Đau đầu dữ dội, đa số trường hợp là triệu chứng của chứng nhức nửa đầu. Ảnh: remediesforme.com

Tức ngực và khó thở đột ngột

Có thể do thuyên tắc phổi (pulmonary embolus). Cảm thấy khó thở sau khi tập thể dục hay khi đang nghỉ ngơi có thể do vận động quá mức hay do lo âu căng thẳng. Tuy nhiên khó thở đột ngột còn do cục máu đông di chuyển lên phổi gây tắc nghẽn động mạch phổi. Bệnh có thể nguy hiểm đến tính mạng. Một nguyên nhân khác là cơn đau ngực do nhồi máu cơ tim hoặc suy tim cấp. Cả hai tình huống trên đều khiến bệnh nhân thở gấp, khó chịu hoặc cảm thấy thiếu không khí. Cần khẩn trương đưa người bệnh đi cấp cứu ngay.

Tim đập bất thường khi đang ngồi yên

- Có thể do cơn đau thắt tim (heart attack).

- Hồi hộp, đánh trống ngực (palpitations) có thể chỉ do rối loạn lo âu, nhưng cũng có thể là triệu chứng của cơn đau thắt tim hay chứng rối loạn nhịp (arrhythmia). Nên liên hệ với bác sĩ ngay.

Choáng váng chóng mặt khi bước xuống giường

- Có thể do huyết áp thấp.

- Chóng mặt vào buổi sáng được gọi là 'tụt huyết áp tư thế đứng' (orthostatic hypotension) gây ra bởi sự mất nước (dehydration), đái tháo đường, bệnh Parkinson, suy tim, hay do thuốc men bao gồm thuốc lợi tiểu và thuốc hạ huyết áp. Nguyên nhân khác có thể là chứng 'chóng mặt tư thế nhẹ' (benign positional vertigo) gây ra do rối loạn chức năng các bộ phận giữ thăng bằng của tai trong. Nên đi gặp bác sĩ để được khám và chẩn đoán.

Rò rỉ nước tiểu

- Có thể là do chứng tiểu són (urinary incontinence).

- Nguyên nhân có thể do lão hoá, nhiểm trùng đường tiểu, bệnh lý tiền liệt tuyến, chèn ép dây thần kinh, hoặc do đái tháo đường. Nên đi khám bệnh để được chẩn đoán

Đau đầu dữ dội

- Có thể do xuất huyết não.

- Đa số trường hợp là triệu chứng của chứng nhức nửa đầu (migraine). Chỉ cần dùng thuốc giảm đau và nghỉ ngơi là sẽ đỡ. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp hiếm gặp, nhức đầu có thể là dấu hiệu của khối u hay xuất huyết não. Cần đặc biệt chú ý khi đau nhiều, đột ngột và kéo dài ở một nửa bên đầu có kèm theo buồn nôn, ói mửa, chảy nước mắt. Những trường hợp này phải đến bệnh viện gấp.

Sưng mắt

- Có thể do viêm thần kinh thị (optic neuritis).

- Thần kinh thị có thể bị viêm nhiễm hay bị dị ứng. Điều trị sớm sẽ tránh được thương tổn ở mắt, do đó cần nhanh chóng đi thăm khám.

Tai đau và mắt nhìn một thành hai (song thị)

- Có thể do viêm tai giữa.

- Bệnh có thể trở nặng đột ngột, do đó cần đi khám ngay nếu không bớt đau và/hoặc có thêm chóng mặt, lảo đảo, nhức đầu, ói mửa, song thị, lơ mơ, cổ cứng, sưng vùng sau tai, sốt cao, liệt mặt.

Giảm cân không chủ ý

- Có thể do ung thư.

- Nếu vẫn ăn uống bình thường mà đột nhiên sút cân thì có thể là bệnh ác tính. Nguyên nhân khác là do bất thường nội tiết như bệnh tuyến giáp, tiểu đường hay trầm cảm. Nên đi khám ngay để được chẩn đoán.

