Nhiều video ghi lại cảnh một nhóm thanh niên dùng hung khí tấn công nhau giữa phố. Một người đàn ông đấm vào mặt phụ nữ tại chung cư. Tài xế đánh người đi đường chỉ vì bất đồng lời nói, va chạm nhỏ đã nhanh chóng lan truyền trên mạng, nhận hàng triệu lượt xem.

Hơn cả những thương tích hữu hình

Cùng lúc, trên các nền tảng trực tuyến, những trận "khẩu chiến" với ngôn từ hạ nhục, vu khống, tấn công danh dự người khác diễn ra hằng ngày, được chia sẻ, bình luận, cổ vũ như một thứ trò tiêu khiển. Bạo lực, cả về thể chất lẫn tinh thần, đang len lỏi khắp nơi và bị "bình thường hóa" một cách đáng lo ngại.

Nguyên nhân không chỉ đến từ sự nóng giận bột phát hay xung đột cá nhân. Sâu xa hơn, đó là sự xuống cấp của văn hóa ứng xử khi nhiều người không còn coi việc tôn trọng nhau là giá trị cốt lõi. Cảm giác ẩn danh và "an toàn" phía sau màn hình khiến nhiều cá nhân sẵn sàng tung ra lời lẽ tàn nhẫn mà họ sẽ không dám nói nếu đối diện trực tiếp.

Ngoài đời, áp lực kinh tế, giao thông căng thẳng cộng với môi trường thiếu kiềm chế đã biến những va chạm nhỏ thành mồi lửa cho hành vi bạo lực. Sự tiếp tay của mạng xã hội - nơi các đoạn clip gây sốc được lan truyền vì câu view, câu like - càng khiến bạo lực có đất sống, được "thưởng" thay vì bị ngăn chặn.

Tác hại của tình trạng này vượt xa những thương tích hữu hình. Nó làm xói mòn niềm tin giữa người với người, gieo rắc nỗi sợ hãi nơi công cộng, tạo ra một môi trường mạng độc hại khiến tinh thần cộng đồng sa sút.

Trẻ em - nhóm dễ bị ảnh hưởng nhất - khi chứng kiến hoặc trở thành nạn nhân của bạo lực có nguy cơ học theo, coi đó là cách giải quyết vấn đề. Đáng lo hơn, sự quen mắt, quen tai trước những vụ việc như vậy sẽ khiến xã hội dần mất khả năng phản ứng, dẫn tới "chai lì"
trước cái xấu.

Trách nhiệm cộng đồng trong xử lý bạo lực

Giải pháp để ngăn chặn bạo lực cần bắt đầu từ việc khôi phục và củng cố chuẩn mực văn hóa ứng xử. Cần có thêm các hoạt động giáo dục cộng đồng về kiềm chế cảm xúc, tôn trọng người khác. Cùng với đó phải xử lý nghiêm và nhanh các vụ bạo lực công cộng, kể cả hành vi quay phim, phát tán clip có nội dung bạo lực nhằm trục lợi. Đây chính là cách răn đe và chuyển biến xã hội tốt nhất.

Ở môi trường số, các nền tảng mạng xã hội phải chịu trách nhiệm mạnh mẽ hơn trong việc kiểm duyệt, gỡ bỏ nội dung độc hại và khóa tài khoản vi phạm. Song song đó cần xây dựng các chương trình truyền thông khuyến khích văn hóa tranh luận lành mạnh, không công
kích cá nhân.

Một hướng mới đáng cân nhắc là áp dụng "trách nhiệm cộng đồng" trong xử lý bạo lực. Thay vì chỉ trông chờ vào lực lượng chức năng, mỗi người cần có kỹ năng và phản xạ can thiệp an toàn khi chứng kiến bạo lực, báo tin kịp thời qua các ứng dụng kết nối trực tiếp với công an hoặc tham gia mạng lưới "điểm an toàn" - nơi bất kỳ ai bị đe dọa có thể tìm đến để được bảo vệ.

Cuối cùng, bạo lực không thể bị đẩy lùi nếu thiếu gốc rễ là giáo dục ý thức. Trẻ em cần được học cách quản lý cảm xúc ngay từ trường học và gia đình, giải quyết mâu thuẫn bằng đối thoại và nhận thức rõ hậu quả pháp lý của bạo lực. Mỗi người trưởng thành cũng cần tự soi lại mình: ta đã từng nóng nảy quá mức giữa đời thường và đã từng bình luận ác ý trên mạng?

Động tay động chân hành hung người khác chỉ trong mươi giây vài phút nhưng có thể để lại hậu quả cả đời. Ghi hình lại hình ảnh bạo lực của chính mình và đưa lên mạng lại càng tệ hơn nữa. 

Gửi một câu bình luận thiếu cân nhắc có thể gây hại cho người, gây họa cho mình. Chỉ khi cả xã hội cùng nhận ra bạo lực không phải là sức mạnh mà là dấu hiệu của sự yếu kém về nhân cách, thì những cú đấm giữa phố hay những lời sỉ nhục trên mạng mới không còn đất sống.

Xã hội văn minh không phải là nơi không có mâu thuẫn, mà là nơi mâu thuẫn được giải quyết bằng sự tôn trọng và lý trí. Văn hóa ứng xử bắt đầu từ mỗi người, cùng nhau xây dựng một không gian sống mà ở đó tử tế mới là thói quen, còn bạo lực là điều đáng lên án.

Lý do người đàn ông xăm trổ đánh dã man phụ nữ trước mặt nhiều trẻ nhỏ

Do mâu thuẫn từ trước, khi gặp chị N.T. ở tầng một chung cư, ông Đ.C.T. đến nói chuyện rồi xảy ra cãi vã, không nhận được lời xin lỗi, ông đã hành hung dã man chị này.