Ngày 26-12, Trường đại học Tôn Đức Thắng phối hợp với Văn phòng Bộ Công an và Vụ Học sinh, sinh viên - Bộ Giáo dục và Đào tạo, tổ chức Hội nghị tuyên truyền phòng ngừa tội phạm cho hơn 1.000 sinh viên của trường.

Mạo danh tinh vi, bám sát từ thực tế

Phát biểu tại buổi lễ, ông Nguyễn Xuân An Việt - Phó vụ trưởng Vụ Học sinh, sinh viên, Bộ Giáo dục và Đào tạo, đại diện Văn phòng Bộ Công an, đại diện Công an TP.HCM - cho biết những năm gần đây, tình hình tội phạm và tệ nạn xã hội có nhiều diễn biến phức tạp. 

Các đối tượng này đã chuyển sang khai thác yếu tố tâm lý, công nghệ và dữ liệu cá nhân để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Đối tượng bị nhắm đến là người dân nói chung, trong đó có học sinh, sinh viên. 

Theo trung tá Phạm Thùy Dung - báo cáo viên Phòng 3, Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an, các đối tượng lừa đảo hiện nay đã thành lập nhiều nhóm chuyên theo dõi, thu thập thông tin từ báo chí và mạng xã hội, đặc biệt là các sự kiện chính trị, kinh tế, văn hóa - giáo dục.

Từ những dữ liệu thu thập được, các đối tượng xây dựng kịch bản lừa đảo sát thực tế, mạo danh đơn vị tổ chức, giảng viên, đối tác hoặc cơ quan chức năng để tiếp cận nạn nhân, từng bước tạo lòng tin và chiếm đoạt tài sản.

Lý giải việc vì sao sinh viên thường trở thành mục tiêu của các đối tượng lừa đảo, trung tá Phạm Thùy Dung cho rằng đây là nhóm tuổi đang trong giai đoạn chuyển tiếp, tâm lý chưa ổn định, dễ bị tác động bởi các mối quan hệ trên mạng xã hội. 

Nhiều sinh viên có xu hướng không chia sẻ khó khăn với cha mẹ, thầy cô nhưng lại dễ tin vào lời khuyên của người lạ trên không gian mạng. 

Khi gặp áp lực, việc tự thu mình, tự cắt đứt liên lạc với gia đình và nhà trường vô tình tạo cơ hội cho các đối tượng xấu thao túng và lừa đảo.

"Trong xã hội hiện nay với nhiều diễn biến phức tạp, không một cá nhân nào có thể tự mình giải quyết mọi vấn đề; gia đình và nhà trường chính là hai “tổ ấm” an toàn nhất, luôn sẵn sàng lắng nghe, chia sẻ và giúp sinh viên tìm ra hướng giải quyết đúng đắn", bà Dung nhận định.  

Sinh viên cần bình tĩnh để không sập bẫy 

Theo thống kê của lực lượng an ninh mạng Công an TP.HCM, ghi nhận mỗi năm có trên dưới 1.000 vụ lừa đảo trên không gian mạng và đây là loại tội phạm chiếm tỉ lệ cao trên địa bàn thành phố.  

Trung tá Phạm Thùy Dung khẳng định cơ quan công an không làm việc qua mạng xã hội. Đối với học sinh, sinh viên, nếu cần làm việc, cơ quan chức năng sẽ liên hệ trực tiếp với nhà trường và gia đình theo đúng quy định pháp luật; không có chuyện gọi điện riêng để “tạo điều kiện”, “giải quyết nhanh” hay yêu cầu phối hợp bí mật. 

Một trong những thủ đoạn lừa đảo nguy hiểm đang xảy ra phổ biến hiện nay ở học sinh, sinh viên là bắt cóc online. Trung tá Phạm Thùy Dung cho biết quá trình này thường diễn ra theo ba bước. 

Thứ nhất là kết nối, các đối tượng chủ động gọi điện, nhắn tin để tiếp cận nạn nhân. 

Thứ hai là kiểm soát, khi chúng bịa đặt việc nạn nhân liên quan đến các vụ án nghiêm trọng như ma túy, rửa tiền, yêu cầu “phối hợp điều tra” và liên tục gây áp lực tâm lý.  Thông qua video call, các đối tượng theo dõi biểu cảm, giọng nói và trạng thái tinh thần của nạn nhân để điều chỉnh cách thao túng. 

Thứ ba là cô lập, buộc nạn nhân tự cắt đứt liên lạc với gia đình, nhà trường và làm theo hướng dẫn của đối tượng.

"Khi rơi vào tình huống nghi vấn, học sinh, sinh viên chỉ cần một thao tác duy nhất là ngắt kết nối, sau đó chia sẻ ngay với bố mẹ, thầy cô hoặc nhà trường để được hỗ trợ kịp thời. Việc tự thu mình, che giấu thông tin hoặc cố gắng tự giải quyết chính là yếu tố khiến các đối tượng dễ dàng thao túng tâm lý và chiếm đoạt tài sản", bà Dung chia sẻ. 

Tránh bị 'bắt cóc online', sinh viên cần làm theo nguyên tắc '3 không - 3 có'

Thủ đoạn “bắt cóc online” đang gây hoang mang dư luận, trong đó nạn nhân chủ yếu là giới trẻ, đặc biệt là tân sinh viên.