Có thể ghi nhận thành ý của Bộ Tài chính về khoan sức dân khi xây dựng phương án mới về mức khởi điểm chịu thuế. Nhưng người dân có lý khi cho rằng khó tìm thấy tinh thần khoan sức dân trong phương án đề xuất sửa Luật thuế thu nhập cá nhân như Bộ Tài chính đã nói.

Thứ nhất, chỉ có một phương án điều chỉnh khởi điểm chịu thuế từ 4 triệu đồng lên 6 triệu đồng/người/tháng và giảm trừ gia cảnh từ 1,6 triệu đồng lên 2,4 triệu đồng/người/tháng (tăng 50% so với luật thuế có hiệu lực từ 1-1-2009). Sao không có thêm những mức khởi điểm khác tăng theo tỉ lệ để có thể lựa chọn, giả sử 6,4 triệu đồng/tháng cho cá nhân và 2,56 triệu đồng/tháng cho người phụ thuộc (cả thảy tăng 60%) hoặc 8 triệu đồng và 3,2 triệu đồng/tháng (tăng 100%)...

Thứ hai, vì sao các cách xây dựng khởi điểm chịu thuế được chuyên gia, công luận đề xuất từ nhiều tháng qua như khởi điểm chịu thuế được tính theo lương cơ bản chung để “nước lên thì thuyền lên” lại không được ghi nhận và xây dựng thành phương án là ứng viên cho sửa đổi Luật thuế thu nhập cá nhân tới đây?

Chưa trả lời thỏa đáng hai câu hỏi trên cũng như xây dựng thêm các phương án sửa đổi Luật thuế thu nhập cá nhân thì chưa thể nói là khoan sức dân. Bởi lẽ, thuế liên quan đến túi tiền, chất lượng cuộc sống của người dân, thẩm quyền quyết định không phải là Chính phủ hay Bộ Tài chính mà thuộc về Quốc hội. Chỉ có Quốc hội mới quyết định hợp lý mức động viên thuế của người dân trong từng giai đoạn, thể hiện rõ ý tưởng khoan sức dân.

Và muốn thế, Bộ Tài chính phải xây dựng nhiều phương án để Chính phủ trình Quốc hội. Đưa ra một phương án chẳng khác nào Bộ Tài chính đã thay Quốc hội khoan sức dân theo tính toán của mình. Điều này là không nên, bởi trong trường hợp các đại biểu Quốc hội thấy rằng mức do Bộ Tài chính xây dựng chưa phù hợp, cần thật sự phải khoan sức dân thì chỉ có phương án 6 triệu đồng và 2,4 triệu đồng là thiệt cho người dân.

Hơn nữa, Bộ Tài chính, nơi đang quản lý ngân sách nhà nước và quản lý Tổng cục Thuế, có thể có cách nhìn khác với Quốc hội về khoan sức dân. Chỉ đưa ra một phương án duy nhất, không trách một số người dân cho rằng Bộ Tài chính đang vì nguồn thu, làm theo quy trình ngược là từ tổng số tiền thuế dự kiến thu, số người dự kiến phải nộp thuế, để quy ngược ra mức khởi điểm chịu thuế.

Để việc sửa luật thuyết phục tỏa sáng tinh thần khoan sức dân, Bộ Tài chính cần có thêm phương án mới về khởi điểm chịu thuế thu nhập cá nhân. Ở kỳ họp thông qua luật này, trên cơ sở lắng nghe ý kiến của cử tri, đại biểu Quốc hội có thể yêu cầu Chính phủ có thêm phương án về sửa Luật thuế thu nhập cá nhân. Chắc chắn, các đại biểu Quốc hội cũng cân nhắc kỹ lưỡng bởi theo Bộ Tài chính, việc sửa Luật thuế thu nhập cá nhân lần này là nhằm mục tiêu ổn định cho năm năm tới, từ 2014-2018. Có nhiều phương án Quốc hội mới chọn được phương án sửa luật thuế tối ưu, thật sự “khoan sức dân”.