Bà Susan Rice bắt tay với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị - Ảnh: Reuters

Ngày 9-9, các quan chức an ninh Mỹ và Trung Quốc đã chỉ trích qua lại vì vụ máy bay Trung Quốc chặn đầu một cách nguy hiểm máy bay tuần tra Mỹ trên không phận quốc tế.

Theo Reuters, đến thăm Bắc Kinh Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Susan Rice tuyên bố Trung Quốc cần phải dừng “những hành vi chặn đầu nguy hiểm”. “Chúng ta phải tránh những sự cố có thể làm phức tạp quan hệ hai nước”- bà Rice nhấn mạnh.

Ý bà Rice nhắn đến vụ một máy bay chiến đấu Trung Quốc ngăn chặn máy bay tuần tra của hải quân Mỹ trên vùng không phận quốc tế gần đảo Hải Nam hồi tháng 8. Có mặt cùng bà Rice ở Bắc Kinh, một quan chức Mỹ giấu tên cũng khẳng định hành vi của máy bay Mỹ là rất mạo hiểm và có thể đe dọa quan hệ song phương.

Phản ứng lại, Tân Hoa xã dẫn lời ông Phạm Trường Long, Phó chủ tịch quân ủy trung ương Trung Quốc, yêu cầu Mỹ “giảm dần và cuối cùng là ngừng hẳn hoạt động do thám trên biển và trên không gần Trung Quốc”.

Trên thực tế, đó không phải là lần đầu tiên máy bay Mỹ và Trung Quốc đối đầu nhau ở không phận quốc tế. Tháng 4-2001, một máy bay chiến đấu Trung Quốc cũng chặn đầu máy bay tuần tra Mỹ dẫn tới va chạm khiến phi công Trung Quốc thiệt mạng.

Khi đó máy bay Mỹ buộc phải hạ cánh khẩn cấp xuống đảo Hải Nam. Phía Trung Quốc giam giữ 24 thành viên phi hành đoàn Mỹ trong vòng 11 ngày. Sau vụ đối đầu mới đây hồi tháng 8, quan chức Mỹ và Trung Quốc đã đàm phán ở Lầu Năm Góc về các quy định liên quan đến cách ứng xử trong các hoạt động hàng hải và hàng không.

Tại Bắc Kinh bà Rice cũng kêu gọi Trung Quốc không phân biệt đối xử với các doanh nghiệp Mỹ. Trước đó Bắc Kinh mở hàng loạt cuộc điều tra tội độc quyền nhắm vào các doanh nghiệp Mỹ như Qualcomm hay Microsoft.

Quan chức Mỹ đi cùng bà Rice cho rằng việc Trung Quốc dùng công cụ pháp lý để “quấy rối và đe dọa” các công ty Mỹ là hành động trái ngược lại các cam kết thương mại mà Bắc Kinh từng đưa ra.