Theo South China Morning Post ngày 26-11, sự trỗi dậy của lĩnh vực không gian thương mại tại Trung Quốc đang thu hút sự chú ý trên toàn cầu, trong bối cảnh các công ty tư nhân đẩy mạnh năng lực phóng, tăng tốc sản xuất vệ tinh và liên tục ra mắt công nghệ mới.

Kỳ vọng to lớn

Công ty khởi nghiệp LandSpace của Trung Quốc vừa chuẩn bị phóng tên lửa có thể tái sử dụng đầu tiên vào cuối tháng này. Nếu thành công, điều này sẽ đem đến cú hích lớn cho ngành vũ trụ Trung Quốc.

Phương tiện phóng này có tên Zhuque-3, là một trong số nhiều tên lửa tái sử dụng đang được phát triển tại Trung Quốc. Loại tên lửa tái sử dụng này giúp giảm chi phí đưa thiết bị vào không gian, thúc đẩy Trung Quốc tăng tốc triển khai các chùm vệ tinh quỹ đạo thấp quy mô lớn.

Triển vọng Trung Quốc làm chủ công nghệ tên lửa tái sử dụng đã thu hút sự quan tâm lớn của giới chuyên gia hàng không vũ trụ - lĩnh vực mà SpaceX của Mỹ đi đầu.

Trong một bài đăng trên mạng xã hội hồi cuối tháng 10 về các mẫu tên lửa tái sử dụng của Trung Quốc, CEO SpaceX Elon Musk cho rằng các thiết kế này "có tiềm năng vượt Falcon 9", một trong các tên lửa tái sử dụng trước đó của SpaceX.

Ngoài ý nghĩa chiến lược của công nghệ tên lửa đẩy tái sử dụng, vụ phóng thành công sắp tới sẽ đánh dấu một cột mốc quan trọng cho ngành vũ trụ thương mại Trung Quốc, viết tên Bắc Kinh vào "bản đồ công nghệ không gian" cạnh tranh trực tiếp với Washington.

Trong báo cáo công bố hôm 23-11, Citic Securities thông báo các công ty Trung Quốc đã phóng tên lửa nhiên liệu lỏng có thể sánh với Falcon 1 của SpaceX. Giai đoạn tiếp theo sẽ chứng kiến họ phát triển các phương tiện phóng tái sử dụng hạng trung tương tự Falcon 9.

Những tên lửa lớn hơn này sẽ được sử dụng để triển khai GuoWang và Qianfan - các chùm vệ tinh Internet của Trung Quốc nhằm thay thế Starlink của Elon Musk. Các vệ tinh này sẽ nhỏ hơn, nhẹ hơn, tiêu thụ ít năng lượng hơn, và tích hợp phần cứng tính toán hiệu quả hơn.

Chính phủ hỗ trợ tích cực

Chính phủ Trung Quốc cũng đang triển khai các bước nhằm tạo môi trường thuận lợi hơn cho sự phát triển của ngành thông tin - liên lạc vệ tinh.

Tại Hội nghị Internet công nghiệp 5G+ Trung Quốc ở tỉnh Hồ Bắc hôm 22-11, Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin nước này đã thông báo triển khai vận hành thử nghiệm thương mại các dịch vụ Internet vạn vật (IoT) dựa trên vệ tinh.

Trong khi đó Cơ quan Quản lý khoa học, Công nghệ và Công nghiệp quốc phòng Nhà nước đã công bố thông báo tuyển dụng, trong đó có vị trí "giám sát hàng không vũ trụ" trong phòng không gian thương mại mới thành lập.

Điều này cho thấy chính phủ đã tạo ra một cơ quan mới có nhiệm vụ theo dõi, quản lý và điều phối các hoạt động thương mại trong lĩnh vực không gian.

"Việc thành lập phòng không gian thương mại sẽ giúp hợp nhất hiệu quả các chức năng trước đây bị phân tán ở nhiều cơ quan khác nhau, cho phép công tác quản lý ngành vệ tinh được phối hợp ở cấp độ cao hơn", Citic Securities cho biết trong một báo cáo.

Báo cáo nói thêm rằng tính hiệu quả của các quy trình then chốt, như phê duyệt phóng không gian thương mại hay cấp phép vận hành vệ tinh, cũng được kỳ vọng sẽ tiếp tục cải thiện.

Tham vọng tự chủ hàng không của Trung Quốc

Chiến lược "thoát Mỹ" của ngành hàng không Trung Quốc đang được đẩy mạnh với COMAC - nhà sản xuất máy bay dân dụng nội địa của Trung Quốc - là đầu tàu, nhưng rào cản công nghệ và chứng nhận quốc tế vẫn là thách thức lớn.