Phóng to

Tổng thống Philippines Aquino (trái) và Thủ tướng Nhật Abe tại cuộc họp báo ở Tokyo - Ảnh: Reuters

Theo hãng tin Reuters, tại hội nghị Nhật Bản - ASEAN ở Tokyo, Thủ tướng Nhật Shinzo Abe đã đối thoại song phương với Tổng thống Philippines Benigno Aquino. Sau cuộc gặp, ông Aquino cho biết: “Chúng tôi kêu gọi các nước tôn trọng luật pháp, giải quyết các tranh chấp một cách hòa bình, đảm bảo tự do hàng không”.

Giới quan sát nhận định đây là thông điệp nhắm tới Trung Quốc. Trước đó Bắc Kinh đã khiến cả khu vực xôn xao lo ngại khi đơn phương thành lập vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) chồng lấn với ADIZ của các quốc gia khác.

Cũng tại Tokyo, Tổng thống Indonesia Susilo Bambang Yudhoyono cho biết Jakarta đặc biệt lo ngại với nguy cơ tranh chấp lãnh thổ trong khu vực bùng nổ thành xung đột. “Điều đó sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới tất cả các nước trong khu vực” - ông Yudhoyono nhấn mạnh.

Trước đó, hãng thông tấn Kyodo News dẫn nguồn quan chức ngoại giao Tokyo khẳng định dự thảo tuyên bố chung của hội nghị Nhật - ASEAN sẽ nhấn mạnh tầm quan trọng của tự do hàng không ở các vùng biển trong khu vực.

Nhật và ASEAN sẽ cam kết đóng góp vào sự phát triển hòa bình của trận tự hàng không quốc tế. Ngoài ra, Nhật và ASEAN cũng sẽ khẳng định quyết tâm tăng cường hợp tác trong lĩnh vực an ninh hàng hải.

“ADIZ của Trung Quốc đã trở thành một vấn đề quốc tế. Hội nghị Nhật - ASEAN phải đưa ra một thông điệp mạnh mẽ về vấn đề này” - Kyodo News dẫn lời một quan chức ngoại giao Nhật khẳng định.

Dự thảo tuyên bố chung của hội nghị Nhật - ASEAN mô tả hành vi lạm dụng quyền lực trong hàng không dân dụng quốc tế là một mối đe dọa lớn.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Úc nhận định việc Trung Quốc đơn phương thiết lập ADIZ trên biển Hoa Đông, chồng lấn với ADIZ của các nước khác, đã làm tăng nguy cơ “tính toán sai” và là hành vi khiêu khích không cần thiết. Do đó các quốc gia trong khu vực đều đặc biệt lo ngại về những tham vọng chủ quyền của Trung Quốc. Hội nghị Nhật - ASEAN là nơi để các nước bày tỏ sự lo ngại này.

AFP dẫn lời giáo sư Ichiro Fujiosaki thuộc ĐH Sophia ở Tokyo cũng nhận định việc Nhật và ASEAN cùng đưa ra thông điệp về tự do hàng không và hàng hải trong khu vực là hết sức quan trọng.

“Nếu Nhật và ASEAN không đề cập đến vấn đề này thì các lực lượng có tư tưởng bành trướng ở Trung Quốc càng được dịp thúc đẩy các hành động khiêu khích” - giáo sư Fujiosaki cảnh báo.