Sáng cuối tuần, nắng vàng phủ lên những chiếc váy thổ cẩm rực rỡ, bày biện khéo léo trong hàng nhỏ giữa dãy ki ốt hiện đại ở Đường sách Buôn Ma Thuột. Đó là thành quả của nhóm sinh viên người Mông đang học tại các trường đại học, cao đẳng ở tỉnh Đắk Lắk.

Gian hàng truyền thống giữa nhịp sống hiện đại

Tại đây mỗi chiếc khăn, túi hay vòng tay đều do chính tay các sinh viên sưu tầm, nhận "ký gửi" từ nghệ nhân người Mông để giới thiệu với du khách những sắc màu văn hóa được gìn giữ bằng niềm tự hào. Cứ mỗi cuối tuần, các bạn trẻ lại cùng nhau dựng sạp, treo váy áo, xếp túi xách, khăn đội đầu sao cho bắt mắt nhất.

Gian hàng không chỉ giới thiệu văn hóa dân tộc mà còn là cách gây quỹ cho Câu lạc bộ sinh viên Mông tại Đắk Lắk, để tổ chức các chương trình về vùng sâu tuyên truyền bỏ tảo hôn, tặng xe đạp, đồ dùng học tập cho học sinh nghèo. 

"Chúng tôi từng là những đứa trẻ Mông phải vượt qua nhiều rào cản để đến giảng đường nên hiểu giá trị của việc học. Mong những chương trình nhỏ này giúp các em ở quê giữ được ước mơ đến trường" - bạn Giàng Thị Gầu, chủ nhiệm câu lạc bộ, chia sẻ với đôi mắt ánh lên niềm tin.

Để có hàng bày bán, các bạn tranh thủ kỳ nghỉ về quê nhận sản phẩm từ thợ may ở các xã Krông Bông, Liên Sơn Lắk… rồi mang lên phố thị Buôn Ma Thuột. Bán được hàng, các sinh viên hoàn vốn lại cho thợ, phần lãi đưa vào quỹ chung. 

"Còn là sinh viên, kinh phí eo hẹp nên tụi mình chọn cách này vừa có sản phẩm đa dạng vừa giúp người dân ở quê có thêm đầu ra", Gầu cười hiền.

Giữa dãy gian hàng sáng bóng ở đường sách, góc nhỏ của sinh viên Mông lại níu chân người qua. Có lẽ vì nét văn hóa thổ cẩm rực rỡ giữa không gian hiện đại hay vì nụ cười mộc mạc của những bạn trẻ đang tỉ mỉ gấp váy, buộc túi, kể câu chuyện quê hương bằng ánh mắt tự hào. 

Một chiếc khăn vuông, qua đôi tay các sinh viên người Mông cách điệu thêm, trở thành món đồ thời trang mới lạ. Mỗi lần khách ghé thử, gian hàng lại vang tiếng cười, tiếng ngợi khen xen lẫn sự tò mò thích thú. 

Văn hóa Mông vì thế không còn là điều xa xôi mà là câu chuyện gần gũi, tươi trẻ giữa lòng thành phố.

Du khách Nhiêu Triều Linh, đến từ Phú Quốc, vừa thử chiếc khăn đội đầu vừa cười nói: "Tôi ấn tượng ngay khi thấy gian hàng này. Khi đội lên, cảm giác vừa lạ vừa gần gũi như mang theo hơi thở núi rừng. Các bạn thật dễ thương và nhiệt tình".

Lan tỏa văn hóa gắn với chuyển đổi số

Không chỉ bán hàng thổ cẩm đặc trưng của dân tộc tại chỗ, nhóm sinh viên người Mông còn đưa vào không gian số. Họ lập trang mạng xã hội, chụp ảnh, quay video, livestream giới thiệu sản phẩm vừa bán hàng vừa kể về ý nghĩa của từng hoa văn thổ cẩm.

Tranh thủ lúc vắng khách, Giàng Thị Gầu và Vừ Thị Sanh, cùng học tại Trường đại học Tây Nguyên, lại dựng điện thoại, phát trực tiếp buổi giới thiệu. 

Tiếng Gầu nhẹ nhàng, truyền cảm: "Chiếc váy này của người Mông Hoa, còn chiếc kia là Mông Đen. Mỗi đường chỉ đều là một câu chuyện". Những buổi livestream như thế giúp họ kết nối với người xem khắp nơi, nhận đơn hàng và lan tỏa tình yêu văn hóa.

"Chúng tôi chia nhau phụ trách chat với khách, chụp ảnh, đi giao hàng quanh các phường thuộc nội thành TP Buôn Ma Thuột cũ. Mỗi lần livestream vừa bán được hàng vừa thấy vui vì có thêm người hiểu và yêu văn hóa Mông. Là người con của dân tộc Mông, tôi luôn mang trong tim niềm tự hào và muốn lan tỏa giá trị ấy đến nhiều người hơn", Vừ Thị Sanh chia sẻ thêm.

Bà Bùi Ngọc Thanh Thảo - Phó giám đốc Đường sách Buôn Ma Thuột - cho biết ban quản lý luôn khuyến khích các gian hàng thủ công, truyền thống. Khi biết nhóm sinh viên Mông muốn gây quỹ giúp học sinh dân tộc, đường sách đã tạo điều kiện cho các bạn bày bán vào cuối tuần. 

"Trước đây các bạn chỉ bán ở sự kiện. Giờ có gian hàng cố định, hoạt động hiệu quả và lan tỏa được giá trị dân tộc. Đó là điều khiến đường sách thêm sinh động và ấm áp", bà Thảo nói.

Theo bà, những chiếc váy thổ cẩm, khăn đội đầu hay túi vải nhỏ của sinh viên Mông không chỉ là món đồ lưu niệm. "Chúng là cách những người trẻ gìn giữ ký ức văn hóa, thổi vào đó hơi thở của thời đại, nơi truyền thống và công nghệ gặp nhau bằng sự tự hào và lòng yêu văn hóa dân tộc", bà Thảo nói.

Cuộc thi ‘Lan tỏa năng lượng tích cực 2023’: Cô gái lan tỏa nét đẹp văn hóa dân tộc

Tự gắn duyên nợ với vùng đất sương mây điệp trùng Tây Bắc, cô gái trẻ Trần Phương Thảo (TP.HCM) miệt mài triển khai dự án khởi nghiệp để mang đến nhiều giá trị cho cộng đồng.