Khói chiều 30

NGUYỄN THÀNH ĐỒNG

Nó là ngọn khói đặc biệt, tỏa ấm không gian chiều cuối năm nhiều dự cảm, âm vang trong lòng những kẻ tha phương tiếng réo gọi quay về cố xứ.

1. Thì khói vẫn là khói như muôn năm cũ. Sự khác biệt đến từ tâm thái con người, khi muốn neo ngọn khói đó vào cái nút điểm chênh chao chiều 30 Tết, để ký thác, gửi gắm yêu thương, để cồn cào mong ngóng trở về sum vầy bên gia đình, để tri ân đấng sinh thành và tưởng nhớ ông bà, tổ tiên.

Vì thế, ngọn khói có nỗi dùng dằng và có cả nỗi thảng thốt, vang động như kiểu người già khó ngủ chợt thức giấc giữa khuya. Tiếng vang động ấy từ đâu và ai là người réo gọi thì chẳng một ai xác định được rõ ràng.

Tuy vậy, ta ngầm hiểu tạm với nhau rằng, đó có thể là tiếng réo gọi của nhúm nhau mà cha ta đã chôn vào ruột đất khi ta ra đời, cũng có thể là tiếng réo gọi của những tháng ngày thơ ấu, của khúc ru mẹ ầu ơ bên cánh võng, của một bếp lửa nồng ấm yêu tin.

Nó giống như tiếng réo gọi của nước với những con cá, tiếng réo gọi của rừng xanh với muông thú, tiếng réo gọi của bầu trời với những cánh chim tự do. Tiếng réo gọi đó bí nhiệm và màu nhiệm khiến ta tần ngần và ta cố tìm mọi cách để trở về chốn quê xưa nguồn cội, dù chỉ là trở về trong lần giở ký ức nhớ thương.

Bên mâm cơm đoàn viên, ta mang về những câu chuyện dãi dầu đường xa đất khách, tủi tủi mừng mừng, nhỏ to san sẻ, ru rín yêu thương. Thật buồn biết mấy khi ai đó trong số những đứa con tha phương như ta vì một lý do đặc biệt, không thể về cố xứ ăn Tết.

2. "Về quê ăn Tết!", không đơn thuần chỉ là lời réo động, nó còn chứa đựng cả một quan niệm sống, một thái độ ứng xử trên nền tảng lòng biết ơn nguồn cội trong cảm thức "Ai không có quê hương, kẻ đó không có đồng loại".

Cảm thức đó vĩnh hằng trong trái tim toàn nhân loại. Nó càng được củng cố bởi sự chộn rộn, xốn xang của những người đi làm ăn hoặc sinh sống xa cố xứ trong dịp Tết. Ai cũng vậy, đều thao thức tự nhủ: "Mình phải về cho kịp ngày 30 Tết!".

"Mình phải về cho kịp ngày 30 Tết!", không hẳn là việc thực hiện nghĩa vụ của người con hiếu lễ với cha mẹ, cao và sâu hơn thế, nó như thể cuộc hành hương tìm về ẩn ức quê xứ, để di dưỡng và thanh tẩy tâm hồn, để tiếp thêm nghị lực cho chặng đường phía trước.

Ghé lại cố xứ chiều 30 Tết, tự tay thắp một nén nhang lên bàn thờ tổ tiên, trong bát ngát hương trầm tỏa bay, tưởng như từng sợi khói thơm kia có bóng dáng người xưa đang trở về.

Ta tĩnh lặng dõi vọng bóng dáng của tổ tiên trong nhang thơm, nghĩ về điều linh thiêng, những ước vọng kiếp sống, những hoài bão bao đời mà ông cha giống nòi gửi gắm, nghĩ về người thân ta nay đã không còn.

Buổi chiều hôm ấy, ta theo mẹ ta cùng con cháu mang nhang ra nghĩa địa làng thăm phần mộ những người thân của mình, khấn vái mời những người thân trong gia đình đã khuất về ăn Tết.

Tết của người Việt thiêng liêng là bởi không chỉ dành cho người đang sống, mà còn để tưởng nhớ người đã khuất.

Tất cả giao thoa quyện chặt giữa hai cõi dương - âm, giữa hiện tại - quá khứ, cùng hướng đến tương lai. Sau khi mời những người đã khuất về ăn Tết, tất cả các thành viên trong gia đình lại tất bật chuẩn bị mâm cỗ cúng giao thừa.

3. Ngay từ ngày còn rất trẻ, ta đã phải sống xa quê, rồi biền biệt năm này qua năm khác, họa hoằn lắm mới ghé về thăm đấng sinh thành và lại vội vã rời đi, chỉ kịp gửi lại chút quà mọn. Trong những lần về rồi đi chóng vánh ấy, ta như kẻ trốn chạy, chẳng dám nhìn vào đôi mắt buồn thương, trống trải của mẹ.

Chỉ khi đã rời khỏi nhà được một quãng xa, ta mới lén ngoái đầu lại nhìn, kỳ lạ là mẹ ta vẫn đứng ở ngõ dõi theo bước chân ta. Mẹ ta là thế! Cả một đời đắng đau nuôi con, thờ chồng.

Ánh mắt mẹ ta nhìn ta khi ta rời xa tổ ấm, trở thành nỗi ám ảnh nhắc ta luôn quay đầu nhìn về cố xứ, mặc cho đôi chân ta mải rong ruổi trên vạn nẻo đường xa ngái. Ở đó, mẹ ta vẫn ngày đêm đỏ mắt mong ngóng bước chân ta trở về, nhất là vào thời khắc mùi nhang trầm đã tỏa bay dìu dặt trong chiều 30 Tết.

