Thông tin về những điểm mới và kết cấu của văn kiện, GS Tạ Ngọc Tấn - Phó chủ tịch thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương - cho biết lần đầu tiên văn kiện đại hội được tổ chức xây dựng một văn kiện thống nhất là báo cáo chính trị. 

Đây là điểm khác biệt khi những nhiệm kỳ trước là các báo cáo chính trị, báo cáo kinh tế - xã hội, báo cáo xây dựng Đảng. Tuy nhiên tại nhiệm kỳ này, Bộ Chính trị thống nhất tích hợp ba báo cáo thành báo cáo chính trị, đi kèm các phụ lục. 

Gắn bảo vệ môi trường với phát triển kinh tế - xã hội

Ông Tấn cho hay, việc hợp nhất các báo cáo là để thể hiện quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng tập trung, thống nhất, đồng thời giúp cho nhân dân tiếp cận văn kiện được thuận lợi hơn.

Điểm quan trọng nhất trong báo cáo chính trị, theo ông Tấn, là báo cáo tổng kết 40 năm thực hiện đổi mới xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Báo cáo có chủ đề “Dưới lá cờ của Đảng, chung sức, đồng lòng thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030; tự chủ chiến lược, tự cường, tự tin, tiến mạnh vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc vì hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội", khẳng định tính nhất quán trong mục tiêu đó là độc lập dân tộc gắn liền với con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. 

Theo đó, văn kiện xác định tư duy, tầm nhìn, quyết sách chiến lược để hiện thực hóa hai mục tiêu 100 năm thành lập Đảng vào năm 2030, và 100 năm thành lập nước vào năm 2045. 

Trong đó, đến năm 2030 sẽ trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao, và năm 2045 là nước phát triển, thu nhập cao theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Ông Tấn cũng cho hay, báo cáo chính trị và các văn kiện trình Đại hội Đảng được lấy ý kiến nhân dân có nhiều nội dung mới, quan trọng gồm các bài học, quan điểm phát triển mới. Đó là việc kiên định với chủ nghĩa Mác - Lênin, mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội; kiên định với đường lối đổi mới, coi đây là cơ sở, một bộ phận của nền tảng, tư tưởng của Đảng.

Đặc biệt, dự thảo đặt ra mục tiêu tham vọng, đó là đến năm 2030 GDP bình quân đầu người phải đạt 8.500 USD, trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình cao (trong khi năm nay cơ bản đạt là 5.100 USD). Để đạt mục tiêu cần có cải cách về thể chế, nên dự thảo có mục riêng hoàn thiện thể chế nhằm đạt mục tiêu trên.

Về xác định những nhiệm vụ, ông Tấn cho hay dự thảo bổ sung nội dung bảo vệ môi trường là một nội dung trọng yếu, sống còn, trung tâm gắn với phát triển kinh tế - xã hội. Cùng đó là yêu cầu phát triển văn hóa con người là nền tảng, tăng cường quốc phòng an ninh và bổ sung thêm nội dung đối ngoại là trọng yếu, thường xuyên.

Ngoài ra là yêu cầu phát triển nguồn lực nội sinh, xác lập mô hình tăng trưởng mới, với kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia, mặc dù không bỏ qua vai trò dẫn đầu, chủ chốt của nền kinh tế nhà nước.

Đối với nội dung liên quan tới xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị, ông Tấn nhấn mạnh những điểm mới trong văn kiện đó là việc xây dựng tổ chức bộ máy tinh gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. 

Xác lập ba nội hàm lớn trong tự chủ chiến lược

Trả lời câu hỏi của Tuổi Trẻ Online liên quan đến nội hàm "tự chủ chiến lược" đưa ra trong báo cáo chính trị, ông Tấn cho biết việc tự chủ chiến lược được nhấn mạnh ở ba phương diện. 

Trước hết đó là đảm bảo quyền tự chủ về mặt chính trị, độc lập của dân tộc, của đất nước. Đó là việc tự chủ về con đường, mục tiêu của chúng ta đã lựa chọn và đã đi theo. 

Tự chủ chiến lược thứ hai là tự chủ về kinh tế, đảm bảo kinh tế phát triển bền vững, không hoàn toàn phụ thuộc bên ngoài. Ta tham gia mối liên kết kinh tế quốc tế, chuỗi giá trị toàn cầu thế giới, nhưng nền kinh tế không phụ thuộc. 

Theo ông Tấn, hiện nay giá trị xuất nhập khẩu lên tới 150% GDP, trong lúc khủng hoảng nền kinh tế thế giới, nhiều quan điểm lo ngại nền kinh tế Việt Nam khó khăn, song thực tế nền kinh tế của ta vẫn sống, vẫn chống chọi và phát triển vượt qua khó khăn, là do ý thức tự chủ nền kinh tế. 

"Trong bất kỳ tình huống nào nền kinh tế vẫn đảm bảo tính độc lập tương đối trong mối quan hệ hội nhập quốc tế sâu rộng, đó là bài toán rất khó" - ông Tấn nói. 

Ba là tự chủ về quốc phòng an ninh, đặc biệt trong điều kiện phức tạp của thế giới khi chiến tranh, xung đột và hiện nay những cuộc xung đột nhiều nhất trong cả trăm năm. Trong đó có nhiều vấn đề đặt ra liên quan lợi ích quốc gia, lợi ích dân tộc, yêu cầu chúng ta tự chủ được, thể hiện quan điểm rõ ràng là 4 không. 

Đó là: Việt Nam chủ trương không tham gia liên minh quân sự; không liên kết với nước này để chống nước kia; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống lại nước khác; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế.

Theo đó, ông Tấn khẳng định ba quan điểm tự chủ, tự lực, tự cường trên là nội dung rất quan trọng trong văn kiện, nhấn mạnh việc phát huy nội lực, sức mạnh và tiềm lực con người Việt Nam, phát huy tiềm lực kinh tế và nội lực quốc tế chứ không phụ thuộc vào quốc tế.

Công bố toàn văn dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng

Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII công bố toàn văn dự thảo các văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, lấy ý kiến đóng góp của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân.