Ngày 24-1, tân Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tiến hành sa thải 17 tổng thanh tra độc lập tại nhiều cơ quan chính phủ, Hãng tin Reuters cho biết.

Việc sa thải này loại bỏ một phần quan trọng trong hệ thống giám sát và mở đường cho việc thay thế các tổng thanh tra đó bằng những người trung thành với ông Trump, Reuters nhận định.

Tổng thanh tra trong bộ máy chính quyền Mỹ chỉ vị trí độc lập, có nhiệm vụ kiểm toán và điều tra các cáo buộc về lãng phí, gian lận và lạm dụng quyền lực.

Theo đó, các tổng thanh tra ở các cơ quan như Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng và Bộ Giao thông đã nhận được thông báo qua email từ giám đốc nhân sự của Nhà Trắng rằng họ ngay lập tức bị sa thải.

Tuy nhiên, việc sa thải đột ngột này được cho là đã vi phạm luật của liên bang: yêu cầu tổng thống phải cung cấp lý do cho cả Thượng viện và Hạ viện của Quốc hội ít nhất 30 ngày trước khi quyết định sa thải nhân sự trong bộ máy chính quyền.

Trong đợt sa thải ngày 24-1, tổng thanh tra của Bộ Tư pháp, Michael Horowitz, đã được miễn bị sa thải, theo thông tin từ tờ New York Times.

Trong khi đó, tờ Washington Post, tờ báo đầu tiên đưa tin về các vụ sa thải này, cho biết rằng phần lớn các tổng thanh tra bị sa thải trong đợt này là những người được ông Trump bổ nhiệm trong nhiệm kỳ đầu của ông từ năm 2017 - 2021.

Hiện Nhà Trắng vẫn chưa phản hồi về thông tin trên.

Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren, một đảng viên Dân chủ từ Massachusetts, đã gọi hành động của tổng thống thứ 47 của Mỹ là "cuộc thanh trừng các tổng thanh tra độc lập vào giữa đêm".

"Tổng thống Trump đang phá bỏ các cơ chế giám sát quyền lực của mình và mở đường cho sự tham nhũng lan rộng", bà phản đối trên mạng xã hội X.

Bà Sidney Powell, cựu luật sư của Tổng thống Trump và là đồng minh của ông, công khai ủng hộ quyết định này trên X, nói rằng "các tổng thanh tra hiện tại gần như vô dụng".

"Họ có thể phát hiện vài vấn đề nhỏ nhưng hầu như không làm được gì", bà viết. "Cả hệ thống này cần phải được cải cách! Tất cả đều vô dụng, họ chỉ bảo vệ thể chế thay vì người dân".

Trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình vào năm 2020, ông Trump đã sa thải năm tổng thanh tra chỉ trong vòng chưa đầy hai tháng nhậm chức.

Năm 2022, Quốc hội tăng cường các biện pháp để bảo vệ các tổng thanh tra, khiến việc thay thế họ bằng các quan chức được chọn lựa trở nên khó khăn hơn và yêu cầu tổng thống phải đưa ra giải thích rõ ràng hơn khi quyết định sa thải.

Ông Trump sẽ sa thải hơn 1.000 viên chức của chính quyền Biden

Trở lại Nhà Trắng, ông Trump ngay lập tức thông báo sa thải 4 nhân sự được chính quyền tiền nhiệm bổ nhiệm, và công bố kế hoạch loại bỏ hơn 1.000 người như vậy.