Ngoài kia, gió xuân đã xôn xao, người người đã chộn rộn những câu chuyện Tết, cành mai vàng đã bung nụ, e ấp, rạo rực mừng đón xuân. Bất chợt, ta nghe lòng mình dậng dậng một thứ hơi ấm diệu kỳ, chầm chậm, nhẹ bẫng, bâng khuâng.

Cảm ơn hơn 210 bạn đã gửi bài Về nhà

Cuộc thi viết "Về nhà" là nơi để bạn đọc chia sẻ những cuộc trở về nhà - trở về gia đình yêu dấu của mình trong mùa xuân với những cuộc đoàn tụ đong đầy cảm xúc, để rồi từ đó ở lại hay ra đi rồi cũng hướng tới sống tốt hơn, chăm chút hơn cho gia đình và xã hội.

Cuộc thi dành cho mọi bạn đọc trong và ngoài nước. Bài viết không quá 1.200 chữ, ưu tiên kèm ảnh hoặc video giới hạn 5 phút..., gửi về địa chỉ email venha@tuoitre.com.vn.

Giải thưởng Về nhà: 1 giải nhất: 20 triệu đồng; 1 giải nhì: 15 triệu đồng; 1 giải ba: 10 triệu đồng; 10 giải khuyến khích: mỗi giải 5 triệu đồng.

Tính đến ngày 14-1, cuộc thi đã nhận được hơn 210 bài dự thi. Cảm ơn các bạn đã gửi bài:

phanh dang, loan nguyen, Nguyễn Hà Tiên, Trang Nguyễn Thị Thùy, thai hoang, Thu Hien, Chung Thanh Huy, ngoc thach, Mỹ Châu Nguyễn Thị, Nguyễn Tấn Lộc, Thu Vũ, Tanthoi Le, tam tranvan, Hiển Bùi, Tuan Bui thanh, Dương Lê Đức, Bình Nguyễn Thanh, TCKT_ To Uyen-SPC, Phương Thảo Nguyễn, Lê Thảo, Ngọc Dung Huỳnh, Hiếu Nguyễn Văn, Hiếu Nguyễn, Nguyễn Thị Diệu Phước, Lê Quốc Kỳ, Trang Chu, Xuân Nguyễn Duy, Hương Giang Nguyễn Thị, Hiệp Trinh, Chí Nguyên Trần, Hà Thu, Tha Trương, Nhu Tran, Thảo Nguyễn Hoàng, Quoi Tran, Trisha Võ, Nhung Mai, Dũng Mai Đức, Pham Trang, Thương Hoàng, Can Dung, Thanh Lê, Thị Tâm Nguyễn, Đào Nguyễn, Minh Huyền Vũ Thị, Long Trieu, Nga Cao, 32.Trần Khánh Vy FK9, Nẻo Về Thiện Lành, Em Nguyên, Nhung Lê Thị, Bích Hà, Lê Minh Hải PT, Nguyễn Oanh, Hà Trần, Thảo Nguyễn Hoàng, cương kim, Đinh Trung, MAP MINH, Thành Đồng Nguyễn, Kim Hà Trần, Nguyễn Quốc Vỹ, Lê Văn Lượng, Da Nguyen, Trần Minh Hợp, huu nhan nguyen, Thảo Nguyễn Hoàng, Trần Hiếu Nguyễn, luan van, Quang Ngo, Văn Lộc, Đạt Nguyễn Huỳnh, Thi Tâm Nguyen, Toản Cao Ngọc, Thanh Le, niem duong, Nha Cao Hồng, Hậu Nguyễn, Ngọc Thủy Nguyễn, trâm trần, huong 04 dang, trầm trần, Út Nguyễn, Chót Nguyễn, Thương Hoàng, Nguyễn Phương Hồng Ngọc, Minh Anh Trần Lê, Lê Đình Trung, Văn Bích Ngô, Ly Phuong Thanh, the khai tran, Lynxes Ngoại Ngữ, Anh Hậu, thành bùi mạnh, Minh Út Nguyễn, mỹ liên phạm, Như Hiền, Nguyễn Lan Hương, Nguyen Hang, Thị Tâm Nguyễn, Quân Ngô, Trần Thị Thảo Nguyên, Thao Nguyen Tran Diep, Thanh Tran, Duy Hoàng Khánh, Nguyễn Nguyễn, Giang Phạm, Hằng Nga, Thư Nguyễn, nghi huy, My Nguyễn, Trần, Hà, Phạm Tử Văn, Nhien Nguyen Boi, Nguyễn Hải Giang, Nguyễn Hoàng Nhân, Tuyết Nguyễn, Trâm Tạ Ngọc Bảo, Thanh Thu Nguyen, Đình Tuấn Đào, Hanh Thu, Nam Hà Thanh, Tô Nguyễn Sơn Tùng, Thương Hoàng, phi tan, le le, Thanh Ly, Van Hoc Nguyen, Minh Tran, Le Diamond, Phuong Ho Phan Thuy Thao, Minh Bùi, Nhật Linh Phạm Ngọc, Thạc sĩ Hoàng Long, Thu Nguyen, Ba_Ot Ông, Vũ Thị Huyền Trang..

BAN TỔ CHỨC