Họa sĩ Trương Bé - Ảnh tư liệu gia đình họa sĩ

Hội Mỹ thuật Thừa Thiên Huế cho biết họa sĩ Trương Bé đã trút hơi thở cuối cùng lúc 12h05 trưa nay 9-4 tại nhà riêng bên bờ sông Ngự Hà, Thành Nội Huế, do tuổi già lâm bệnh nặng, hưởng thọ 78 tuổi.

Họa sĩ Trương Bé là một tác giả lớn của hội họa đương đại Việt Nam. Ông sinh năm 1942 tại Quảng Trị, tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Việt Nam năm 1974, từ 1988 đến 2000 là phó hiệu trưởng rồi hiệu trưởng Trường đại học Nghệ thuật Huế.

Sơn mài - trừu tượng của Trương Bé - Ảnh tư liệu

Họa sĩ Trương Bé đã thực hiện nhiều triển lãm cá nhân và nhóm tại Việt Nam, Nhật Bản,Thái Lan, Trung Quốc...

Tranh của ông đang được trưng bày ở nhiều bảo tàng mỹ thuật lớn trong nước, nước ngoài và trong sưu tập cá nhân ở nhiều nước như Việt Nam, Pháp,Thái Lan, Nhật Bản, Singapore, Canada, Mỹ... Nhà đấu giá danh tiếng The Christie's từng đưa tác phẩm của ông lên sàn quốc tế.

Theo họa sĩ Đặng Mậu Tựu (Hội Mỹ thuật VN), Trương Bé đã chọn hội họa như "chọn nghiệp" và đi suốt đời mình với lựa chọn đó. Ông đã đến với hội họa trừu tượng từ khá sớm, khi mà nhiều người vẫn còn e ngại với phong cách này, và đã thành công trong việc đưa hội họa trừu tượng lên sơn mài truyền thống Việt Nam.

Sơn mài - trừu tượng của Trương Bé - Ảnh tư liệu

"Từ hiện thực sang trừu tượng, với Trương Bé, là cái không hình, không giới hạn, để mình gửi gắm những ý tưởng đến nhân gian nhiều nhất.

Những vệt màu vung lên một cách mạnh mẽ để tạo những mảng lớn hay những nét thả lỏng hững hờ dường như mất hút vào nền vải, những mảng màu khô quánh cào xướt lên mặt tranh hay dịu dàng nhẹ trôi êm ả.

Cảm xúc trong tranh Trương Bé có khi mạnh mẽ bạo liệt nhưng cũng có khi trầm tĩnh duy lý đến từng phân vuông. Nó luôn biến, sự biến hóa của hình, của màu tạo nên cái động, là cái cốt lõi trong tác phẩm của anh."- Đặng Mậu Tựu đánh giá như thế về Trương Bé.

Sơn mài - trừu tượng của Trương Bé - Ảnh tư liệu

Về sau này, Trương Bé "chơi" sơn mài trừu tượng với những bức tranh khổ cực lớn, diễn tả những suy tư về vũ trụ, những thông điệp vào thinh không, bằng một cảm hứng bao la, diệu vợi.

Tên gọi của những cuộc triễn lãm quy mô cùng tựa đề các tác phẩm đã cho thấy nỗi ám ảnh của ông về vũ trụ bao la: Thiên - Địa - Nhân, Nhịp điệu vũ trụ, Nhịp điệu vật chất, Chòm sao Bạch Dương, Tinh vân, Tiếng vọng từ vũ trụ, Cột bụi vũ trụ, Những đường cong huyền bí, Càn khôn, Vòng luân chuyển, Hỗn độn và hài hòa…

Sơn mài - trừu tượng khổ lớn của Trương Bé - Ảnh: THƯỢNG HIỂN

PGS.TS. Phan Thanh Bình, nguyên hiệu trưởng Trường đại học Nghệ thuật Huế, cho hay khoảng 15 năm cuối đời, họa sĩ Trương Bé hướng về sự biểu cảm vũ trụ trong những tranh, không chỉ cỡ vừa quen thuộc mà ông còn dành bao tâm lực để hoàn thành những bức sơn mài "khủng", có bức cỡ 244x615cm.

Họa sĩ Trương Bé tâm tình: "Khi thả hồn vào những khoảng mênh mông của trời đất, tôi như tìm được chính mình và nơi đó tình yêu nghệ thuật của tôi thăng hoa".

Sơn mài - trừu tượng của Trương Bé - Ảnh tư liệu

"Nhịp điệu Vũ trụ" là cuộc triển lãm cuối cùng của ông diễn ra 8 tháng trước (khai mạc ngày 19-9-2019) tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM, với 50 tranh sơn dầu và sơn mài hoành tráng đúng chiều kích Trương Bé.

Có lẽ đó là lời chào vĩnh biệt của họa sĩ Trương Bé, bởi ông đã biết rõ sức khỏe của mình và cuộc rong chơi cũng đến lúc phải dừng lại.

Tranh sơn mài - Không phải ai cũng dám dấn thân

TTO - Nếu trước đây, sơn mài được coi là một lĩnh vực đầy bí hiểm thì nay chất liệu này đã trở thành phổ biến, được nhiều họa sĩ trẻ ưa chuộng. Tranh sơn mài cũng được thế giới coi như là 'quốc họa' của dân tộc Việt.