Việc cấp điện cho huyện đảo gặp rất nhiều khó khăn, không đảm bảo đủ điện cho sinh hoạt, sản xuất của người dân và doanh nghiệp khi phải chạy máy phát diesel với chi phí cao.

Kéo điện vượt biển

Đầu năm 2002, Công ty Điện lực 2 (nay là Tổng công ty Điện lực miền Nam - EVNSPC) tiếp nhận trạm phát diesel, lưới điện trên đảo Phú Quốc từ tỉnh Kiên Giang và đầu tư vào hệ thống nguồn và lưới điện.

Đến năm 2012, điện đã được đưa đến hầu hết các xã và thị trấn trên toàn huyện đảo với 96km đường dây trung thế, 89km đường dây hạ thế, 192 trạm biến áp phân phối với tổng dung lượng là 21.070kVA. Một phân xưởng diesel quy mô 24,7MW hoạt động 24/24 giờ, cấp điện cho 13.000 khách hàng. Điện thương phẩm năm 2013 là trên 55 triệu kWh.

Mặc dù ngành điện đã liên tục đầu tư nâng công suất nguồn phát điện diesel, xây dựng nhiều công trình lưới điện, nhưng nhu cầu sử dụng điện trên đảo liên tục tăng, trung bình hơn 25%/năm nên mới chỉ đáp ứng được khoảng 70% nhu cầu.

Ngoài ra, mỗi năm, công ty phải bù lỗ trên 100 tỉ đồng, do điện sản xuất từ nguồn diesel có giá thành cao, nhưng giá bán theo đúng quy định của Nhà nước. Đặc biệt, năm 2012, ngành điện bù lỗ 164 tỉ đồng và năm 2013 bù lỗ đến gần 180 tỉ đồng.

Xác định rõ cấp điện cho phát triển Phú Quốc là nhiệm vụ chính trị quan trọng, EVNSPC đã đầu tư dự án cáp ngầm 110kV xuyên biển đưa điện từ đất liền ra đảo. Với những nỗ lực không ngừng, ngày 2-2-2014, công ty đóng điện và đưa vào vận hành công trình đường dây cáp ngầm 110kV xuyên biển Hà Tiên - Phú Quốc.

Đây là công trình đường dây cáp ngầm xuyên biển dài nhất Đông Nam Á, với tổng vốn đầu tư hơn 2.300 tỉ đồng để đem điện lưới quốc gia ra đảo, thay thế hoàn toàn nguồn điện diesel. Đáng chú ý, từ thời điểm có điện lưới quốc gia, giá điện tại đảo ngọc cũng về mức bình quân tương đương với đất liền, giảm gần 50% so với thời điểm chưa có điện lưới quốc gia.

Đòn bẩy giúp Phú Quốc cất cánh

Từ khi có điện lưới quốc gia, du lịch tại đảo Phú Quốc có sự phát triển vượt bậc và lượng khách đến đảo tăng mạnh, từ 913.000 lượt du khách vào năm 2015 đã lên trên 5,1 triệu vào năm 2019. Sau thời gian gián đoạn bởi dịch COVID-19, từ tháng 1 đến tháng 10-2023, gần 5,2 triệu lượt du khách đến đảo. Đến nay, Phú Quốc có nhiều chuyến bay quốc tế bay thẳng với tần suất 2 - 4 chuyến mỗi tuần.

Cùng với việc kéo điện ra đảo, EVNSPC đầu tư đồng bộ hệ thống nguồn và lưới điện trên đảo với tổng vốn hơn 7.080 tỉ đồng. Đến nay, quy mô đường dây trung thế, hạ thế và trạm biến áp phân phối đã tăng gần 100 lần, đảm bảo điện cho số khách hàng tăng gấp 10,5 lần.

Phụ tải sử dụng điện không ngừng tăng cao và Phú Quốc hiện là địa bàn phát triển phụ tải sử dụng điện tăng nhanh nhất trong tỉnh Kiên Giang, đồng thời cũng là địa bàn có tỉ lệ khách hàng thương mại - dịch vụ cao nhất. Cụ thể giai đoạn 2004 - 2010 tăng trung bình 17%/năm; giai đoạn 2010 - 2020 đạt 27%/năm; giai đoạn 2020 - 2023 đạt 14%/năm.

Để đáp ứng nhu cầu phụ tải sử dụng điện đang tăng nhanh của đảo, EVNSPC đã tăng công suất trạm biến áp, đồng thời tiếp tục đầu tư nhiều công trình điện. Trong đó, đường dây 220kV Kiên Bình - Phú Quốc với tổng mức đầu tư lên đến 2.212 tỉ đồng đã đóng điện vào cuối tháng 10-2022 sau hơn 3,5 năm triển khai xây dựng.

Ông Nguyễn Phước Đức, tổng giám đốc EVNSPC, cho biết đây cũng là công trình đường dây vượt biển trên không cấp điện áp 220kV dài nhất khu vực Đông Nam Á, được triển khai lần đầu tiên tại Việt Nam. Công trình gồm hai mạch đường dây, có tổng chiều dài 80,8km, trong đó phần đường dây trên biển dài 64,7km.

Công trình đã tăng cường năng lực cung ứng điện cho đảo Phú Quốc thêm 500MW, gấp 5 lần công suất sử dụng điện trước đó và đáp ứng nhu cầu về điện đến năm 2035. Tình trạng quá tải nguồn cấp điện cho đảo được giải quyết; bảo đảm cung cấp điện an toàn, ổn định cho nhu cầu phát triển kinh tế, an ninh, quốc phòng và thu hút đầu tư.

PGS.TS Trần Đình Thiên, nguyên viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng, đánh giá việc đưa điện lưới ra đã tạo đà cho huyện đảo phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút đầu tư mạnh mẽ, đặc biệt là du lịch và kinh tế biển.

"Việc kéo điện lưới ra đảo Phú Quốc là minh chứng cho việc biến những thách thức thành cơ hội để tạo ra sự đột phá mà trong tương lai cần khuyến khích", ông Thiên nói.

Tiếp tục đóng góp cho sự phát triển của đảo ngọc

Với sự phát triển không ngừng của Phú Quốc, EVNSPC và các đơn vị thành viên sẽ không ngừng nỗ lực nâng cao hạ tầng lưới điện, đảm bảo cung cấp điện ổn định, liên tục, đồng hành cùng sự phát triển kinh tế - xã hội của đảo Phú Quốc nói riêng và tỉnh nói chung.

Ông Nguyễn Phước Đức còn cho biết trong giai đoạn tiếp theo, EVNSPC dự kiến đầu tư hơn 1.600 tỉ đồng để tiếp tục khai thác hiệu quả năng lực cung ứng điện từ hai công trình đường dây cáp ngầm 110kV xuyên biển Hà Tiên - Phú Quốc và đường dây 220kV vượt biển Kiên Bình - Phú Quốc.

Cụ thể là triển khai các công trình đồng bộ cấp điện áp 22kV - 110kV - 220kV như trạm 220kV Phú Quốc, đường dây và trạm 110kV Phú Quốc - Bắc Phú Quốc, hoàn thành đoạn còn lại của đường dây 110kV Phú Quốc - Nam Phú Quốc; đồng thời triển khai thực hiện dự án tái cấu trúc lưới điện Phú Quốc.