Lốp xe điện. Ảnh minh họa. Nguồn: insideevs.com

Kênh DW (Đức) cho biết lốp xe là điểm tiếp xúc duy nhất của ô tô với mặt đường. Do đó, lốp xe cần bám đường đủ chắc để ô tô tăng tốc, rẽ và phanh mà không bị trượt, nhưng chúng cũng cần giảm lực cản lăn đủ để duy trì hiệu suất nhiên liệu.

Đối với các nhà sản xuất lốp xe, việc tạo ra loại lốp hoàn hảo có thể cân bằng giữa hiệu suất và độ bền là một nhiệm vụ không có hồi kết. Trong những năm gần đây, công việc của họ trở nên phức tạp hơn bởi xe ô tô điện (EV). Do mang pin khá lớn, xe điện có xu hướng nặng hơn đáng kể so với xe động cơ đốt trong. Một ví dụ là chiếc e-Golf của hãng Volkswagen (Đức) nặng hơn khoảng 400 kg so với Golf VII chạy bằng xăng. Trọng lượng tăng thêm đó đè lên lốp xe, vì vậy ô tô điện cần lốp chắc chắn hơn.

Các nhà sản xuất lốp xe hàng đầu đang nỗ lực cải thiện thiết kế lốp xe và đổi mới các công thức hóa học để đáp ứng nhu cầu của ô tô điện. Một số thương hiệu đã giới thiệu các sản phẩm dành riêng cho xe chạy bằng pin, trong khi những thương hiệu khác cho biết họ đã điều chỉnh tất cả các loại lốp của mình để hoạt động tốt hơn cho cả xe điện lẫn xe động cơ đốt trong.

Người phát ngôn của nhà sản xuất lốp xe Continental nói với DW: "Chúng tôi đã tối ưu hóa phạm vi sản phẩm của mình trong một thời gian dài, đặc biệt là về tuổi thọ, lực cản lăn và tiếng ồn lăn – những yếu tố đặc biệt có lợi cho xe điện".

Khi đề cập đến tác động môi trường của ô tô, trọng tâm thường là ô nhiễm không khí ở dạng khí thải thoát ra từ ống xả. Tuy nhiên, lốp xe cũng là một yếu tố gây ô nhiễm đáng kể.

Lốp xe bị mài mòn theo thời gian, cứ sau mỗi vòng quay chúng lại bắn ra các hạt nhỏ. Những mảnh nhỏ nhất trong số này bay vào không khí hoặc trôi dạt trên đường rồi "hạ cánh" xuống đất gần đó.

Nick Molden, người sáng lập kiêm CEO của công ty Emissions Analytics tại Anh phân tích: "Việc sử dụng lốp xe có lẽ là vấn đề tồi tệ nhất đối với các phương tiện giao thông. Với nhiều loại ô nhiễm khác, bạn có thể ‘bẫy’ nó bằng cách sử dụng một số loại bộ lọc hoặc chất xúc tác. Nhưng lốp xe về cơ bản là một hệ thống mở, bạn không thể bọc chúng lại".

Emissions Analytics thực hiện các thử nghiệm độc lập trên ô tô, bao gồm cả lượng khí thải từ ống xả và lốp xe trên thực tế. Công ty này tổng hợp dữ liệu và xác nhận rằng ô nhiễm hạt từ lốp xe đã vượt qua cả lượng khí thải từ ống xả.

Theo một báo cáo được chia sẻ bởi Emissions Analytics, trung bình một chiếc ô tô giảm 4 kg trọng lượng hạt lốp mỗi năm. Nếu được nhân lên trên toàn cầu, chúng tương đương với 6 triệu tấn hạt lốp xe hàng năm.

Ông Molden nhấn mạnh: "Mỗi năm lượng khí thải từ ống xả ngày càng thấp hơn trong khi lượng khí thải từ lốp xe lại tăng vì ô tô ngày càng nặng hơn".

Ô nhiễm hạt lốp xe có hai tác động tiêu cực chính đối với "sức khỏe" môi trường. Các hạt này đã trôi vào các dòng nước và được coi là một nguồn vi nhựa đáng kể trong đại dương. Ngoài ra, lốp xe có chứa các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC), gây nguy hiểm cho sức khỏe con người.

Một hóa chất đáng lo ngại liên quan đến lốp xe là 6PPD, được sử dụng để ngăn cao su bị nứt hoặc vỡ. 6PPD hòa tan trong nước, vì vậy mưa có thể cuốn trôi nó khỏi đường rồi dẫn ra sông và đại dương. Các nghiên cứu sâu hơn cho thấy thực vật ăn được như rau diếp có thể hấp thụ 6PPD và hợp chất này còn có thể được tìm thấy trong nước tiểu của con người.

Nhà sản xuất lốp xe Bridgestone xác nhận với DW: "Sứ mệnh của ngành lốp xe là đảm bảo một hành trình an toàn, thoải mái và yên tâm, do đó hiện nay việc bổ sung 6PPD vào lốp xe cao su là không thể thiếu".

Loại bỏ dần các phương tiện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch là một yếu tố cần thiết để giảm thiểu biến đổi khí hậu. Nhưng triển khai điều này kèm với lượng khí thải từ lốp xe ngày càng trầm trọng lại gây ra vấn đề.

Khi được hỏi liệu việc giảm sử dụng ô tô nói chung có phải là giải pháp tốt nhất đối với tác động môi trường từ lốp xe hay không, ông Molden lập luận: "Vâng, điều đó sẽ làm giảm lượng khí thải từ lốp xe. Nhưng xét về tổn thất với hoạt động kinh tế thì liệu điều đó có đáng không?".

Do đó, ông Molden cho rằng tốt hơn hết là tạo ra cơ chế thị trường để các công ty lốp xe đầu tư và đưa ra công thức tốt nhất. Ông cho biết thêm rằng hiện có khác biệt gấp hai đến ba lần giữa một số loại lốp nhất định về mặt độc tính VOC.

Ở cấp độ cá nhân, người điều khiển xe cần tránh tăng tốc nhanh và dừng đột ngột để giảm nguy cơ mòn lốp. Chủ sở hữu xe cũng nên sử dụng tối đa tuổi thọ của lốp xe bởi những chiếc lốp mới thường thải ra gấp đôi lượng hạt trong vài nghìn km đầu tiên./.