Người dân cùng kỹ thuật viên của Tổng cục Môi trường quan trắc không khí khu vực hồ bùn đỏ trước nhà máy alumin - Ảnh: Mai VInh

Chiều 5-4, Trung tâm quan trắc môi trường (Tổng cục Môi trường) và Công ty Nhôm Lâm Đồng (đơn vị vận hành dự án bôxit - nhôm Tân Rai, huyện Bảo Lâm, tỉnh Lâm Đồng) đã công bố kết quả quan trắc môi trường xung quanh tổ hợp nhà máy sản xuất alumin.

Đây là kết quả đợt quan trắc độc lập thực hiện từ ngày 10-1 đến ngày 13-1 theo ý kiến của người dân sống xung quanh nhà máy. Các điểm quan trắc cũng như thời gian quan trắc đều do người dân lựa chọn và thống nhất với Trung tâm quan trắc môi trường.

Nằm trong thông số cho phép

Theo thông tin từ Trung tâm quan trắc môi trường, lần quan trắc này có đo đạc các mùi xuất hiện trong không khí xung quanh nhà máy alumin, đặc biệt là hồ bùn đỏ. Đây là khác biệt so với những lần quan trắc trước do Công ty Nhôm Lâm Đồng thực hiện tự động.

Mặc dù các thông số đều nằm trong ngưỡng cho phép của Bộ Tài nguyên - môi trường nhưng đánh giá chung thì hoạt động sản xuất trong tổ hợp đã gây phát sinh mùi, ảnh hưởng đến cuộc sống của các hộ dân quanh hồ bùn đỏ.

Theo kết luận, chất lượng môi trường nước thải khu vực cống xả số 3 nhà máy alumin tại thời điểm quan trắc tất cả các thông số đều đạt theo giấy phép xả nước thải vào nguồn nước cấp năm 2015 do bộ trưởng Bộ Tài nguyên - môi trường cấp.

Chất lượng môi trường nước mặt: 2 vị trí quan trắc nước mặt tại ao thuộc khu vực khoang số 4 hồ bùn đỏ và suối chảy qua đập tràn cuối cùng hồ bùn đỏ có chất lượng còn khá tốt, các nguồn gây ô nhiễm nước mặt không đáng kể.

Chất lượng môi trường nước dưới đất: 2 vị trí quan trắc nước dưới đất tại hộ ông Nguyễn Viết Động (tổ 21, thị trấn Lộc Thắng) và giếng quan trắc số 2 (hồ bùn đỏ) có chất lượng khác biệt.

Chất lượng nước dưới đất của hộ ông Nguyễn Viết Động nước trong, chất lượng nước tốt, hầu hết các thông số đều đạt chuẩn, ngoại trừ thông số coliform (vi sinh có hại) vượt nhẹ so với tiêu chuẩn.

Nước giếng quan trắc số 2 (hồ bùn đỏ) có chất lượng xấu hơn, nước có mùi tanh hôi, có hiện tượng thành giếng bị vỡ (do làm bằng thép, lâu ngày bị oxy hóa) và bị lôi cuốn bùn đất gây ô nhiễm. Thông số Fe (sắt) vượt tiêu chuẩn 2,5 lần.

Chất lượng môi trường tiếng ồn: giá trị tiếng ồn tại 3 vị trí quan trắc đo trong 3 ngày liên tục thấp. Hầu hết các giá trị đo đều đạt tiêu chuẩn và một số thời điểm giá trị tiếng ồn vượt nhẹ.

Nhìn chung, yếu tố gây ô nhiễm tiếng ồn chính là hoạt động vận tải nói chung và vận tải nguyên vật liệu ra vào nhà máy alumin Tân Rai, tuy nhiên tại thời điểm quan trắc ghi nhận có mật độ hoạt động thấp.

Về chất lượng môi trường không khí xung quanh: Nhìn chung tại thời điểm quan trắc, môi trường không khí xung quanh tại 3 vị trí lấy mẫu có chất lượng khá tốt, hầu hết các thông số ô nhiễm không khí như bụi, mùi hóa chất nói chung đều đạt giới hạn theo quy định.

Người dân không đồng tình

Sau khi cơ quan chức năng công bố kết quả quan trắc, toàn bộ đại diện người dân đều không đồng tình.

Bà Trần Trung Hiền (người dân tổ 21, thị trấn Lộc Thắng) cho rằng Công ty Nhôm Lâm Đồng phải cho di dời khoảng 30 hộ dân ra khỏi khu vực hồ bùn đỏ ít nhất 3km. Bà Hiền nói: “Chúng tôi không rõ kết quả quan trắc ra sao nhưng bụi và mùi hôi chúng tôi chịu đựng mỗi ngày. Ai đi qua cũng phải bịt mũi”. 

Bà cũng nói thêm: “Cán bộ bảo không có mùi, không ảnh hưởng gì đến đời sống thì có dám đến trước hồ bùn đỏ xây nhà ở với chúng tôi không? Suốt ngày nước mắt, nước mũi chảy vì bụi và mùi sao chúng tôi chịu nổi”.

Ông Vũ Minh Thành, tổng giám đốc Công ty Nhôm Lâm Đồng, thừa nhận hoạt động sản xuất có tác động đến môi trường và đời sống người dân. Có những thông số chứng tỏ ảnh hưởng ít nhiều đến môi trường nhưng đều trong ngưỡng an toàn.

Ông Thành cho biết nhà máy đang trong quá trình cải tiến công nghệ sản xuất và trước mắt sẽ trồng thêm nhiều cây xanh trong khu vực sản xuất.

Phát biểu trước người dân, ông Thành nói: “Mọi ý kiến của người dân tựu trung là đòi di dời nhưng cơ sở pháp lý như thế này thì chưa đủ điều kiện di dời. Chúng tôi không đủ thẩm quyền giải quyết đòi hỏi của người dân quanh tổ hợp bôxit - nhôm”.