Phóng to

Iran - quốc gia xuất khẩu dầu lớn thứ năm thế giới năm 2011 - sẽ mất nguồn thu nhập quan trọng sau khi lệnh cấm vận của Mỹ và EU có hiệu lực đầy đủ ngày 28-6 và 1-7 - Ảnh: CSM

CNN cho biết đạo luật cấm vận mà Tổng thống Barack Obama ký tháng 12-2011 nêu rõ nước Mỹ sẽ có hành động chống lại những quốc gia tiếp tục mua lượng lớn dầu thô của Iran thông qua Ngân hàng Trung ương Iran.

Theo quan điểm của Mỹ cũng như Liên minh châu Âu (EU), mục đích của lệnh trừng phạt này nhằm triệt tiêu khoản thu nhập lớn nhất của Iran - nước xuất dầu lớn thứ năm thế giới và lớn thứ hai trong khối OPEC - từ việc xuất khẩu dầu mỏ, từ đó Iran không còn tiềm lực tài chính phát triển công nghệ hạt nhân và vũ khí nguyên tử.

Mỹ cho rằng đây là thời điểm thích hợp để áp dụng lệnh cấm vận do sản lượng dầu của Saudi Arabia - quốc gia xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới - đã tăng lên và giá dầu hiện đang giảm mạnh. Quốc hội Mỹ còn muốn Nhà Trắng đưa ra những biện pháp trừng phạt chặt chẽ hơn đối với Iran thời gian tới.

Mỹ cũng đưa ra danh sách miễn trừ các ảnh hưởng của lệnh cấm vận đối với 18 quốc gia và vùng lãnh thổ. Họ được mua dầu của Iran nhưng với số lượng giảm bớt hẳn so với trước đây và thay thế nhu cầu dầu bằng các nguồn cung khác. Các quốc gia và vùng lãnh thổ này bao gồm thành viên EU, Ấn Độ, Malaysia, Nam Phi, Sri Lanka, Thổ Nhĩ Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan.

Tại châu Á, Hàn Quốc là nước đầu tiên dừng nhập khẩu dầu từ Iran nhưng khách hàng lớn của Iran là Trung Quốc cho biết họ vẫn nhập dầu sau ngày 1-7, thời điểm EU áp lệnh cấm vận dầu mỏ đối với nước Trung Đông này. Riêng Trung Quốc mua trung bình 20% sản lượng dầu thô từ Iran.

Trung Quốc hiện không có tên trong danh sách miễn trừ của Mỹ. AFP đưa tin Bắc Kinh đã lên tiếng phản đối sau khi Mỹ từ chối đưa Trung Quốc vào danh sách miễn trừ. Họ cho rằng việc họ mua dầu của Iran là hợp pháp và trong sạch.

Sản lượng dầu thô của Iran đã giảm xuống mức 1,2-1,8 triệu thùng/ngày kể từ khi có các lệnh cấm vận, mức thấp nhất trong 20 năm qua.

Sau khi EU tuyên bố cấm vận dầu Iran từ ngày 1-7, Iran cho rằng các nước EU sẽ thiệt thòi khi áp dụng lệnh này và đe dọa sẽ dừng nhập khẩu mọi hàng hóa của Hàn Quốc - quốc gia quyết định ngừng nhập dầu của Iran.