Các tình nguyện viên trong đội cứu hộ khẩn cấp đang gõ cửa đề nghị giúp đỡ một người lớn tuổi tại hạt Broward khi bão Irma đổ vào bang Florida - Ảnh: USA TODAY

Tờ báo Usa Today (Mỹ) không quá khi nói rằng, các trang mạng xã hội như Facebook, Twitter và Nextdoor đã trở thành "những chiếc phao cứu sinh số" với người dân Mỹ trong hai cơn bão lớn Harvey và Irma.

Cảm ơn Facebook

Có lẽ chị Mary Nendza cũng như hôn phu của chị, anh Atkinson và em trai anh, Matt, sẽ không bao giờ quên được thảm kịch xảy đến với họ trong cơn bão Harvey và cả việc họ đã nhận được sự giúp đỡ kỳ diệu, kịp thời, thông qua mạng xã hội Facebook trong trận bão đó.

Khi những cơn mưa như trút ập xuống ngôi nhà của họ ở Houston, nước lũ dâng lên quá nhanh, ba người họ phải leo lên mái nhà tránh lũ.

Ở cách Houston 1.600 dặm, tại West Milford bang New Jersey, chị Nikki Arata thức giấy với những lời cầu cứu khẩn cấp trên Facebook từ 3 người bạn này của chị đang bị mắc kẹt ngay tại nhà họ.

"Điều duy nhất tôi biết có thể giúp họ là chia sẻ lời cầu cứu đó tới càng nhiều người càng tốt", chị Arata nhớ lại. Và rồi lúc đó chị bắt đầu đăng thông tin lên trang Facebook của mình và đăng thêm trong một nhóm Facebook có hàng ngàn thành viên khác.

Ngay lập tức hàng loạt người từ khắp nơi trên nước Mỹ đề nghị được giúp đỡ, thậm chí cả từ những người chị Arata chưa từng quen biết.

Dẫu vậy thì ngay lập tức sự hỗ trợ vẫn chưa thể đến sớm. Nước lũ vẫn tiếp tục dâng và những người bạn của chị Arata vẫn tiếp tục phải chịu trận trên mái nhà dưới cơn mưa như trút.

Họ chỉ còn chút ít đồ tùy thân bên người, một chiếc hộp cho mấy con chó, một túi kẹo và một ít insulin dành cho anh Kris vì anh bị tiểu đường.

Khi bóng chiều ập xuống, nỗi sợ hãi bao trùm chị Nendza. Anh Kris bị đau đầu, toàn thân run rẩy và họ không thể kiểm tra được lượng đường cho anh. Họ đã kẹt lại trên mái nhà mình suốt 7 tiếng đồng hồ.

Nhưng rồi tới gần 16h00 chiều hôm dó, họ nhận được tin nhắn từ Arata cho biết: "Đội cứu hộ đang đến!! Chỉ còn cách họ 2 dặm nữa". Chỉ trong vài phút sau đó, một chiếc trực thăng đã hạ xuống một cái giỏ lớn để đưa những người bạn của chị Arata tới nơi an toàn.

"Đó thực sự là sức mạnh của mạng xã hội", chị Nendza nói. Chị tin rằng chính mạng lưới thông tin trên mạng xã hội do người bạn Arata của chị tổ chức trên Facebook đã khiến lực lượng cứu hộ tới chỗ họ nhanh hơn.

"Chỉ trong khoảng 1 hoặc hai giờ nữa thôi, Kris sẽ phải được cung cấp đường và chúng tôi rất có thể đã phải bị cấp cứu", chị Nendza cảm kích nói.

Một bức ảnh được tweet lại hàng ngàn lần trên mạng xã hội Twitter cho thấy tình cảnh của những người cao tuổi tại một nhà dưỡng lão đã giúp lực lượng cứu hộ khẩn cấp sớm xác định được vị trí và tiếp cận giải cứu người bị nạn trong bão Harvey - Ảnh: TRUDY LAMPSON/AP

"Phao cứu sinh số"

Kể từ sau cơn bão Harvey, các mạng xã hội đã được xem như một thành phần của lực lượng phản ứng nhanh đầu tiên trong thảm họa, giúp đỡ hiệu quả cho những người dân ở vùng Houston phải sơ tán vì mưa bão bên cạnh số điện thoại đường dây nóng quen thuộc 911.

Trên Facebook, Nextdoor và Twitter, những người bạn bè, hàng xóm và cả những người lạ đã cùng xúm lại giúp đỡ nhau. Từ việc nhảy lên những con thuyền bơi đi cứu những người còn mắc kẹt, cho tới việc dọn dẹp cây đổ tại nhiều con phố.

Lúc này đây, khi bão Irma lại tiếp tục đổ bộ vào bang Florida, người dân Mỹ lại tổ chức các hoạt động cứu trợ của họ trên mạng xã hội.

Họ chia sẻ kinh nghiệm về cách chuẩn bị ứng phó bão, thông báo cho  nhau những cửa hàng nào vẫn còn bán các nhu yếu phẩm, xác định những gia đình có người cao tuổi, các ông bố bà mẹ đơn thân có con nhỏ và những trường hợp đặc biệt cần trợ giúp.

Mạng xã hội Nextdoor, một ứng dụng dành cho những người hàng xóm, cho biết hoạt động của mạng này tại các khu vực bị ảnh hưởng bão ở bang Florida đã tăng vọt hơn 100%.

Ông Steve Wymer, phó chủ tịch chính sách và truyền thông của Nextdoor cho biết: "Chúng tôi thấy số những người hàng xóm sử dụng Nextdoor trong đường đi của bão Irma thậm chí còn cao hơn nhiều so với số lượng dùng trong bão Harvey".

Các thông tin đưa lên mạng xã hội đã giúp các đội cứu hộ khẩn cấp mau chóng có mặt tại những nơi đang cần họ nhất. Người dùng Twitter đã sử dụng các mã chủ đề (hashtag) như #sosHarvey và #helphouston để thông báo với lực lượng cứu hộ.

Một bức ảnh chụp những người lớn tuổi tại một nhà dưỡng lão, một số người đang ngồi trong xe lăn, nước đã dâng tới ngực họ, đã được tweet lại tới vài ngàn lượt, nhờ đó giúp lực lượng cứu hộ khẩn cấp có thể tìm tới được địa điểm này trong cùng ngày thông tin được post.

Ông Matt Hochstein, giám đốc chiến lược thị trường của công ty Hagerty Consulting nhận xét: "Bão Harvey là thảm họa thiên nhiên có quy mô rất lớn đầu tiên chứng kiến việc mạng xã hội đóng vai trò lớn trong nỗ lực cứu hộ khẩn cấp".

Tuy nhiên bên cạnh hiệu quả đáng kể của mạng xã hội như vừa nêu, cũng đã xảy ra tình trạng có những kẻ vô lương tâm dùng nền tảng công nghệ này để tung tin giả "câu view" ăn theo bão.

Những tin tức sai lạc này đôi khi còn phát tán với tốc độ nhanh hơn tốc độ di chuyển của bão. Truyền thông đã không ít lần chỉ ra tình trạng những kẻ xấu sử dụng các bức ảnh cũ của những cơn bão khác và tung các bức ảnh giả mạo đồn đại về việc cá mập bơi trong dòng nước lũ tại các xa lộ….