Tiêm phòng vắc xin dại cho chó - Ảnh: Cục Thú y và Chăn nuôi cung cấp
Trong 10 năm qua, dù đã có nhiều biện pháp phòng tránh bệnh dại, Việt Nam vẫn ghi nhận nhiều người chết vì bệnh dại mỗi năm dù đã có đầy đủ vắc xin và phác đồ dự phòng. Một trong những nguyên nhân khiến bệnh dại chưa được kiểm soát hiệu quả là do công tác quản lý đàn chó, mèo vẫn còn nhiều khó khăn.
TP.HCM vừa có yêu cầu chủ nuôi chó, mèo có trách nhiệm khai báo việc nuôi chó, mèo với UBND cấp xã, phường, đặc khu. Đây được coi là chiến lược nhằm kiểm soát bệnh dại và người dân rất ủng hộ.
Rất nhiều người chết vì bệnh dại mỗi năm, do đâu?
Chỉ trong 10 tháng đầu năm 2025 ghi nhận 67 ca tử vong do bệnh dại, thấp hơn một ít so với cùng kỳ 2024 (77 ca). Các tỉnh Tây Nguyên tiếp tục là khu vực có số ca tử vong cao nhất cả nước.
Đáng nói năm 2023, cả nước có 82 người chết do bệnh dại, tăng 12 trường hợp so với năm 2022 (17%).
Bệnh dại cũng gây thiệt hại kinh tế ước tính 1.000 tỉ đồng mỗi năm, chỉ tính riêng chi phí mua vắc xin và huyết thanh kháng dại, chưa kể chi phí y tế gián tiếp và những mất mát về lao động, sinh kế.
Tại phía Nam, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (HCDC) cho biết trong năm 2024, cứ mỗi tháng TP ghi nhận khoảng 10.000 người đi tiêm vắc xin phòng dại do bị súc vật cắn.
Số liệu ghi nhận trong các ca tiêm ngừa năm 2024, loài vật gây thương tích cho người chủ yếu là chó chiếm đến 74,8%, tiếp đến là mèo 20,5%, dơi 0,2% và 4,6% là các loài vật khác.
Điển hình là trong giai đoạn 2022-2025, báo cáo của HCDC cho thấy tại khu vực 3 của TP.HCM (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũ) số người đến cơ sở y tế để điều trị phơi nhiễm tăng liên tục qua từng năm: năm 2022 là 2.163 người, năm 2023 là gần 6.000 người, năm 2024 là hơn 12.800 người và 10 tháng đầu năm 2025 là 14.389 người.
Khu vực này đã ghi nhận 6 ca tử vong trong vòng ba năm qua.
Ông Phạm Thành Long, đại diện Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho hay có nhiều nguyên nhân khiến bệnh dại chưa thể kiểm soát, trong đó nghiêm trọng nhất là tỉ lệ tiêm vắc xin cho đàn chó, mèo thấp.
Cục Chăn nuôi và Thú y đã triển khai phần mềm quản lý thông tin đàn chó, tích hợp vào Hệ thống báo cáo dịch bệnh trực tuyến VAHIS, đồng thời xây dựng bản đồ phân bố đàn chó và dịch tễ bệnh dại.
Nhiều địa phương như Hà Nội, TP.HCM, Nghệ An đã lập đội bắt chó thả rông và đường dây nóng tiếp nhận thông tin về bệnh dại.
Thế nhưng tỉ lệ đàn chó, mèo được tiêm phòng vắc xin dại trên toàn quốc từ năm 2024 đến 2025 đạt hơn 56% trên tổng đàn 7 triệu con, cao hơn gần 17% so với trung bình giai đoạn 2022-2023.
Các đơn vị cũng đã thực hiện hơn 1.380 cuộc giám sát chủ động tại sáu tỉnh trong năm 2024.
