Vịt biển Eider trên đảo Bjarneyjar, Vịnh Breidafjordur, Iceland, ngày 4/7/2021. Ảnh: TTXVN

Trên một hòn đảo hẻo lánh Bjarneyjar ở Vịnh Breidafjordur ngoài khơi bờ biển phía Tây Iceland, người dân nơi đây đang tất bật tìm kiếm và thu hoạch những chiếc lông vịt biển Eider (eiderdown) – loại sợi tự nhiên ấm nhất trên hành tinh, vừa nhẹ vừa cách nhiệt tốt. Đây cũng là một nguồn nguyên liệu tự nhiên vô cùng quý hiếm và xa xỉ để làm ra những chiếc chăn sang trọng vào hàng đắt đỏ nhất thế giới.

Eider là tên của một loài vịt biển sinh sống chủ yếu tại khu vực Bắc Băng Dương. Vịt biển Eider thường làm tổ dọc theo những vùng bờ biển có khí hậu lạnh như Iceland hay vùng phía Tây Siberia. Eiderdown là lớp lông mềm dưới lớp lông vũ của loài vịt biển, vốn có tác dụng bảo vệ chúng khỏi điều kiện vùng cực Bắc lạnh giá. Vào mùa sinh sản, phần lông này rụng một cách tự nhiên và vịt mái thường sử dụng nó để xây tổ. Những chiếc lông tơ đặc biệt mềm mại và ấm áp này được người ta thu về. Không chỉ mềm và nhẹ, lông vịt biển Eider còn khiến người ta phải kinh ngạc bởi tính năng tự động điều chỉnh hệt như một chiếc máy điều hòa nhiệt độ, ấm áp khi mùa Đông nhưng mát lạnh vào mùa Hè.

Cứ vào mùa Hè, gần 400 nông dân ở vùng này lại tỏa đi "lùng sục" mọi ngóc ngách trên đá, trên cát hoặc các bãi cỏ để tìm kiếm những chiếc lông màu xám mà loài vịt Eider để lại. Từ tháng 5 trở đi, những chú vịt Eider đến làm tổ dọc theo bãi biển thưa thớt dân cư, nơi dồi dào lượng rong biển để nuôi vịt con. Khi những chú vịt Eider rời khỏi tổ, người nông dân mới tiến hành thu hoạch những chiếc lông mà chúng để lại. Theo công ty King Eider – nhà xuất khẩu eiderdown hàng đầu của Iceland, sau khi thu hoạch, lông tơ được phơi khô ngoài trời để không bị mốc. Những chiếc lông này sau đó sẽ được chuyển vào lò sấy ở nhiệt độ 120 độ C trong ít nhất 8 giờ, loại bỏ bất kỳ mảnh vụn không mong muốn nào và giúp phân loại dễ dàng hơn. Tiếp đó, chúng đi qua nhiều chiếc máy có cấu tạo đặc biệt, mỗi máy phân loại các dạng tạp chất khác nhau. Một chiếc máy kéo sợi lớn hơn sẽ tách những chiếc lông vũ bên ngoài, nhưng cách duy nhất để đảm bảo loại bỏ tạp chất vẫn phải là thực hiện bằng tay. Số lông này sau đó sẽ được mang đi rửa, khử trùng, ép và sấy khô lần cuối.

Trung bình cứ khoảng 60 tổ vịt biển người ta mới thu được 1.000g eiderdown trong khi 1 chiếc chăn bông cần khoảng 600g – 1.600g eiderdown tùy thuộc chất lượng. Trên toàn thế giới, sản lượng khai thác eiderdown hàng năm không quá 4 tấn, khoảng 75% trong số đó đến từ Iceland. Theo Hiệp hội Nông nghiệp Eider, có 5 công ty Iceland xuất khẩu eiderdown, nhưng tổng cộng có khoảng 15 công ty tham gia vào một số công đoạn sản xuất. Theo luật pháp Iceland, eiderdown phải vượt qua các quy trình kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt trước khi được bán ra thị trường, đảm bảo độ sạch, mùi, màu sắc và tính đồng nhất. Loại lông được tuyển chọn kỹ lưỡng và xử lý công phu này được bán với giá hàng nghìn euro/1kg, chủ yếu phục vụ cho những khách hàng đang tìm kiếm các sản phẩm độc quyền, những khách hàng yêu thiên nhiên và quan tâm tới môi trường. Một chiếc chăn đơn giản chứa 800g lông vũ được bán với giá khoảng 4.350 euro (5.116 USD).

Trên đảo Bjarneyjar, truyền thống tìm kiếm những chiếc tổ vịt biển Eider bỏ hoang đã được truyền lại qua nhiều thế hệ. Tập quán địa phương này được cho là bắt đầu ở Iceland khi những người Viking từ Na Uy đến định cư trên đảo vào cuối thế kỷ thứ IX. Kể từ năm 1847, Iceland ban hành quy định bảo vệ nghiêm ngặt vịt Eider, theo đó cấm mọi hành vi săn bắt và lấy trứng của chúng. Tuy nhiên, loài vịt này vẫn phải đối mặt với nguy hiểm trước những kẻ săn mồi như mòng biển, quạ, đại bàng, chồn và cáo.