Đau đột ngột vùng bẹn

- Có thể là do xoắn thừng tinh hoàn. Đây là một khuyết tật bẩm sinh thường gặp. Thừng tinh hoàn bị xoắn làm máu không đến được tinh hoàn. Cơn đau tương tự bị đá vào vùng bìu. Ngoài đau còn có thê bị sưng phù. Xoắn trong vòng 4 đến 6 giờ thì còn có thể cứu được tinh hoàn, trễ từ 12 đến 24 giờ thì phải cắt bỏ.

- Một nguyên nhân nữa là viêm mào tinh hoàn (epididymis). Đó chính là bộ phận trữ tinh trùng. Trường hợp sau này có thể được điều trị bằng kháng sinh.

Đau nhói lòng bàn chân

- Có thể do bệnh lý thần kinh (neuropathy).

- Đau nhói tái diễn ở bất cứ vị trí nào trên cơ thể có thể do chèn ép dây thần kinh, tăng thông khí (hyperventilation) hoặc bệnh thần kinh. Cần sớm liên hệ với bác sĩ.

Vết thương lâu lành

- Có thể là do bệnh tiểu đường.

- Vết cắt đứt hay trầy xước chậm lành có thể là dấu hiệu của bệnh tiểu đường (triệu chứng khác bao gồm ngứa da hoặc đau nhói bàn tay hay bàn chân). Nên giảm cân. Giảm được 10% trọng lượng cơ thể cũng ảnh hưởng đáng kể đến mức đường huyết. Hãy tập thể dục và cẩn thận thói quen ăn uống.

Răng đau buốt khi ăn sô-cô-la

Có thể đã có vấn đề về răng miệng. Một trong những triệu chứng đầu tiên của sâu răng là nhạy cảm với thức ăn ngọt. Dấu hiệu đầu tiên khác là răng đổi màu và có mùi hôi. Kỹ thuật laser có thể phát hiện sớm các ổ răng sâu và tiêu diệt các vi khuẩn trước chúng gây ra sâu răng.

Không thấy gì thoáng qua - dù chỉ trong một giây

- Có thể là do đột quỵ.

- Các yếu tố nguy cơ chính gây đột quỵ là tăng huyết áp (trên 140/90) và cholesterol toàn phần cao hơn 200. Tê một bên người và hai mắt tạm thời không trông thấy gì là những triệu chứng đáng chú ý nhất. Tê đột ngột, nói ngọng, nới đớ lưỡi, mất thăng bằng có thể là bẳng chứng của một cơn đột quỵ nhẹ gọi là đột quỵ do thiếu máu não thoáng qua (transient ischemic attack - TIA). Đột quỵ nhẹ này thường báo trước cho một đột quỵ thật sự, do đó khi xuất hiện các triệu chứng của TIA thì phải đi cấp cứu ngay.

Có cảm giác như bị ợ nóng (heartburn)

- Có thể là do chứng đau thắt ngực (angina).

- Đau tức ngực hàng giờ, lúc có lúc không, được gọi là 'hội chứng mạch vành không ổn định' (unstable coronary syndrome). Nguyên nhân là do vỡ các cục máu đông được tạo thành bên trong thành mạch vành ngay tại vị trí mảng xơ vữa (plaque). Khoảng 50% người có hội chứng kể trên sẽ bị cơn đau nhồi máu cơ tim trong vòng 6 tháng sau đó. Mỗi khi thấy đau thắt ngực, cần phải đến bệnh viện ngay.

Đau lưng nhiều

- Có thể do chứng phình động mạch (aneurysm).

- Đau tương tự như khi vừa dọn dep xong một tủ quẩn áo bề bộn. Thế nhưng chườm nóng, nghỉ ngơi, uống thuốc giảm đau thông thường lại không bớt. Nếu không phải do tập thể dục thì đau lưng đột ngột như vậy có thể là dấu hiệu của bệnh phình động mạch. Đau chỉ hết khi động mạch chủ bị vỡ.

- Chụp CT scan để xác định vị trí và kích thước của vị trí phình mạch, sau đó dùng thuốc hạ huyết áp hoặc phẫu thuật cắt ghép nối nhân tạo.

- Một nguyên nhân khác của đau lưng - ít nguy hiểm hơn là sỏi thận.

Tay bị run khi tập thể dục

- Lý do: Có thể là do cơ bắp bị mỏi mệt.

