Mong muốn này vừa được hiện thực hóa một phần nền tảng quan trọng khi Hệ thống Bệnh viện đa khoa Tâm Anh chính thức ký hợp tác với Trung tâm Nghiên cứu Y học Quốc gia về ung thư hàng đầu của Liên bang Nga.

Sự kiện này, theo lãnh đạo Bộ Y tế và các chuyên gia lĩnh vực ung thư là sẽ mở ra cơ hội tiếp cận và ứng dụng các phương pháp mới trong chẩn đoán, điều trị ung thư tại Việt Nam.

Điều trị ung thư còn nhiều khó khăn

Trao đổi với Tuổi Trẻ, bác sĩ Đặng Huy Quốc Thịnh - nguyên phó giám đốc Bệnh viện Ung bướu TP.HCM, chủ tịch Hội Y học chăm sóc giảm nhẹ Việt Nam - cho biết điều trị ung thư vẫn là một lĩnh vực y học phức tạp.

Trong những năm gần đây đã ghi nhận nhiều bước tiến quan trọng, mở ra cơ hội sống cho người bệnh. Các phương pháp điều trị ung thư chủ yếu hiện nay gồm phẫu thuật, xạ trị và điều trị nội khoa (hóa trị, điều trị nhắm trúng đích, liệu pháp miễn dịch).

Mặc dù các phương pháp điều trị ung thư hiện nay đã mang lại những tiến bộ vượt bậc, cải thiện tiên lượng cho bệnh nhân, tuy vậy theo bác sĩ Thịnh thẳng thắn nhìn nhận vẫn chưa phải là giải pháp chữa khỏi hoàn toàn ung thư, đặc biệt ở những bệnh nhân mắc ung thư giai đoạn muộn.

"Tế bào ung thư thường được ví là khôn lanh khi luôn tìm cách vượt qua "hàng rào" và kháng lại các phương pháp điều trị. Ngay cả với liệu pháp nhắm trúng đích hay miễn dịch, hiện tượng kháng thuốc vẫn có thể xảy ra sau một thời gian. Cho đến nay, khoa học vẫn chưa tìm ra một phương pháp nào có khả năng kiểm soát và ức chế đồng thời tất cả các cơ chế tín hiệu phức tạp này", bác sĩ Thịnh lý giải.

Người Việt sẽ được điều trị ung thư bằng nhiều công nghệ tiên tiến

Mới đây, trong hội đàm song phương với giữa Bộ Y tế Việt Nam và Bộ Y tế Liên bang Nga về thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực y tế, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đã nhắc đến vắc xin điều trị ung thư và mong muốn mở rộng hợp tác trong sản xuất, chuyển giao công nghệ sản xuất thuốc mới có chất lượng. Trong đó có sinh phẩm, vắc xin và thuốc điều trị ung thư, bệnh hiếm.

Theo bà Lan, Luật Dược sửa đổi đã đưa ra nhiều chính sách ưu đãi nhằm khuyến khích, thúc đẩy việc tăng cường đầu tư thử nghiệm, sản xuất vắc xin tại Việt Nam.

Mở đầu cho sự mở rộng hợp tác ấy là lễ ký kết hợp tác chuyên sâu giữa Hệ thống Bệnh viện đa khoa Tâm Anh với Trung tâm Y học quốc gia về xạ trị (Viện Hertsen) - Trung tâm Nghiên cứu y học quốc gia về ung thư hàng đầu của Liên bang Nga vào ngày 12-9 tại Hà Nội.

Ngay sau sự kiện, hai bên sẽ chính thức triển khai các hoạt động trao đổi các thông tin khoa học, thực hành và huấn luyện đào tạo các phương pháp chẩn đoán và điều trị ung thư hiện đại hàng đầu với hiệu quả cao.

Cùng chứng kiến sự kiện này, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho hay sẽ mở ra những cơ hội hợp tác cụ thể trong lĩnh vực khám chữa bệnh chất lượng cao, nghiên cứu khoa học, ứng dụng khoa học, kỹ thuật tiên tiến vào chăm sóc sức khỏe người dân.

"Các thỏa thuận sẽ mở ra nhiều chương trình hợp tác thiết thực, đặc biệt trong điều trị ung thư bằng công nghệ tiên tiến cũng như sản xuất vắc xin và sinh phẩm y tế, là những nhu cầu cấp bách không chỉ của Việt Nam, của Liên bang Nga mà còn của toàn cầu" - Bộ trưởng Đào Hồng Lan khẳng định.

"Và để tiếp nhận chuyển giao công nghệ tiên tiến từ Liên bang Nga, chúng tôi đã có sự chuẩn bị toàn diện về nhân lực, cơ sở vật chất. 

Hệ thống Bệnh viện đa khoa Tâm Anh là một trong số ít các đơn vị y tế tại Việt Nam có kinh nghiệm từng tham gia các nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng ung thư ở quy mô toàn cầu, sẵn sàng triển khai các dự án nghiên cứu, thử nghiệm và chuyển giao công nghệ quy mô lớn" - ông Ngô Chí Dũng, Chủ tịch HĐQT Hệ thống Bệnh viện đa khoa Tâm Anh, Viện Nghiên cứu Tâm Anh (TAMRI) và Nhà máy Vắc xin và Sinh phẩm VNVC, cho biết.

Là đơn vị đi đầu trong tiến trình hợp tác, tiếp nhận và từng bước làm chủ các công nghệ tiên tiến về công nghệ sinh học, trước đó từ tháng 5-2025 VNVC cũng đã ký kết thỏa thuận hợp tác với Trung tâm Nghiên cứu Quốc gia về dịch tễ học và vi sinh vật học Gamaleya, Tập đoàn Dược phẩm Binnopharm của Nga.

