Dưới vỏ bọc xuất khẩu lao động "chui", môi giới hôn nhân hay tuyển dụng việc làm trá hình, nhiều nạn nhân - đặc biệt là phụ nữ, trẻ em đã rơi vào bẫy lừa, bị bóc lột, cưỡng ép hoặc xâm hại nghiêm trọng quyền con người. Cải thiện hợp tác liên ngành toàn diện giúp tiếp nhận, hỗ trợ nạn nhân mua bán người.

Theo bà Nguyễn Thị Minh Hương - Phó chủ tịch Trung ương Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam, việc đổi mới chính sách phòng, chống mua bán người là bước đi cần thiết trong bối cảnh tội phạm ngày càng biến tướng. 

Bà cho rằng việc tận dụng công nghệ số và mạng xã hội trong tuyên truyền, phổ biến pháp luật sẽ giúp phụ nữ và thanh niên sớm nhận diện các thủ đoạn tinh vi, từ đó nâng cao khả năng tự bảo vệ và giảm nguy cơ trở thành nạn nhân.

Luật Phòng, chống mua bán người năm 2024 và nghị định 162/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực từ ngày 1-7-2025 được xem là bước chuyển quan trọng, tạo nền tảng pháp lý mới cho mô hình phối hợp liên ngành theo hướng chủ động, liên thông và lấy nạn nhân làm trung tâm.

Không dừng ở hỗ trợ ngắn hạn, luật mới chuyển mạnh sang cơ chế đồng hành dài hạn. Sau giai đoạn bảo vệ ban đầu, nạn nhân được tạo điều kiện học tập, đào tạo nghề, tiếp cận việc làm và nguồn vốn ưu đãi để ổn định sinh kế. Cách tiếp cận này giúp người trở về không chỉ "an toàn" mà còn có cơ hội tái hòa nhập bền vững, hạn chế nguy cơ tái bị lừa bán.

Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, luật đã giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong hệ thống pháp luật bảo vệ quyền con người, nhất là với phụ nữ và trẻ em - những nhóm dễ bị tổn thương nhất.

Điểm tiến bộ căn bản của luật là đặt công tác phòng, chống mua bán người không chỉ dừng ở trấn áp tội phạm mà còn bảo vệ danh dự, nhân phẩm, sức khỏe, tính mạng và các quyền, lợi ích hợp pháp của nạn nhân, thể hiện rõ sự chuyển dịch từ tiếp cận hình sự sang tiếp cận dựa trên quyền con người.

Luật cũng quy định rõ quyền lợi của nạn nhân theo hướng toàn diện hơn, phối hợp đa ngành từ chăm sóc y tế, hỗ trợ tâm lý, tư vấn pháp lý đến học văn hóa, đào tạo nghề, hỗ trợ sinh kế và tái hòa nhập cộng đồng.

Trong mô hình mới, lực lượng công an giữ vai trò nòng cốt trong phát hiện, xác minh, kết nối thông tin; ngành y tế trở thành trụ cột trong chăm sóc sức khỏe và hỗ trợ tâm lý; các tổ chức xã hội và chính quyền cơ sở tham gia sâu vào quá trình tư vấn, bảo trợ và hỗ trợ sinh kế. 

Sự liên thông từ phát hiện đến hỗ trợ ban đầu giúp giảm tình trạng nạn nhân phải khai báo lặp lại, đồng thời bảo đảm các biện pháp bảo vệ được triển khai kịp thời.

Bọn tội phạm mua bán người thoải mái khai thác môi trường mạng

Thực tế thời gian qua cho thấy tội phạm mua bán người liên tục khai thác mạng xã hội, các ứng dụng nhắn tin và hàng loạt nền tảng trực tuyến để tiếp cận, thao túng và đưa nạn nhân vào những cạm bẫy khó lường.