Rừng và cây xanh đang thu hẹp dần ở ngoại ô TP Đà Lạt - Ảnh: MAI VINH

Nóng nực, ngột ngạt, vã mồ hôi là không tránh khỏi khi ngày càng thấy thưa thớt màu xanh của thông ba lá trong nội ô và cả bên ngoài thành phố. 

Năm 1978, Đà Lạt có 30.000ha rừng thông, nay còn chưa quá 14.000ha. Nghĩa là gần 40 năm qua, diện tích rừng thông ở Đà Lạt giảm hơn một nửa. Đó là sự suy giảm dễ nhìn thấy! 

Vài năm sau còn được bao nhiêu, tăng hay giảm, chưa rõ, song cảm nhận là có những lúc Đà Lạt nóng như... Phan Rang - theo cách nói của không ít người, trong đó có con dâu nhà tôi, người gốc Phan Rang.

Thành phố sương mù nhưng hiếm hoi lắm mới thấy có sương mù, khi các vách đá dọc ngã đèo Prenn vô thành phố nay đã "mọc" đầy villa, nhà nghỉ, khách sạn, quán cà phê... Tôi vẫn tự hỏi: làm thế nào có được giấy phép xây dựng nhà bám vách đèo như thế? Khu vực hồ Tuyền Lâm giờ đã phát triển ngoài óc tưởng tượng: không chỉ là một điểm đến du lịch và resort mà còn là một điểm nóng đầu tư đất đai, địa ốc nóng "phỏng tay"!

Đà Lạt phát triển, kinh doanh du lịch, kinh doanh mọi cơ hội, lắm tiền của đổ về hơn, đông người hơn, nhiều xe cộ hơn, nhà cửa xây dựng dày hơn. Đó là lẽ đương nhiên của một thành phố đang phát triển. Tuy nhiên, ngược lại, Đà Lạt cũng đang mất đi phần nào bản sắc độc đáo của mình: thông, khí hậu cùng một cung cách sống nhẹ nhàng, không chụp giật. Cuộc sống luôn vận động, song cũng luôn chọn lựa giữa những cung bậc khác nhau. Tài tình hay không là ở chỗ chọn cung bậc nào.

Mới đây, hay tin một đồng nghiệp cũ bỏ Sài Gòn lên Đà Lạt mở homestay. Cách đây 2 năm, một người cháu khoe mở homestay thu hút khách tham quan nông nghiệp hiện đại. Quả là một sự phát triển phồn vinh, song có bền vững nếu đâu đâu cũng homestay, cà phê, quán xá với tốc độ như thế? Đã có ai dự báo: nhiệt độ tăng hay giảm như thế nào trong 5, 10 năm tới, cụ thể khu vực nào...?

Câu chuyện Đà Lạt hôm nay cũng có thể là câu chuyện Sa Pa (Lào Cai) ngày mai, khi mà đọc báo tuần trước cảnh về tình trạng khan hiếm nước sạch chưa từng có ở thị trấn du lịch Sa Pa! Thị trấn Sa Pa đối mặt tình trạng hiếm nước sạch nghiêm trọng khi nguồn nước mùa nắng nóng phải chia sẻ cho tưới tiêu nông nghiệp. Con người và cây cối chia nhau nguồn nước đang kiệt dần ở nhiều danh thắng du lịch.

Chưa kể nhiều nơi đầy rác du lịch, người dân địa phương sống cùng với rác. Dường như đà phát triển du lịch đang không thắng, không phanh? Mọi chuyện lại quay về từ ý thức làm du lịch, phát triển chừng mực, vừa sức chịu đựng của tự nhiên để còn có cái cho mai sau...

Đà Lạt và lương tâm của một thế hệ kiến trúc

TTO - Đà Lạt mới chỉ 126 tuổi, là một đô thị quá trẻ, nhưng trong từng khúc quanh lịch sử luôn phóng chiếu ước mơ về một đô thị lý tưởng.