Nghiêm cấm ép buộc phân luồng

Ông Trần Thế Cương, giám đốc Sở GD-ĐT Hà Nội, khẳng định Hà Nội nghiêm cấm việc ép buộc phân luồng vì việc tham gia kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 công lập là quyền chính đáng của tất cả học sinh.

Việc phân luồng, hướng nghiệp cần có kế hoạch trên tinh thần cung cấp thông tin để phụ huynh, học sinh lựa chọn.

Phân luồng không có nghĩa là ép học sinh học nghề

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Văn Hiếu - giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM - khẳng định: "Sở không đưa tỉ lệ học sinh lớp 9 đậu vào lớp 10 công lập để đánh giá thi đua đối với các phòng GD-ĐT. Sở cũng yêu cầu các phòng GD-ĐT tuyệt đối không được lấy tỉ lệ này để đánh giá thi đua đối với các trường THCS.

Tương tự, nhà trường THCS cũng không được lấy tỉ lệ học sinh vào lớp 10 công lập để đưa vào tiêu chí đánh giá giáo viên. Sở GD-ĐT TP.HCM đã chỉ đạo việc này từ nhiều năm nay và nhắc đi nhắc lại trong những cuộc họp để các đơn vị thực hiện cho đúng".

Ông Hiếu cho biết TP.HCM đang đẩy mạnh công tác phân luồng học sinh sau THCS theo định hướng của đề án "Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025" (Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án này theo quyết định số 522/QĐ-TTg ngày 14-5-2018).

Trong đó, mục tiêu cụ thể đến năm 2020: Phấn đấu ít nhất 30% học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp; đối với các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn đạt ít nhất 25%.

Mục tiêu cụ thể đến năm 2025: Phấn đấu ít nhất 40% học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp; đối với các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn đạt ít nhất 30%.

"Mục tiêu đã được xác định rõ ràng nhưng như thế không có nghĩa là ép buộc học sinh phải đi học nghề sau THCS, không có nghĩa là ngăn cản học sinh không được thi tuyển vào lớp 10 công lập.

Công tác phân luồng học sinh đúng nghĩa là tư vấn, giải thích cặn kẽ cho phụ huynh, học sinh lớp 9 hiểu rõ sau khi tốt nghiệp THCS thì có những loại hình trường, lớp nào; hệ thống các trường dạy nghề, trường dạy văn hóa hiện tại ra sao, có những ưu, khuyết điểm gì… Từ đó các em sẽ chọn lựa một trong các loại hình trường lớp ấy sao cho phù hợp với khả năng của bản thân, điều kiện của gia đình…

Theo ông Hiếu: "Trên thực tế có một số em học văn hóa không tốt nhưng khi học nghề thì khác hẳn. Các em học giỏi, phát huy được năng khiếu của bản thân, trở nên tự tin hơn, năng động hơn. Đó là vì khả năng của các em phù hợp với việc học nghề hơn.

Chưa kể hiện nay Nhà nước đang thực hiện chính sách miễn học phí 100% cho học sinh vừa mới tốt nghiệp THCS đi học trung cấp nghề. Sau khi tốt nghiệp trung cấp nghề, nếu mong muốn được học lên bậc cao đẳng, đại học thì học sinh vẫn có thể học liên thông".

Ông Hiếu cũng thông tin thêm: "Hiện tại nhiều trường trung cấp, cao đẳng nghề đã "thay da đổi thịt" rất nhiều. Chẳng hạn cơ sở vật chất khang trang, hiện đại, tăng thời lượng thực hành, mua sắm trang thiết bị máy móc…

Đa số các trường nghề trên địa bàn TP.HCM ngoài việc dạy nghề còn mở các lớp dạy văn hóa theo chương trình của hệ giáo dục thường xuyên. Tức là học sinh có thể vừa học nghề vừa học văn hóa để sau này thi tốt nghiệp THPT. Bằng tốt nghiệp hệ THPT hay giáo dục thường xuyên hiện có giá trị ngang nhau chứ không có sự phân biệt nào".

Nhà trường, giáo viên áp lực

Một giáo viên chủ nhiệm lớp 9 tại TP.HCM kể cô dạy ở một trường ngoại thành và mặt bằng học lực của học sinh ở mức thấp. Vì thế cô khá áp lực trong công tác phân luồng cho học sinh.

Ở trường THCS này, số học sinh có sức học trung bình, không chắc suất vào lớp 10 rất nhiều. Vì thế, công tác phân luồng bắt đầu từ đầu học kỳ 1.

"Giáo viên nhiều trường THCS khác từ tháng 3 mới thực hiện công tác phân luồng. Đó là nói chuyện, gặp gỡ, tư vấn với phụ huynh, học sinh có sức học dự kiến không thể lên lớp 10. Còn chúng tôi dành nhiều thời gian cho công tác này từ đầu năm học và càng về cuối năm học càng chú trọng hơn" - cô giáo này kể.

Theo chia sẻ của giáo viên này, nhiều phụ huynh dù con có sức học chưa tốt, khả năng rớt lớp 10 cao vẫn muốn tham gia thi tuyển vào lớp 10 chứ không chọn học nghề, trung tâm giáo dục thường xuyên. Điều này ảnh hưởng đến thành tích, thi đua của trường. Và như vậy sẽ ảnh hưởng đến thi đua của giáo viên.

Theo một trưởng phòng GD-ĐT tại TP.HCM, các trường THCS và giáo viên lớp 9 rất lo lắng vì chỉ tiêu phân luồng ảnh hưởng đến thi đua, thành tích của trường. Do đó, trường và giáo viên "mong muốn" học sinh lớp 9 có năng lực học tập chưa tốt sẽ không thi tuyển lớp 10, được phân luồng trước khi tuyển sinh lớp 10.

"Trường THCS phải phân luồng trước, học sinh không thi thì không tính chỉ tiêu cho trường. Còn học sinh thi rớt sẽ tính chỉ tiêu cho trường đó, coi như học sinh của trường thi rớt. Đa số các trường THCS sợ tỉ lệ đó.

Ví dụ, trường có 100 học sinh nhưng chỉ có 80 em thi, 20 em được phân luồng trước. 80 em này đậu lớp 10 thì tỉ lệ đậu của trường là 100%. Cùng 100 học sinh nhưng có trường 90 em thi, rớt 10 em sẽ tính chỉ tiêu cho trường, ảnh hưởng đến thi đua của trường" - ông này thông tin.

Ngược lại, cũng có trường khuyến khích tất cả học sinh thi tuyển sinh vào lớp 10 và "sẽ làm việc" với những trường hợp phụ huynh muốn rút hồ sơ học bạ không tuyển sinh lớp 10.

"Sáng 13-5, tôi vừa làm việc với một phụ huynh lớp 9 vì phụ huynh này yêu cầu rút học bạ để con vào trường tư thục. Tôi cũng tư vấn cho phụ huynh nên cho con tham gia kỳ thi tuyển sinh lớp 10 và những cơ hội khi con thi tuyển vào lớp 10.

Nhà trường mong muốn học sinh đi thi lớp 10 hết nhưng cũng có một số phụ huynh không cho con thi, số lượng này chỉ 1, 2 học sinh. Những phụ huynh không cho con thi tuyển sinh lớp 10 họ phải tự viết đơn tay gửi nhà trường.

Quan niệm của trường THCS là để học sinh thi lớp 10 hết. Sau đó nếu học sinh nào rớt thì các học sinh có thể chọn lựa học giáo dục thường xuyên hoặc học nghề" - cô Nguyễn Thị Hồng Châu, hiệu trưởng Trường THCS Tân Tạo, quận Bình Tân, nói.