Em tôi mở sổ tiết kiệm mà không có người thừa hưởng, 4 năm nay em ấy bị đột quỵ nằm một chỗ. 

Khi người nhà đem tất cả giấy tờ lên để xin nhận số tiền đó, ngân hàng yêu cầu quyền sở hữu đầu tiên là cha, mẹ (em tôi chưa có gia đình). 

Cha tôi đã bỏ xứ đi từ năm 1980, công an phường cho biết không tìm thấy tên của cha tôi nên không làm được giấy xác nhận mất tích. Vậy em tôi phải làm thế nào để nhận lại số tiền đã gửi?

Bạn đọc Doãn Mẫn (TP.HCM).

Luật sư Mai Trần (Đoàn luật sư TP.HCM) trả lời:

Nếu em bạn bị đột quỵ và mất khả năng nhận thức và vận động, thì có thể coi đây là người mất năng lực hành vi dân sự. Pháp luật quy định về hành vi này như sau:

Điều 22 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về người mất năng lực hành vi dân sự:

1. Khi một người do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, tòa án ra quyết định tuyên bố người này là người mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần.

2. Giao dịch dân sự của người mất năng lực hành vi dân sự phải do người đại diện theo pháp luật xác lập, thực hiện.

Theo thông tin chị cung cấp, em của chị là người bị đột quỵ hiện đã nằm một chỗ được 4 năm, có thể được xem là người mất năng lực hành vi dân sự. Tuy nhiên để thực hiện thay giao dịch cho người em, gia đình vẫn cần phải có quyết định tuyên bố người mất năng lực hành vi dân sự của tòa án.

Chỉ sau khi có quyết định này, mọi giao dịch dân sự của người em mới được thực hiện thông qua người đại diện theo pháp luật.

Về căn cứ xác định người đại diện theo pháp luật thì khoản 2 Điều 136 và khoản 3 Điều 53 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:

Đại diện theo pháp luật của cá nhân là người giám hộ đối với người được giám hộ;

Trường hợp người thành niên mất năng lực hành vi dân sự chưa có vợ, chồng, con hoặc có mà vợ, chồng, con đều không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì cha, mẹ là người giám hộ.

Theo thông tin chị cung cấp, người em chưa có gia đình và cha đã mất liên lạc từ năm 1980. Như vậy trong trường hợp này, mẹ của chị là người giám hộ, đồng thời cũng là người đại diện theo pháp luật của người em.

Trường hợp mẹ của chị từ chối đảm nhận vai trò này, gia đình có thể yêu cầu tòa án chỉ định người giám hộ, đồng thời là người đại diện theo pháp luật cho em chị, theo quy định tại khoản 3 Điều 136 Bộ luật Dân sự 2015.

Hướng giải quyết cụ thể trong trường hợp người em của bạn đọc:

Từ những căn cứ trên, để nhận lại số tiền em của chị đã gửi tiết kiệm, gia đình cần thực hiện những công việc sau:

Nộp đơn yêu cầu tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự tại tòa án nhân dân khu vực nơi người em cư trú. Ngoài ra, gia đình có thể đồng thời yêu cầu tòa án chỉ định người đại diện theo pháp luật cho người em; Dựa theo quyết định trưng cầu giám định của tòa án, tiến hành giám định pháp y tâm thần cho người em tại cơ sở giám định pháp y tâm thần.

Trên cơ sở kết quả giám định pháp y tâm thần, tòa án sẽ ra quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự cũng như chỉ định người đại diện theo pháp luật đối với người em; Cuối cùng, gia đình cung cấp sổ tiết kiệm kèm quyết định của tòa án cho ngân hàng để thực hiện việc rút khoản tiền tiết kiệm đã gửi.

Mời bạn đọc gửi câu hỏi để được luật sư tư vấn

Với đội ngũ các luật sư và chuyên gia pháp lý dày dạn kinh nghiệm trên tất cả các lĩnh vực như hôn nhân - gia đình, kinh doanh - thương mại, mua bán đất đai, sở hữu trí tuệ, lao động, hộ tịch, thừa kế..., chuyên mục Tư vấn pháp luật trên Tuổi Trẻ Sao sẽ giải đáp thắc mắc của bạn một cách nhiệt tình, nhanh chóng, chính xác, hiệu quả.

Bạn đọc vui lòng gửi câu hỏi (gõ bằng tiếng Việt có dấu, font chữ UNICODE) về Tuổi Trẻ Sao qua địa chỉ tuvanphapluat@tuoitre.com.vn.