Trong nhiều năm, trí tuệ nhân tạo (AI) hiện diện trong thế giới tài chính chủ yếu như một "công cụ hậu trường" hỗ trợ phân tích dữ liệu, dự báo xu hướng và cung cấp gợi ý chiến lược cho nhà đầu tư. 

Nhưng những tiến bộ gần đây đã mở ra một bước ngoặt: AI bắt đầu rời bỏ vai trò phụ tá để trực tiếp tham gia vào thị trường như một nhà đầu tư độc lập hay còn gọi là Trader AI.

Nhà đầu tư ảo trên sàn chứng khoán

Trader AI được thiết kế để xử lý khối lượng dữ liệu khổng lồ mà con người khó có thể nắm bắt trong thời gian thực. Không chỉ đọc bảng giá, AI còn theo dõi tin tức, báo cáo tài chính, tâm lý thị trường trên mạng xã hội, từ đó đưa ra quyết định mua - bán chứng khoán gần như ngay lập tức.

Tại Mỹ và châu Âu, nhiều quỹ đầu tư đã thử nghiệm AI trong các nhóm danh mục nhỏ. Start-up Q.ai hay Kavout từng ra mắt dịch vụ quản lý tài sản bằng AI, cho phép người dùng trả phí để bot giao dịch thay. Tuy nhiên, quy mô còn khiêm tốn, chưa trở thành xu hướng phổ biến.

Khác với phương Tây, Trung Quốc đang đi nhanh hơn. DeepSeek - một AI tài chính do nước này phát triển, có khả năng học từ chiến lược của những nhà đầu tư kỳ cựu, mô phỏng và áp dụng trực tiếp vào thị trường.

Điểm khiến Trader AI khác biệt nằm ở khả năng giao dịch liên tục 24/7, không mệt mỏi và không bị chi phối bởi cảm xúc. Trong khi con người dễ hoảng loạn trước những cú rơi thị trường, AI giữ được sự tỉnh táo và kỷ luật.

Cơ hội và rủi ro từ Trader AI

Sự trỗi dậy của Trader AI mở ra cánh cửa mới cho giới đầu tư cá nhân - những người vốn thường ở thế yếu trước các quỹ lớn. Nếu như trước đây, hệ thống giao dịch tự động chỉ thuộc về định chế tài chính, thì nay AI có thể giúp nhà đầu tư nhỏ lẻ tiếp cận công nghệ ngang tầm. 

Với những người thiếu kinh nghiệm, AI còn đóng vai trò như một "trợ lý chiến lược", gợi ý danh mục hoặc giao dịch thay, từ đó giảm bớt yếu tố cảm tính và tiết kiệm thời gian.

Tuy nhiên, song hành với cơ hội là những rủi ro khó lường. Câu hỏi lớn nhất là trách nhiệm: ai sẽ đứng ra chịu khi một thuật toán gây ra khoản thua lỗ hàng triệu USD? Thị trường có còn công bằng nếu AI nắm trong tay lợi thế vượt trội về tốc độ và dữ liệu?

Mối lo ngại khác nằm ở nguy cơ hệ thống. Nếu hàng loạt AI được huấn luyện theo cùng một mô hình và đồng loạt hành động trước biến động thị trường, một cú sập dây chuyền hoàn toàn có thể xảy ra. Chính vì thế, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) hay Ủy ban Chứng khoán Mỹ (SEC) đã bắt đầu bàn thảo về việc xây dựng khung pháp lý cho AI trong tài chính, nhằm hạn chế những "tay chơi ảo" gây rủi ro thật.

Tại Việt Nam, Trader AI vẫn còn là khái niệm mới mẻ, chưa có hệ thống chính thức nào được triển khai. Dẫu vậy, một số công ty fintech đã bắt đầu thử nghiệm AI trong dự báo giá cổ phiếu, gợi ý danh mục đầu tư hay xây dựng chatbot tư vấn chứng khoán. 

Những bước đi này tuy còn sơ khai nhưng phản ánh xu hướng toàn cầu sớm muộn cũng sẽ tác động đến thị trường trong nước, đồng thời đặt ra yêu cầu sớm chuẩn bị khung pháp lý phù hợp.

'Trợ lý' AI - cánh tay phải của các tay chơi chứng khoán

Không chỉ với vàng, dòng tiền của nhà đầu tư trong nước cũng đổ mạnh vào kênh chứng khoán. Trong đó, nhiều nhà đầu tư trẻ thường nhờ "thầy" AI trước khi mua - bán cổ phiếu.