Một chiếc trực thăng CH-47 Chinook được đưa lên máy bay chở hàng C-17 Globemaster III của không quân Mỹ tại sân bay quốc tế Hamid Karzai ở Kabul, Afghanistan, ngày 28-8 - Ảnh: Bộ Chỉ huy Trung tâm Mỹ

Chuyến bay cuối

Phát biểu trước báo giới, tướng Kenneth McKenzie - tư lệnh Bộ Chỉ huy Trung tâm (CENTCOM) của quân đội Mỹ - tuyên bố: "Chúng tôi đã hoàn thành kế hoạch rút quân khỏi Afghanistan. Mọi thành viên của quân đội Mỹ đã rời Afghanistan. Việc rút quân vừa là kết thúc vai trò của quân đội trong cuộc sơ tán vừa là sự kết thúc sứ mệnh gần 20 năm ở Afghanistan sau ngày 11-9-2001". 

Thực hiện chuyến bay cuối cùng là một chiếc máy bay chở hàng C-17, cất cánh rời sân bay quốc tế Hamid Karzai lúc 3h29 chiều 30-8 giờ Washington, tức một phút trước 0 giờ sáng 31-8 theo giờ Kabul trong điều kiện an ninh vô cùng chặt chẽ. Chiến dịch rút quân của Mỹ kết thúc sớm hơn 1 ngày so với thời hạn 31-8 mà Tổng thống Mỹ Joe Biden đặt ra.

Theo trang The Hill, Lầu Năm Góc sau đó công bố hình ảnh người cuối cùng lên máy bay, là tướng Christopher Donahue.

Ông McKenzie không tiết lộ có bao nhiêu người trên chuyến bay cuối và nó đang hướng đến đâu nhưng xác nhận tư lệnh Sư đoàn Không vận số 82 kiêm chỉ huy lực lượng trên bộ - tướng Christopher Donahue - và đại sứ Ross Wilson có mặt trên chuyến bay cuối cùng.

Tư lệnh Sư đoàn Không vận số 82 kiêm chỉ huy lực lượng trên bộ - tướng Christopher Donahue - là người cuối cùng lên chuyến bay cuối rời khỏi Afghanistan của Mỹ - Ảnh: Bộ Quốc phòng Mỹ

Vẫn còn khoảng vài trăm người Mỹ tại Afghanistan do không thể đến được sân bay và hàng ngàn người địa phương đã hỗ trợ các lực lượng Mỹ phải ở lại. Ngoại trưởng Antony Blinken sau đó cho biết còn chưa tới 200 - có thể chỉ hơn 100 người Mỹ còn bị kẹt lại ở Afghanistan.

Tướng McKenzie xác nhận không có người Mỹ nào có mặt trên 5 chuyến bay cuối cùng. "Chúng tôi vẫn đảm bảo sẵn sàng đưa họ lên máy bay ngay trước khi khởi hành, nhưng đã không thể đưa được thêm bất kỳ người Mỹ nào khỏi Afganishtan. Hoạt động sơ tán kết thúc vào khoảng 12 giờ trước khi chúng tôi rời đi... Không ai trong số họ [những người Mỹ còn lại] đến được sân bay", ông nói.

Ông McKenzie thẳng thắn thừa nhận ngay cả khi chính quyền của Tổng thống Joe Biden kéo dài thời hạn, thêm 10 ngày đi nữa thì "chúng tôi cũng không thể đưa đi hết tất cả những ai cần sơ tán, vẫn sẽ có người thất vọng vì điều này. Đây là một tình huống khó khăn".

Quân nhân Mỹ lên máy bay của Lực lượng Không quân tại sân bay ở Kabul, Afghanistan ngày 30-8 - Ảnh: AFP

Lực lượng Mỹ đã duy trì hệ thống tên lửa, pháo và súng cối (C-RAM) cho đến phút cuối để chống lại bất kỳ cuộc tấn công tên lửa nào trước khi phá hủy các hệ thống này và đảm bảo chúng sẽ không bao giờ có thể được sử dụng lại. Ngoài ra, Mỹ đã phá hủy 70 xe chống mìn, 27 chiếc xe Humvee và 73 máy bay.

Tướng McKenzie đánh giá Taliban "rất hợp lý và hợp tác" trong quá trình triển khai chiến dịch sơ tán, đặc biệt là những chuyến bay cuối cùng và cảnh báo sẽ có nguy cơ tấn công khủng bố ở mức cao tại thủ đô Kabul trong những ngày sắp tới.

Tính riêng từ ngày 14-8, hơn 122.000 người đã được lực lượng Mỹ đưa đi sơ tán và nếu tính từ cuối tháng 7-2021 thì đã có hơn 123.000 người, trong đó có 6.000 người Mỹ rời khỏi Afganishtan.

Trong cuộc chiến gần 20 năm của Mỹ ở Afghanistan, có 2.461 quân nhân và công dân Mỹ thiệt mạng, bao gồm cả 13 quân nhân mới hy sinh do bị lực lượng IS-K (một nhánh của tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS) đánh bom hôm 26-8, và hơn 20.000 người bị thương. 

Taliban nổ súng "mừng độc lập"

Kênh truyền hình Al Jazeera dẫn phát biểu của người phát ngôn Taliban - ông Qari Yusuf nhấn mạnh: "Người lính cuối cùng của Mỹ đã rời khỏi sân bay Kabul. Đất nước chúng tôi đã giành được độc lập hoàn toàn".

Theo AP, tiếng súng ăn mừng vang khắp Kabul vào sáng sớm ngày 31-8 sau khi cả hai bên - Lầu Năm Góc và Taliban - đều xác nhận lực lượng Mỹ cuối cùng đã rời Afghanistan. 

Theo AFP, vài giờ sau khi lính Mỹ hoàn toàn rút khỏi Afganishtan, Ngoại trưởng Antony Blinken cho biết Mỹ sẽ bắt đầu một chương mới liên quan đến Afghanistan và chuyển các hoạt động ngoại giao sang Qatar.

Ông cho biết quốc tế kỳ vọng Taliban thực hiện đúng các cam kết của mình. Để được công nhận tính hợp pháp và được hỗ trợ, Taliban sẽ phải chứng minh và xứng đáng với điều này.

Ngoại trưởng Antony Blinken cam kết chính quyền Mỹ sẽ tiếp tục các nỗ lực không ngừng để giúp người Mỹ, người Afghanistan và những người khác rời khỏi đất nước nếu họ chọn lựa như vậy. Với những người bị kẹt lại, Mỹ sẽ tiếp tục sơ tán họ bằng con đường ngoại giao.

Liên Hiệp Quốc kêu gọi Taliban thực hiện tất cả cam kết

TTO - Ngày 30-8, Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đã thông qua nghị quyết kêu gọi lực lượng Taliban tôn trọng những cam kết về việc cho phép các công dân Afghanistan và công dân nước ngoài sơ tán khỏi quốc gia này.