa người cha về nơi an nghỉ cuối cùng. Trước đó, ông nằm liệt giường cả năm trời nhưng các gia đình gần đó không biết, chỉ đến khi phát tang thì họ mới hay ông qua đời. Thắp nén nhang vĩnh biệt ông mà tôi cứ ngậm ngùi bởi một lời hỏi thăm của hàng xóm lúc ông còn sống cũng không có.

Cũng vì tư tưởng mang nặng tính cá nhân, ích kỷ nên ai thích làm gì thì làm, giống như thói quen họ đã có sẵn trước khi đến ở. Có nhà xả rác bừa bãi, nhà thì tổ chức ăn nhậu hát karaoke mở âm lượng lớn đến khuya, có nhà tháng nào cũng đốt vàng mã ở khu vực cầu thang thoát hiểm…

Tuy nhiên, do tâm lý "an phận thủ thường" nên dù bực mình vẫn không ai góp ý, ngay cả ban quản lý (BQL) cũng ngại lên tiếng.

Những chuyện thú vị ở chung cư

Tôi rất tán thành ý kiến "phải bớt cái tôi cá nhân lại". Để các chung cư trở thành nơi đáng sống và sống an toàn thì mỗi cư dân cần biết xử sự có văn hóa, tuân thủ quy định trước khi yêu cầu chủ đầu tư đáp ứng quyền lợi của mình. 

Tự giác thay đổi, kể cả từ bỏ hẳn thói quen không phù hợp, ảnh hưởng đến cuộc sống chung của mọi người. Sẵn sàng hi sinh lợi ích nhỏ của bản thân, gia đình để chung tay xây dựng môi trường văn hóa trong chung cư. Thay vì xả rác, mỗi gia đình cần nhắc nhở người thân bỏ rác đúng quy định. Nhà nào cũng chấp hành tốt thì chung cư luôn sạch và người được hưởng lợi nhiều nhất là cư dân.

Ngoài ban quản trị, BQL mà chung cư nào cũng có, mỗi tầng lầu cần bầu một tổ tự quản, chịu trách nhiệm về trật tự, vệ sinh, phòng chống cháy nổ của tầng đó. Bộ phận này giúp BQL thường xuyên thăm hỏi, động viên các hộ gia đình thực hiện tốt nội quy của chung cư. Đồng thời, nhận biết sớm những dấu hiệu dễ dẫn đến nguy cơ mất an toàn cho tòa nhà để BQL kịp thời chấn chỉnh. Nên đưa ra các hình thức thi đua giữa các tổ và khen thưởng hợp lý nhằm khuyến khích người dân hưởng ứng.

Chung cư nơi em họ tôi đang sống ở Q.2 vận dụng rất hiệu quả cách làm này. BQL tổ chức sinh hoạt toàn chung cư mỗi tháng/lần, có cán bộ địa phương dự để lắng nghe ý kiến người dân, còn tổ tự quản duy trì họp vào tối thứ bảy hàng tuần. 

Nhờ đó, vừa giải quyết kịp thời những vấn đề phát sinh vừa giữ gìn sự đoàn kết, tương thân tương ái. Một số hiểu lầm giữa các hộ dân đã nhanh chóng được phát hiện và hóa giải. Mới đây, một gia đình ở lầu 7 tổ chức đám cưới cho con trai, lúc đi rước dâu mỗi nhà sống cùng tầng được mời một đại diện tham gia thật vui và tình cảm.

BQL chung cư này còn phát động thành công phong trào đi thang bộ rèn luyện sức khỏe, hạn chế dùng thang máy để tiết kiệm chi phí. Những bác lớn tuổi dù ở lầu 9 cũng cố gắng đi thang bộ đến lầu 4, 5 rồi mới nhờ thang máy ‘trợ giúp", còn cánh đàn ông trẻ đề ra "chỉ tiêu" ít nhất mỗi ngày/lần lên xuống hoàn toàn bằng thang bộ.

"Hàng xóm láng giềng tối lửa tắt đèn có nhau", câu nói ấy thật ý nghĩa. Tuần trước, chung cư này có người bị đột quỵ ban đêm. Các tổ tự quản đã nhờ một bác sĩ cũng đang sống tại đây sơ cứu ban đầu và hỗ trợ đưa đi bệnh viện. Nhờ vậy, bệnh nhân đã qua cơn nguy kịch và đang hồi phục tốt.

Để tạo điều kiện cho cư dân tại chung cư thực hiện nếp sống văn hóa, BQL cần dành hết không gian, diện tích công cộng cho người dân sử dụng hàng ngày như nhà sinh hoạt cộng đồng, công viên, mặt bằng xung quanh chung cư để tập thể dục hoặc vui chơi. Việc kinh doanh dịch vụ nếu có phải theo đúng thiết kế đã được phê duyệt và đảm bảo an toàn cho cư dân.