Nông dân tại huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre phải chở từng can nước để tưới cho hoa, cây cảnh - Ảnh: MẬU TRƯỜNG

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN&PTNT) Nguyễn Hoàng Hiệp, tại  ĐBSCL, dự báo năm nay xâm nhập mặn, thiếu nước cao hơn năm 2015-2016 (hạn nhất lịch sử). 

Thời điểm hiện tại, xâm nhập mặn đến quá sớm, hiện có những điểm đã xâm nhập mặn 40-50km, dự báo cao điểm tháng 1-2020 có những nơi xâm nhập mặn có thể vào tới 100km.

Nguy cơ 80.000ha cây ăn quả bị nhiễm mặn

Báo cáo của các tỉnh ĐBSCL cho thấy vụ đông xuân năm nay sẽ có khoảng 200.000ha bị ảnh hưởng, trong đó có khoảng 90.000ha bị nhiễm nặng. Trong kịch bản hiện nay tính toán, bộ thậm chí khuyến cáo sẽ không gieo cấy do không đảm bảo nước khoảng 70.000ha và chuyển đổi sang cây trồng khác.

Bộ NN&PTNT cũng đang lo là khoảng 80.000ha cây ăn quả sẽ bị ảnh hưởng vì nếu bị nhiễm thì có thể lại mất 5-10 năm mới khôi phục được. Hiện bộ đang khoanh vùng đảm bảo an toàn cơ bản cho các cây ăn quả bằng mọi biện pháp.

"Bằng các giải pháp công trình suốt 3 năm vừa qua, hiện một loạt cống ngăn mặn đã đi vào hoạt động, thiệt hại năm nay giảm hơn nhiều từ diện tích nhiễm mặn, số hộ dân thiếu nước ngọt. Giải pháp các địa phương ở ĐBSCL đã có, ví dụ như ở Tiền Giang, Bến Tre đã có tính toán đến từng hộ gia đình. Tích nước từ các kênh cụt để giữ nước ngọt tính đến địa bàn xã" - Thứ trưởng Hiệp nói.

Trước tình trạng mặn xâm nhập sớm và sâu trên địa bàn tỉnh Bến Tre, mới đây đoàn công tác của Bộ NN&PTNT do phó tổng cục trưởng Tổng cục Thủy lợi Lương Văn Anh làm trưởng đoàn đã làm việc và kiểm tra thực tế tại tỉnh Bến Tre về công tác chuẩn bị ứng phó hạn, mặn mùa khô 2019-2020.

Sau khi nghe địa phương báo cáo và đi thực tế tại một số điểm, ông Lương Văn Anh đề nghị các ban, ngành trong tỉnh tiếp tục vào cuộc mạnh hơn nữa để đảm bảo nguồn nước phục vụ người dân. Đặc biệt, hướng dẫn người dân chủ động tích trữ nước vào thời điểm thích hợp; phương án tưới tiêu cho sản xuất trong trường hợp hạn, mặn kéo dài.

"Tỉnh sớm hoàn thiện báo cáo chi tiết về kế hoạch ứng phó và dự báo khả năng ảnh hưởng khi hạn, mặn xâm nhập toàn tỉnh để Chính phủ nắm thông tin và kịp thời chỉ đạo bộ, ngành có phương án hỗ trợ địa phương" - ông Lương Văn Anh nói.

Người dân cần theo dõi sát

Ông Nguyễn Kiệt, trưởng phòng dự báo Đài khí tượng thủy văn khu vực Nam Bộ, nhận định do mùa mưa kết thúc sớm, mực nước đầu nguồn ở mức thấp nên mặn xâm nhập sớm và sâu vào các kênh rạch khu vực Nam Bộ. 

Trên hệ thống sông Vàm Cỏ, độ mặn 4g/l đã vào sâu 50km trên sông Vàm Cỏ Tây và độ mặn 1g/l đã vào sâu 70km trên sông Vàm Cỏ Đông. Tương tự, trên hệ thống sông Cửu Long, sông Tiền độ mặn 4g/l cũng đã vào sâu 50km, độ mặn 2g/l đã vào đến TP Mỹ Tho. Trên sông Cửa Đại, Hàm Luông, Cổ Chiên, Ba Lai độ mặn 4g/l đã vào sâu hơn 50km.

Theo dự báo của Đài khí tượng thủy văn khu vực Nam Bộ, trong thời gian tới mực nước thượng lưu sông Mekong xuống dần và ở mức thấp, dẫn đến dòng chảy về đầu nguồn sông Cửu Long trong các tháng đầu mùa khô tiếp tục thấp hơn trung bình nhiều năm từ 20-45%. 

Vì vậy, dự báo từ nửa cuối tháng 12-2019 đến tháng 2-2020 sẽ xảy ra hạn hán và xâm nhập mặn ở ĐBSCL sâu hơn và gay gắt hơn so với trung bình nhiều năm. Từ tháng 3 đến tháng 6-2020, xâm nhập mặn có xu hướng giảm dần. Đại diện Đài khí tượng thủy văn khu vực Nam Bộ khuyến cáo các địa phương, người dân cần theo dõi sát các bản tin dự báo thời tiết, độ mặn để có kế hoạch trữ nước, phòng chống hạn hán và xâm nhập mặn.

Miền Tây xâm nhập mặn bất thường, làng hoa tết lo ngay ngáy

TTO - Xâm nhập mặn tăng cao khoảng một tuần qua khiến hàng ngàn hộ dân tại làng hoa kiểng Cái Mơn, tỉnh Bến Tre không kịp trở tay. Trong khi đó, Vĩnh Long họp ứng phó khẩn.