Quán ăn nhỏ của chị Sunday ven con đường dẫn vào thủ đô Abuja (Nigeria) lúc nào cũng đông khách quen chờ món bít tết, sườn và xiên nướng ăn cùng pap (món cháo được làm từ bắp, cao lương hoặc hạt kê địa phương), chan ngập xốt ớt.

Tuy nhiên ở quán của chị Sunday không có bò, heo hay gà. Thực đơn thường là cá sấu, dơi, linh dương, nhím hay trăn - bất cứ loài nào thợ săn người Hausa và Fulani bắt được.

“Thịt thú rừng không có mỡ, nó tự nhiên. Tổ tiên chúng tôi ăn thịt thú rừng và vẫn sống thọ. Ngay cả trong thời kỳ dịch Ebola bùng phát, khách hàng của tôi vẫn đến mua”, chị Sunday nói và khẳng định thịt thú rừng bổ dưỡng hơn gia súc chăn nuôi.

Vẫn ăn bất chấp nguy cơ dịch bệnh

Trước đây, thịt thú rừng vốn là một phần trong văn hóa ẩm thực Nigeria, chủ yếu phổ biến ở nông thôn.

Tuy nhiên hiện nay nhu cầu thịt thú rừng, động vật hoang dã bỗng tăng nhanh tại các thành phố ở quốc gia châu Phi này. 

Theo Hãng tin Bloomberg, từ người bán hàng rong đến giới văn phòng đều tìm mua vì hương vị, giá trị dinh dưỡng, hoặc như cách nhớ về quê nhà.

Theo nghiên cứu của Tổ chức Bảo tồn động vật hoang dã Nigeria, hơn 40% cư dân thành thị cho biết đã ăn thịt thú rừng trong năm qua - gần gấp đôi so với năm 2018.

Dù việc buôn bán thịt động vật hoang dã bị cấm ở Nigeria, loại thực phẩm này vẫn được bày bán công khai cùng với thịt gia súc trong hầu hết chợ địa phương.

Ngân hàng Thế giới (WB) ước tính thị trường thịt thú rừng bất hợp pháp toàn cầu trị giá 7,8 đến 10 tỉ USD mỗi năm, đứng thứ tư trong các hoạt động tội phạm sinh lợi cao nhất, sau ma túy, buôn người và buôn vũ khí.

Các bác sĩ cảnh báo xu hướng này đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng. 

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết 3/4 bệnh truyền nhiễm mới nổi trong thập kỷ qua có nguồn gốc từ động vật.

WHO và nhiều tổ chức khác cho rằng dịch Ebola năm 2014 ở Tây Phi bắt đầu từ Guinea, sau khi gia đình nạn nhân đầu tiên ăn thịt dơi mang vi rút gây bệnh. 

Một số nhà nghiên cứu cũng cho rằng vi rút Corona gây ra đại dịch COVID-19 lây lan từ thịt dơi được bày bán ở chợ Vũ Hán (Trung Quốc) cuối năm 2019.

“Đây không chỉ là vấn đề sức khỏe địa phương, mà còn là tình trạng khẩn cấp về nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe cộng đồng”, ông Ushakuma Anemga, phó chủ tịch Hiệp hội Y khoa Nigeria (NMA), cảnh báo.

Theo bà Nusirat Elelu - nhà nghiên cứu bệnh truyền từ động vật sang người tại Đại học Ilorin (Nigeria), việc giết mổ ngoài trời, thiếu thiết bị bảo hộ và không có kiểm dịch thú y càng làm nguy cơ bùng dịch cao hơn.

Nguy cơ sụp đổ hệ sinh thái

Ngoài rủi ro dịch bệnh, cơn khát thịt thú rừng còn đẩy hệ sinh thái Nigeria đến bờ sụp đổ.

Giáo sư Edem Eniang tại Đại học Uyo cho biết nhiều loài động vật hoang dã như thỏ, cá sấu đến voi đang bị săn bắn bừa bãi.

Ông cho biết một con vật quý hiếm có thể bán với giá hơn 1 triệu naira (hơn 652 USD), khiến thợ săn bất chấp hậu quả lâu dài.

Mặc dù luật pháp Nigeria cấm giết một số loài, nhưng việc thực thi yếu kém. Người bán thường ngụy trang thịt động vật quý hiếm thành thịt thú hợp pháp để qua mặt người mua và cơ quan chức năng.

“Ngay cả lực lượng thực thi pháp luật cũng khó phân biệt thịt hợp pháp với bất hợp pháp, vì họ thiếu kiến thức và phương tiện để nhận biết. Điều đó khiến luật bảo tồn gần như vô tác dụng”, giáo sư Edem nói.

Một thợ săn ở miền Nam Nigeria, ông Oladosu Adelani, thẳng thắn tiết lộ rằng ông bán thịt động vật hoang dã cho tất cả mọi người, kể cả cảnh sát và hải quan. 

“Họ nói về luật pháp nhưng họ cũng là khách hàng của tôi”, tay thợ săn này cho biết

Năm 2016, Chính phủ Nigeria đã tăng mức phạt đối với việc săn bắt hay buôn bán các loài nguy cấp như tê tê, rùa biển, cầy hương, khỉ và trăn từ 1.000 naira (0,65 USD) lên tới 500.000 naira (hơn 326 USD) và 5 năm tù giam.

Mặc dù vậy với những thợ săn như ông Adelani, điều đó chẳng thay đổi gì.

93 người thiệt mạng do dịch sốt xuất huyết Lassa bùng phát ở Nigeria

Trung tâm kiểm soát dịch bệnh Nigeria (NCDC) cho biết hiện dịch Lassa đã lan tới 21/23 tỉnh thành của nước này với 1.447 người nghi nhiễm bệnh.