- Nhận xét: Nếu bạn đã bỏ tập cả nhiều tháng thì cơ bắp bị run có thể là vì mệt mỏi. Vì vậy khi mới tập trở lại bạn nên tập vừa phải, đừng tập quá mệt. Bạn hãy ngưng tập khi cảm thấy các cơ bắp bắt đầu run.

Trong bàn tiệc bạn thấy mọi thứ đều quay cuồng

- Lý do: Do bạn đã quá chén.

- Nhận xét: Rượu làm suy yếu hệ thần kinh trung ương. Vì vậy nếu bạn uống quá nhiều, tất cả những gì trong cơ thể có liên quan tới hệ này sẽ đều bị suy yếu: Trí phán đoán, khí sắc, khả năng phối hợp và quân bình, sự nhạy cảm với đau đớn, khả năng sinh dục… Bạn nên tránh uống rươu nhiều. Bạn nên nhớ là nếu nồng độ rượu trong máu hơn 0.06 phần trăm là trên pháp lý bạn đã bị coi như là say rượu.

Đau dai dẳng ở bàn chân và cẳng chân

- Lý do: Nhiều khả năng là do gẫy xương vì sức nén (stress fracture).

- Nhận xét: Cũng giống như các mô khác trong cơ thể, xương tự tái tạo. Nhưng nếu bạn tập thể dục quá mạnh, xương không có cơ hội để lành trở lại nên một vết gẫy vì sức nén (stress fracture) sẽ có thể xuất hiện. Vì thế mu bàn chân và phía trước cẳng chân sẽ đau dai dẳng. Bạn càng tập thể dục thì càng đau và ngay cả khi ngưng nghỉ cũng đau. Uống thuốc ibuprofen hay paracetamol không ăn thua gì. Thuốc cản quang phóng xạ cho thấy chỗ xương gẫy qua hình chụp tia X, bác sĩ sẽ bắt bạn phải nghỉ tập cho đến khi xương lành. Trường hợp xấu nhất là bạn phải bó bột vài tuần.

Đau như cắt ở bụng

- Lý do: Vì vùng giữa xương sườn và háng có kẹt đầy các bộ phận nên đau có thể là triệu chứng hoặc của viêm ruột thừa, viêm tụy tạng hoặc của túi mật bị sưng. Cả ba trường hợp đểu có cùng một nguyên nhân: Vì một lý do nào đó các bộ phận này đã bị nhiễm khuẩn nguy hại đến tính mạng.

- Nhận xét: Nếu để bộ phận nói trên bể vỡ ra thì bệnh nhân có thể tử vong, vì vậy cẩn đi bệnh viện cấp thời.

Cẳng chân bị đau và sưng to

- Lý do: Có thể là do chứng huyết khối tĩnh mạch sâu (deep vein thrombosis - DVT).

- Nhận xét: Chỉ cẩn ngổi một chỗ liền chừng 6 tiếng hay hơn là máu sẽ tụ ở cẳng chân dưới tạo thành cục đông máu (gọi là chứng huyết khối tĩnh mạch sâu). Cục đông máu đủ lớn sẽ làm nghẹt tĩnh mạch bắp chân gây đau và sưng. Xoa cẳng chân là điều đầu tiên bạn sẽ làm nhưng cũng là điều tệ hại nhất vì cục đông máu lớn có thể chạy ngược lên phổi, điều nầy gây nguy hiểm đến tính mạng của bạn. Muốn chụp hình tia X để định bệnh DVT bác sĩ phải chích thuốc cản quang vào tĩnh mạch. Bác sĩ sẽ cho thuốc làm tan cục đông máu hoặc đặt cái lọc vào tĩnh mạch để chặn cục đông máu không cho chạy lên phổi.

Tiểu đau

- Có thể do ung thư bàng quang (bọng đái).

- Rặn tiểu là cả một cực hình và nước tiểu có màu rỉ sắt. Đau hạ vị và có máu trong nước tiểu là hai triệu chứng của ung thư bàng quang. Hút thuốc là yếu tố nguy cơ gây bệnh cao nhất. Nếu được phát hiện sớm, bệnh có 90% triển vọng được chữa khỏi. Viêm bàng quang cũng gây ra các triệu chứng như trên.