Ông Bùi Lương là cái tên nổi tiếng nhất của marathon Việt Nam hơn nửa thế kỷ qua. Cuộc đời của VĐV, HLV marathon Bùi Lương là tấm gương, niềm cảm hứng cho lớp lớp thế hệ học trò và những người đam mê marathon.

9 lần vô địch marathon quốc gia

Ông Bùi Lương sinh năm 1939 tại Sài Gòn, khi 16 tuổi ông được một người cô đưa ra Hải Phòng sinh sống. Ngay từ những năm tháng là học sinh ở Sài Gòn, chàng thanh niên Bùi Lương đã có tình yêu mãnh liệt với điền kinh, thường xuyên chạy bộ để duy trì sức khỏe.

Khi ra Hải Phòng, ông vẫn miệt mài tập chạy và đăng ký tham dự giải chạy đầu tiên vào năm 1957 tại Hà Nội với tên gọi Giải chạy đường trường toàn miền Bắc. Giải năm đó thi chạy 3 vòng quanh hồ Hoàn Kiếm, ông giành HCĐ.

Tốt nghiệp phổ thông, chàng thanh niên Bùi Lương xin vào làm công nhân ở Nhà máy xi măng Hải Phòng. Dù làm việc trong khu vực bụi bặm và vất vả nhất nhà máy nhưng Bùi Lương vẫn rất lạc quan, ông tin rằng mình phải được rèn giũa như Pavel Korchagin trong tác phẩm văn học Thép đã tôi thế đấy.

Năm 1958, Bùi Lương dự Giải việt dã báo Tiền Phong (giải marathon vô địch quốc gia) lần đầu tiên tổ chức tại công viên Bách Thảo (Hà Nội) và giành HCB trong màu áo Hải Phòng. Năm 1961, ông giành HCV marathon đầu tiên của giải việt dã, thời điểm đó kỷ lục gia marathon Bùi Lương chỉ cao 1,62m và nặng 48kg.

Sau một thời gian làm công nhân, Bùi Lương bí mật viết đơn xin đi bộ đội. Vào quân ngũ, ông được bố trí về đơn vị pháo phòng không đóng quân ngay ở địa bàn Hải Phòng để bảo vệ thành phố. 

Hằng ngày ông dậy từ 3h45 sáng chạy bộ 10km, khi đơn vị thức dậy và bắt đầu bài tập lúc 5h ông tiếp tục tập luyện theo quân ngũ. Sau 3 năm quân ngũ, năm 1962 ông về thi đấu lại cho thể thao Hải Phòng và giành nhiều thành tích nên được gọi lên tập trung đội tuyển điền kinh quốc gia năm 1965.

Trong 20 năm thi đấu marathon, ông Bùi Lương giành nhiều HCV cự ly 5.000m, 10.000m, bán marathon (21km). Ở cự ly marathon 42km, ông giành 9 HCV quốc gia vào các năm 1961 và từ 1967 - 1974. Ông được trao danh hiệu "Thành tựu cống hiến trọn đời" của thể thao Việt Nam năm 2017.

Thầy của những nhà vô địch marathon

Sau khi giải nghệ, ở tuổi 38 ông Bùi Lương mới đi học đại học và sau đó chuyển sang công tác huấn luyện điền kinh cho đội điền kinh Hà Nội, cho đến khi nghỉ hưu năm 1999.

Nói là nghỉ hưu nhưng ông Bùi Lương chưa từng nghỉ ngày nào. Khi ông nghỉ hưu, ngành thể thao Hà Nội mời ông ở lại huấn luyện đội điền kinh và đưa quân sang Trung Quốc tập huấn chuẩn bị cho SEA Games 2003.

Sau SEA Games 2003, HLV Bùi Lương về làm HLV đội tuyển điền kinh quốc gia đến năm 2010. Từ năm 2010, ông về Quân Đội, Bình Phước gây dựng phong trào marathon. 

Sau sự nghiệp VĐV lẫy lừng, ông Bùi Lương là thầy của lớp lớp nhà vô địch điền kinh Việt Nam như: Đặng Thị Tèo (HCV marathon toàn quốc), Đoàn Nữ Trúc Vân (HCV 10.000m SEA Games 22), Nguyễn Chí Đông (HCB marathon SEA Games 22)... 

Nhà vô địch marathon SEA Games 31 Hoàng Nguyên Thanh (tỉnh Bình Phước) cũng là học trò do HLV Bùi Lương phát hiện và đào tạo trong quãng thời gian ông về đây làm việc.

Ở tuổi nào, HLV Bùi Lương cũng duy trì thói quen dậy từ 4h sáng mỗi ngày, chạy bộ trung bình 10km. Vì thế trong suốt cuộc đời 85 năm, ông Bùi Lương hầu như không cần dùng đến thuốc, không bị bệnh. Ngay cả những tháng ngày cuối đời, nếp sinh hoạt của HLV Bùi Lương vẫn không thay đổi.

Dù ở tuổi xưa nay hiếm, nhưng khi phong trào marathon Việt Nam phát triển, hằng ngày ngoài việc tự tập luyện, ông Bùi Lương còn đến huấn luyện miễn phí cho nhiều CLB marathon ở Hà Nội.

Sự nghiệp marathon lẫy lừng, lối sống kỷ luật, giản dị của HLV Bùi Lương là tấm gương cho nhiều thế hệ học trò của ông cũng như những người đam mê marathon. Sự ra đi của ông Bùi Lương để lại nỗi tiếc thương với gia đình và cộng đồng yêu điền kinh, đặc biệt là marathon Việt Nam.

Nguyễn Thị Oanh tranh tài tại giải chạy Quảng Trị Marathon 2024

Vận động viên Nguyễn Thị Oanh và Nguyễn Trung Cường (tuyển điền kinh Việt Nam) sẽ tham gia tranh tài tại giải chạy Quảng Trị Marathon 2024 - Hành trình về Đất lửa, diễn ra vào tháng 6.