Phóng to

Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario họp báo tại Bắc Kinh ngày 8-7 - Ảnh: Reuters

Nhật - Mỹ - Úc tập trận chung lần đầu tiên trên biển Đông Lực lượng phòng vệ trên biển của Nhật Bản (MSDF) ngày 8-7 thông báo cuộc tập trận chung lần đầu tiên với hải quân Mỹ và Úc trên biển Đông sẽ diễn ra từ ngày 9-7 ở ngoài khơi bờ biển Brunei, tức tại các vùng biển phía nam quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Trước đây, cuộc tập trận này thường diễn ra tại các vùng biển phía tây Kyushu hoặc gần Okinawa, miền tây nam của Nhật Bản. Theo Kyodo, đây là hành động cụ thể hóa nội dung hợp tác quốc phòng giữa ba nước cũng như mục tiêu chiến lược chung về an ninh hàng hải mà Nhật Bản và Mỹ thống nhất trong phiên họp ngoại giao - quốc phòng (2+2) hồi tháng 6-2011. Cuộc tập trận này cũng được coi là hành động của liên minh Nhật - Mỹ - Úc nhằm kiềm chế Trung Quốc.

Ngoại trưởng Philippines Del Rosario cho biết hai bên thảo luận nhiều chủ đề, trong đó có vấn đề biển Đông. Lần thăm này của ông được xem như bước chuẩn bị cho chuyến thăm Trung Quốc của Tổng thống Benigno Aquino dự kiến vào cuối tháng 8 hoặc đầu tháng 9.

Theo Tân Hoa xã ngày 8-7, sau cuộc gặp giữa Ngoại trưởng Trung Quốc Dương Khiết Trì và người đồng cấp Philippines Albert del Rosario, hai bên đã ra thông cáo báo chí chung nêu rõ: “Hai nước sẽ cùng nỗ lực để bảo vệ hòa bình và ổn định trên biển Nam Trung Hoa (biển Đông) phù hợp với Tuyên bố về cách ứng xử của các bên trên biển Đông (DOC) được ký kết giữa Trung Quốc và ASEAN”.

Hai ngoại trưởng cũng đã trao đổi quan điểm về các cuộc tranh chấp lãnh thổ trên biển Đông, nhất trí không để sự việc này ảnh hưởng tới “hình ảnh hữu nghị và hợp tác ngày càng được mở rộng giữa hai nước”.

Theo China Daily, ông Zhang Jie, chủ nhiệm khoa an ninh và quan hệ đối ngoại của Viện Nghiên cứu châu Á - Thái Bình Dương tại Viện Khoa học xã hội Trung Quốc, cho rằng chuyến thăm vào thời điểm nhạy cảm này có thể giúp giảm căng thẳng giữa hai nước. Ông nhấn mạnh hai nước cần sớm tìm ra giải pháp cho vấn đề biển Đông, bởi cả Trung Quốc lẫn Philippines đều có lợi từ những hợp tác song phương trong các lĩnh vực như bảo vệ môi trường hàng hải, chống cướp biển và các vấn đề an ninh khác.

Reuters cho biết ngày 8-7, ở một cuộc họp tại Manila trước khi diễn ra cuộc gặp các ngoại trưởng Philippines và Trung Quốc, ông Ronald Llamas - cố vấn chính trị của Tổng thống Philippines Benigno Aquino - cho biết Manila hi vọng có thể cân bằng lợi ích của mình với Mỹ và Trung Quốc khi giải quyết vấn đề tranh chấp chủ quyền giữa hai nước trên biển Đông.

Ông Llamas cũng cho rằng những nước nhỏ hơn trong tranh chấp biển Đông cần hợp tác với nhau để bảo vệ lợi ích của mình. “Chúng ta phải biết cách cân bằng lợi ích của mình giữa hai siêu cường là Mỹ và Trung Quốc” - ông Llamas nói và cho biết Manila sẽ thương lượng (vấn đề này) thông qua ASEAN. Ông nhấn mạnh: “Các nước nhỏ hơn cần liên kết thành một khối và tránh đứng về bất cứ bên nào. ASEAN sẽ là điểm tựa giúp cân bằng lợi ích của Mỹ và Trung Quốc. Vấn đề này có thể giải quyết được nếu không có sự thiên lệch”.

Ngày 7-7, tờ Manila Bulletin cho biết Trung Quốc đã mời các lực lượng vũ trang Philippines (AFP) gửi một số quan chức địa phương tới học ở trường quân đội của nước này, một động thái được xem là giúp cải thiện quan hệ giữa hai nước. Thế nhưng, người phát ngôn của AFP Jose Miguel Rodriguez đã nhanh chóng xác nhận là năm nào Trung Quốc cũng đưa ra lời mời này, riêng lời mời năm nay sở dĩ được chú ý là do những căng thẳng giữa Philippines và Trung Quốc trên biển Đông. Ông Rodriguez cho rằng cách để làm giảm căng thẳng này là Trung Quốc cần minh bạch hơn về những gì họ làm trên quần đảo Trường Sa của Việt Nam. “Trao đổi thêm thông tin, cởi mở hơn, minh bạch hơn, theo kiểu nếu anh đi tới đó thì ít nhất cũng phải thông báo cho nước khác biết” - ông Rodriguez nói.

Ngay sau chuyến thăm của ngoại trưởng Philippines, Trung Quốc sẽ đón đô đốc Michael Mullen, chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ, vào ngày 10-7.