Không chỉ là nhiệm vụ của y tế
Trong "Chương trình phòng, chống bệnh dại trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2026-2030" mới đây do UBND TP.HCM ban hành trong đó yêu cầu chủ nuôi chó, mèo có trách nhiệm khai báo việc nuôi chó, mèo với UBND cấp xã, phường, đặc khu.
Đồng thời cam kết nuôi nhốt chó, mèo trong khuôn viên gia đình; trong quá trình nuôi chó, mèo phải đảm bảo vệ sinh, không gây ô nhiễm môi trường xung quanh; chó, mèo khi đưa ra khỏi nhà phải được xích, rọ mõm và có người dắt đề phòng cắn người.
Ngoài ra phải tiêm phòng vắc xin phòng dại cho chó, mèo theo quy định; theo dõi vật nuôi khi phát hiện có dấu hiệu bất thường, phải nhốt con vật đó để theo dõi và báo UBND cấp xã hoặc trạm chăn nuôi và thú y khu vực nơi gần nhất.
UBND TP.HCM giao UBND cấp xã, phường, đặc khu tổ chức rà soát, thống kê số hộ nuôi chó, mèo trên địa bàn, yêu cầu các hộ nuôi chó, mèo thực hiện việc kê khai chăn nuôi.
Xử lý đối với các trường hợp vi phạm các quy định về phòng, chống bệnh dại như: không tiêm phòng vắc xin dại cho chó, mèo; nuôi chó thả rông; không xích giữ chó và không đeo rọ mõm nơi công cộng; để chó phóng uế nơi công cộng.
Theo Chi cục Chăn nuôi - Thú y TP.HCM, sau sáp nhập TP mở rộng về quy mô dân tăng, số lượng hộ chăn nuôi, số lượng chó, mèo lên 172.000 hộ và hơn 310.000 con chó, mèo.
TP đang triển khai kế hoạch toàn diện nhằm xây dựng vùng an toàn bệnh dại và hướng đến mục tiêu không còn ca tử vong do bệnh dại vào năm 2030.
UBND phường, xã, đặc khu, lực lượng công an khu vực cần rà soát, cấp mã quản lý hộ nuôi…
Đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho rằng tiêm phòng cho vật nuôi là tuyến phòng thủ đầu tiên và quan trọng nhất. Nếu đạt tỉ lệ tiêm trên 70% tổng đàn chó, mèo nguy cơ bệnh dại lây sang người sẽ giảm mạnh.
Các địa phương cần siết chặt quản lý vật nuôi, xử phạt hành vi thả rông chó, mèo không rọ mõm và khuyến khích người dân đăng ký vật nuôi để thuận lợi trong kiểm soát dịch.
Chó vẫn là nguồn gây dại chủ yếu
TS Mgaywa Magafu - chuyên gia y tế công cộng, Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam - cho biết bệnh dại vẫn là một trong những bệnh truyền nhiễm gây tử vong cao nhất hiện nay nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu người dân được tiếp cận thông tin đúng và dịch vụ y tế kịp thời.
Chi phí tiêm phòng chó, mèo còn cao
Ông Võ Hải Sơn, Phó cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế), nhận định nguyên nhân chủ yếu khiến hiện nay tình hình bệnh dại vẫn chưa được kiểm soát hiệu quả là do điều kiện kinh tế khó khăn và chi phí tiêm phòng còn cao.
Nhiều hộ gia đình nuôi vài con chó, mèo nhưng phải tự chi trả toàn bộ chi phí tiêm, mỗi lần tiêm tốn hàng trăm nghìn đồng khiến người dân e ngại, dẫn đến tỉ lệ tiêm phòng chưa đạt yêu cầu.
Để khắc phục tình trạng này, ông Sơn cho rằng vai trò quan trọng của các địa phương trong việc chủ động bố trí ngân sách, triển khai chính sách hỗ trợ tiêm phòng cho người dân.
Các địa phương cần có quyết sách phù hợp, nhất là đối với những nơi có số ca tử vong cao.
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận