Phóng to

Công nhân chăm sóc cây bên bờ kênh Nhiêu Lộc - Ảnh: H.T.V.

Con gái hít hít mũi: “Mẹ, có mùi gì thơm thơm vậy?”. Mẹ: “Ồ! Là mùi hoa nguyệt quế”.

Hoa nguyệt quế được trồng làm cảnh chạy dọc kênh nở trắng muốt, tỏa hương thơm ngát đến tận mũi người qua lại. Thật bất ngờ, không còn mùi đặc trưng khó chịu của kênh Nhiêu Lộc nữa. Thú vị hơn, suốt con đường thật nhiều người dân thư giãn với trò câu cá. Điều không thể tưởng với dòng kênh từng ô nhiễm nặng cách đây hơn chục năm.

Mẹ kể cho con gái nghe: Khi con chưa ra đời, dọc theo dòng kênh này toàn nhà tạm bợ san sát. Người ta chống cọc cây xuống kênh dựng nhà, dòng kênh bị thu hẹp lại. Họ đi vệ sinh xuống kênh, xả nước thải và xả rác xuống kênh... lâu ngày dòng kênh ngưng chảy vì nghẹt cứng rác, nước đen một màu đặc quánh, chẳng loài cá nào có thể sống được. Có việc đi ngang phải bịt mũi vì mùi hôi thối bốc lên rất khó chịu. Rồi một cuộc cải tạo dòng kênh được thành phố ra sức thực hiện. Các hộ dân được di dời đến nơi ở khác. Toàn bộ nhà lấn chiếm kênh được tháo dỡ, dòng kênh được trả lại sự thông thoáng... Không biết bé con hình dung được bao nhiêu theo ký ức về một dòng kênh trong mẹ mà liến thoắng: “Ồ! Giá mà có cỗ máy thời gian của mèo Đôrêmon để con được xem lại cảnh dòng kênh ngày xưa như thế nào”.

“Câu có cá không mấy chú?”, hai mẹ con tò mò dừng xe hỏi một nhóm đang câu. “Có chứ! Đó là điều khó tin về một dòng kênh với người Sài Gòn phải không? Hỏi một câu như thế là biết ngay người Sài Gòn rồi” - người đàn ông có vẻ lớn tuổi nhất nhóm trả lời. Nhóm câu cá cho biết: “Cá nhỏ dính câu thì thả trở lại kênh, cá lớn đem về nuôi chơi chứ chưa dám ăn”.

Nắng sáng ươm vàng, chiếc cầu cuối đường ven kênh hiện ra với những bồn hoa sử quân tử rủ bóng xuống nước thật đẹp và lãng mạn. Ở đó, những người công nhân vẫn đang tiếp tục cần mẫn trầm mình dưới dòng kênh tháo dòng nước chết tù đọng còn ô nhiễm nặng chuyển đến trung tâm xử lý nước thải. Rác vẫn còn tụ lại đây khá nhiều. Trên thành cầu giăng tấm băngrôn: “Đừng xả rác thành thói quen”. Con gái bỗng bày tỏ: “Theo con, có lẽ nên để thêm bảng “Cấm câu cá” và bảng “Mời bà con cùng thả cá xuống kênh và cho cá ăn mỗi ngày”, đàn cá sẽ đông hơn”. Lời con trẻ làm người lớn phải suy nghĩ rồi. Dòng kênh chảy trong thành phố đang từng bước hồi sinh, đàn cá bắt đầu hồi sinh. Một tín hiệu thật vui với sự đổi thay của thành phố. Cần lắm một sự đồng lòng, chung tay để dòng nước thật sự được cải thiện, đàn cá được sinh sôi nảy nở cân bằng lại môi trường thay cho hành động của một bộ phận người dân đang tiếp tục hủy diệt cá bằng lưỡi mồi và cần câu.

Một hi vọng nhỏ trong tương lai dòng kênh với cảnh quan đẹp, nước sạch sẽ, trở thành niềm tự hào của người Sài Gòn. Tự hào với dòng kênh chảy trong thành phố có thể làm du lịch như nước láng giềng Thái Lan, Singapore...

Đường trở về, hai mẹ con chọn đi chiều ngược lại để lần nữa được cảm nhận một cảm xúc là lạ chảy trong người Sài Gòn sáng cuối tuần.