Theo phóng viên TTXVN tại Bắc Mỹ, ngày 20-8, chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã áp đặt trừng phạt 2 thẩm phán và 2 công tố viên của Tòa án Hình sự quốc tế (ICC), trong bối cảnh Washington gia tăng sức ép đối với cơ quan này liên quan đến các vụ kiện lãnh đạo Israel và quyết định trước đây điều tra quan chức Mỹ.

Tiếp tục áp lệnh trừng phạt

Theo Bộ Tài chính và Bộ Ngoại giao Mỹ, những quan chức mới bị đưa vào danh sách trừng phạt gồm có 2 thẩm phán ICC là Nicolas Guillou (người Pháp) và Kimberly Prost (người Canada) cùng 2 phó công tố ICC là Nazhat Shameem Khan (người Fiji) và Mame Mandiaye Niang (người Senegal). 

Bộ Ngoại giao Mỹ nêu rõ những cá nhân trên đã trực tiếp tham gia nỗ lực điều tra, bắt giữ của ICC trong các vụ việc liên quan đến Mỹ hoặc Israel "mà không có sự đồng ý của 2 quốc gia này".

Với lệnh trừng phạt mới, Washington cho phép các giao dịch liên quan đến những cá nhân này được tiến hành đến hết ngày 19-9-2025, sau đó sẽ đóng băng tài sản tại Mỹ và cấm họ tiếp cận hệ thống tài chính Mỹ.

Quyết định mới được đưa ra chưa đầy 3 tháng sau khi chính quyền Tổng thống Trump ký sắc lệnh hành pháp, áp đặt trừng phạt đối với các quan chức ICC, với lý do nhắm vào Mỹ và các đồng minh, trong đó có Israel. 

Theo Tổng thống Trump, ICC không có quyền tài phán đối với Mỹ hay Israel, vì cả hai nước đều không phải thành viên Quy chế Rome hoặc thành viên ICC.

Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Tổng thống Trump đã áp đặt các biện pháp trừng phạt tài chính và lệnh cấm thị thực đối với công tố viên ICC khi đó là ông Fatou Bensouda và các quan chức cấp cao, nhân viên khác vào năm 2020. 

Động thái diễn ra sau khi ông Bensouda mở cuộc điều tra về các cáo buộc lực lượng Mỹ phạm tội ác chiến tranh ở Afghanistan. Tổng thống Joe Biden đã dỡ bỏ các lệnh trừng phạt ngay sau khi nhậm chức vào năm 2021.

Phản ứng của ICC, Liên hợp quốc và các nước

Phản ứng trước lệnh trừng phạt mới, ICC coi đây là "hành động nhằm vào tính độc lập của một cơ quan tư pháp công bằng, được trao thẩm quyền bởi 125 quốc gia thành viên trên khắp các khu vực". 

Tòa khẳng định sẽ tiếp tục thực hiện nhiệm vụ "một cách độc lập, không bị ràng buộc bởi bất kỳ áp lực hay đe dọa nào".

Động thái mới của Mỹ cũng vấp phải phản ứng từ Pháp và Liên hợp quốc. Liên hợp quốc cho rằng các biện pháp trừng phạt mới "gây cản trở nghiêm trọng" hoạt động của Văn phòng Công tố ICC và "làm suy yếu nền tảng của công lý quốc tế". 

Người phát ngôn Stéphane Dujarric nhấn mạnh: "Tư pháp độc lập là nguyên tắc cơ bản cần được tôn trọng" và ICC là "một trụ cột then chốt của công lý hình sự quốc tế".

Paris cũng bày tỏ thất vọng trước quyết định của Washington áp đặt trừng phạt thêm 4 thẩm phán và công tố viên của ICC, trong đó có 1 thẩm phán người Pháp. 

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Pháp cho rằng các biện pháp trừng phạt nhằm vào Thẩm phán Nicolas Guillou là "đi ngược lại nguyên tắc về một nền tư pháp độc lập".

Trong khi đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ủng hộ quyết định của Mỹ. ICC đã phát lệnh bắt giữ ông Netanyahu từ tháng 11-2024, với cáo buộc tội ác chiến tranh và tội ác chống loài người trong cuộc xung đột tại Dải Gaza.

Tòa ICC bị gây sức ép điều tra ông Biden vì 'tiếp tay cho tội ác' của Israel ở Gaza

Cựu tổng thống Mỹ Biden cùng cựu ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và cựu bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin bị cáo buộc đã đưa ra quyết định có chủ ý, và mục đích nhằm hỗ trợ chiến dịch quân sự của Israel tại Gaza.