Sự kiện này sẽ thúc đẩy nghiên cứu, đầu tư, chuyển giao công nghệ và thương mại các thuốc sinh học, vắc xin công nghệ cao bao gồm vắc xin mRNA điều trị ung thư.

Và thêm bước tiến mới

TS.BS Vũ Hữu Khiêm - trưởng khoa ung bướu Bệnh viện đa khoa Tâm Anh Hà Nội - cho biết có được một phương thuốc mới điều trị ung thư sẽ mang lại hi vọng và niềm tin cho những người mắc bệnh, đặc biệt ở giai đoạn di căn, trong khi đó hiện phần lớn bệnh nhân ung thư ở nước ta được phát hiện ở giai đoạn di căn, gây khó khăn trong điều trị và tiên lượng sống thấp.

Việc nghiên cứu và ứng dụng các phương pháp mới trong điều trị ung thư có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với bệnh nhân Việt Nam. Thay vì phải chờ đợi nhiều năm sau khi thuốc đã được lưu hành trên thế giới, nay người bệnh có thể tiếp cận sớm các liệu pháp điều trị tiên tiến, được giám sát chặt chẽ về tính an toàn và hiệu quả. Điều này giúp người bệnh không phải ra nước ngoài với chi phí tốn kém mà vẫn được điều trị với chất lượng tốt nhất.

"Việc ký kết hợp tác giữa Hệ thống Bệnh viện đa khoa Tâm Anh với Trung tâm Nghiên cứu ung thư hàng đầu Liên bang Nga là bước tiến quan trọng, không chỉ nâng cao chất lượng điều trị mà còn khẳng định năng lực nghiên cứu với các trung tâm ung bướu lớn trên thế giới.

Chúng tôi đã tham gia các nghiên cứu lâm sàng lớn trên thế giới, gần đây là nghiên cứu thuốc miễn dịch đường uống cho bệnh nhân ung thư ngay từ pha 2a... Những hợp tác này sẽ mở ra cánh cửa để đưa những thành tựu khoa học mới nhất vào thực tiễn điều trị tại Việt Nam", bác sĩ Khiêm kỳ vọng.

Một chuyên gia trong lĩnh vực ung bướu cho rằng việc Nga công bố đã sẵn sàng dùng vắc xin chống ung thư và đang chờ Bộ Y tế nước này phê duyệt để sử dụng lâm sàng là một bước tiến rất đáng chú ý trong lĩnh vực điều trị ung thư. Tuy nhiên, thực tế khái niệm vắc xin chống ung thư không còn mới, nhưng đến nay vẫn đang trong quá trình thử nghiệm và phát triển.

Theo các công bố mới đây của Nga, vắc xin ung thư được xem là bước tiến về mặt khoa học theo hướng cá thể hóa. Cơ chế loại vắc xin này đó là sử dụng thông tin di truyền từ chính khối u để thiết kế mARN chuyên biệt, từ đó huấn luyện hệ miễn dịch nhận diện và tấn công chính xác tế bào ung thư.

Ưu điểm kỳ vọng của loại vắc xin cá nhân hóa rất cao, giảm độc tính ngoài đích, có thể phối hợp miễn dịch để tăng hiệu quả. Đặc biệt, đây có thể trở thành lựa chọn điều trị nhẹ nhàng hơn tiêm bắp đơn giản, ít xâm lấn, giảm tác dụng phụ so với hóa trị/xạ trị và hướng tới điều trị cá nhân hóa, phù hợp hồ sơ gen từng bệnh nhân.

"Nếu kết quả tiền lâm sàng và thử nghiệm pha I, II đạt hiệu quả tốt, thì đây là tín hiệu tích cực. Tuy nhiên để ứng dụng rộng rãi phải có pha III với cỡ mẫu lớn, so sánh với phác đồ chuẩn và theo dõi đủ dài", vị chuyên gia ung bướu chia sẻ thêm.

Bác sĩ Thịnh thông tin có hai dạng vắc xin phòng ngừa ung thư và vắc xin điều trị ung thư. Với vắc xin phòng ngừa ung thư, hiện có một số loại vắc xin có khả năng phòng ngừa các tác nhân gây ung thư, không trực tiếp tiêu diệt tế bào ung thư. Chẳng hạn, vắc xin viêm gan siêu vi B giúp phòng ngừa ung thư gan, vắc xin HPV có hiệu quả trong dự phòng ung thư cổ tử cung và một số ung thư vùng hầu họng.

Còn vắc xin điều trị ung thư, cho đến nay trên thế giới chỉ có một vài loại đã được đưa vào sử dụng như vắc xin BCG (phòng bệnh lao, điều trị cho bệnh nhân ung thư bọng đái trong một số tình huống đặc biệt), vắc xin ung thư tiền liệt tuyến, vắc xin điều trị u tế bào hắc tố ác tính. Hầu hết các loại ung thư phổ biến khác như ung thư vú, phổi, dạ dày, đại tràng… hiện chưa có vắc xin điều trị.

BVĐK Tâm Anh hợp tác Trung tâm ung thư hàng đầu của Nga về công nghệ mới chẩn đoán, điều trị ung thư

Hệ thống Bệnh viện đa khoa Tâm Anh đã ký hợp tác với Trung tâm Nghiên cứu Y học Quốc gia về ung thư hàng đầu của Liên bang Nga. Sự kiện này mở ra cơ hội tiếp cận và ứng dụng các phương pháp mới trong chẩn đoán, điều trị ung thư tại Việt Nam.