Thời điểm năm 2009 đã phát hiện nước thải của Công ty Hào Dương (TP.HCM) từ bể chứa đến máng thoát xả thẳng ra sông chưa qua xử lý - Ảnh: Nguyễn Triều

Mức phạt gần 6,4 tỉ đồng (bao gồm truy thu 4,4 tỉ đồng lợi nhuận từ hành vi bất chính) vừa được Sở Tài nguyên và môi trường đề nghị UBND TP.HCM áp dụng với Công ty Hào Dương (Khu công nghiệp Hiệp Phước, Nhà Bè) được xem là chưa có tiền lệ đối với một doanh nghiệp vi phạm về môi trường. Quyết định này dự kiến được UBND TP.HCM ban hành trong vài ngày tới.

Hào Dương đầu độc môi trường là chuyện rất dài. Hơn sáu năm trước, vào đêm 10-10-2008, cảnh sát môi trường Công an TP.HCM bắt quả tang Công ty Hào Dương xả nước thải chưa qua xử lý ra sông Đồng Điền.

Các cơ quan chức năng ở TP.HCM đã đưa ra nhiều biện pháp xử lý, có cả đề xuất xử lý hình sự và đóng cửa vĩnh viễn công ty này. Thế nhưng lần ấy Hào Dương chỉ bị xử phạt hành chính 58 triệu đồng.

Những năm sau đó, Hào Dương không khắc phục mà còn vi phạm nghiêm trọng hơn.

Đêm 23-10-2013, Công ty Hào Dương lại bị phát hiện xả thải trái phép. Khi đó, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Lê Mạnh Hà cho biết quan điểm của lãnh đạo TP là xử lý kiên quyết.

Nhưng ông Lê Mạnh Hà cũng nhìn nhận: “Nếu nói thời gian qua UBND TP xử lý chưa mạnh tay chỉ đúng một phần. Lúc đó, UBND TP tạo điều kiện cho doanh nghiệp sản xuất các ngành nghề gây ô nhiễm vào Khu công nghiệp Hiệp Phước để sản xuất kinh doanh.

Sau này, chúng ta chuyển Khu công nghiệp Hiệp Phước thành khu công nghiệp sạch và yêu cầu các doanh nghiệp phải đáp ứng các tiêu chuẩn về môi trường.

Trong thời gian qua, các cơ quan chức năng đã tạo điều kiện để doanh nghiệp có thể tiếp tục sản xuất kinh doanh bên cạnh việc trang bị hệ thống xử lý nước thải đạt chuẩn, nhưng có những nội dung Hào Dương cố tình vi phạm và cũng có những việc ta xử lý chưa thật sự cương quyết”.

Tại cuộc họp mới nhất bàn việc xử lý đối với những vi phạm của Công ty Hào Dương do UBND TP chủ trì ngày 10-11, đại diện Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (Bộ Công an) cho biết vẫn chưa thể xử lý hình sự đối với công ty này.

Trong khi đó lãnh đạo Sở Tài nguyên và môi trường TP.HCM cho biết chờ xử lý xong các vi phạm về xây dựng và nợ bảo hiểm xã hội, sở sẽ kiến nghị UBND TP cho phép Hào Dương hoạt động thử 1-2 tháng, nếu ổn sẽ cho hoạt động trở lại.

Dẫu biết mục đích của xử phạt không phải là dồn doanh nghiệp vào đường cùng mà nhằm nhắc nhở, cảnh cáo để chủ doanh nghiệp chấp hành pháp luật. Với trường hợp Công ty Hào Dương, phạt bằng tiền, tạm ngưng hoạt động vài tháng liệu có đủ sức ngăn họ tiếp tục vi phạm?

Phải chăng những thiện chí của TP.HCM muốn dành cho doanh nghiệp cơ hội tồn tại đã khiến công ty này ỷ lại và trở thành con bệnh lờn thuốc? Không thể có thiện chí một chiều, bởi khi đó môi trường sẽ là nạn nhân của những doanh nghiệp chỉ biết kiếm tiền, bất chấp tất cả.