Ông Trương Minh Tuấn - Ảnh tư liệu

Vừa qua, Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng (Vinastas) đã công bố thông tin cho rằng 67% mẫu nước mắm do Hội này khảo sát bị nhiễm arsen (thạch tín) vượt mức cho phép. 

Thông tin được đồng loạt đăng, phát trên nhiều phương tiện thông tin đại chúng và đã tạo thành một “chiến dịch truyền thông gây sợ hãi”.

Nhận xét vụ việc này "không bình thường", Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Trương Minh Tuấn cho rằng "Đó là một sự cố truyền thông".

"Ai cũng biết thạch tín là một chất cực độc, thường được sử dụng làm thuốc diệt chuột, nên sự sợ hãi, hoang mang đối với nước mắm bao trùm lên người tiêu dùng. Nếu không xóa tan nỗi sợ hãi này thì ngành sản xuất nước mắm truyền thống đứng trước nguy cơ bị phá sản hàng loạt", ông Tuấn nói.

Theo Bộ trưởng, “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với giới hạn ô nhiễm kim loại nặng trong thực phẩm” được ban hành theo Thông tư số 02/2011/TT/BYT ngày 13-01-2011 của Bộ Y tế.

Bản Quy chuẩn này “giới hạn lượng ăn vào hàng tuần có thể chấp nhận tạm thời” tính theo mg/kg thể trọng đối với 6 thứ kim loại nặng, trong đó có arsen (As), bản Quy chuẩn có ghi rõ là tính theo arsen vô cơ, từ đó quy định giới hạn ô nhiễm 6 thứ kim loại nặng trong thực phẩm, trong đó giới hạn arsen trong nước chấm là 1mg/l.

Như vậy, bản Quy chuẩn chỉ có quy định giới hạn về arsen vô cơ, không có quy định về arsen hữu cơ hay “arsen tổng” như Vinastas tự đặt ra.

Arsen vô cơ mới chính là thạch tín độc hại, còn Arsen hữu cơ là chất tồn tại tự nhiên trong hải sản hay các nguyên liệu làm nước chấm, không độc hại gì đối với cơ thể con người. Vì vậy mà không quy định giới hạn.

Kết quả khảo sát của Vinastas về thạch tín trong nước mắm, nếu công bố một cách trung thực thì phải công bố các mẫu nước mắm được khảo sát không nhiễm thạch tín theo QCVN 8-2:2011/BYT mới chính xác.

Về động cơ, sự tùy tiện và sai phạm của những người tổ chức khảo sát và công bố thông tin, liệu có ai đứng đằng sau điều khiển việc đó, các cơ quan chức năng sẽ điều tra làm rõ.

Theo Bộ trưởng, vụ việc cũng cho thấy "có dấu hiệu bất thường" của một số cơ quan báo chí trong việc công bố thông tin trên. 

"Bất thường ở chỗ, cùng một sự kiện mà một loạt các cơ quan báo chí đều cẩu thả và thiếu chuyên nghiệp hệt như nhau, thậm chí việc rút tít bản tin cũng na ná như nhau.

Người đọc bình thường cũng dễ nhận ra đâu là cái sai do “tai nạn nghề nghiệp” của một nhà báo riêng lẻ, đâu là sự dối trá hùa theo đám đông có chủ đích", ông Tuấn nói.

Tuy nhiên, cơ quan quản lý của Nhà nước không kết luận dựa vào trực giác, dựa vào sự suy diễn cảm tính. Phải điều tra mới ra chứng cứ để kết luận.

Làm rõ "mùi vị" tiêu cực trong làng báo

Dư luận cho rằng đang có một “cuộc chiến” giữa các doanh nghiệp sản xuất nước mắm công nghiệp và các doanh nghiệp sản xuất nước mắm truyền thống. Trong "cuộc chiến" này, một bộ phận truyền thông cũng đang "chia thành hai phe, phe nào cũng “ăn tiền” doanh nghiệp". 

Về vấn đề này, theo Bộ trưởng Trương Minh Tuấn nói: "Cũng như đối với các sản phẩm khác, việc thông tin trung thực, khách quan về chất lượng nước mắm công nghiệp hay nước mắm truyền thống là điều bình thường của báo chí, không nên suy diễn báo chí hễ khen hay chê đều “ăn tiền” doanh nghiệp".

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, “mùi vị” tiêu cực trong làng báo là dễ phát hiện nhất, và như dân gian thường nói, cây kim trong bọc trước sau gì cũng lòi ra. 

Bộ Thông tin và Truyền thông đang phối hợp với các cơ quan chủ quản báo chí quyết làm trong sạch đội ngũ những người làm báo để bảo vệ sự trong sáng và niềm tự hào của đội ngũ những người làm báo chân chính.

"Trong đó, có việc loại bỏ những phần tử lạm dụng quyền tự do báo chí, bẻ cong ngòi bút để tiếp tay cho các thủ đoạn cạnh tranh không lành mạnh của một bộ phận doanh nghiệp hoặc phục vụ các “nhóm lợi ích” một cách phi pháp", ông Tuấn khẳng định.