PGS.TS Lê Văn Quảng, Phó giám đốc Bệnh viện K - Ảnh: NVCC

Chỉ có 8% bỏ được thuốc lá

Người hút thuốc lá nghiện thuốc vì trong thuốc lá chứa nicotine, một chất gây nghiện nhưng cũng làm người hút thuốc cảm thấy hưng phấn, kích thích não bộ. Có đến 45% người nghiện cocain (ma túy) bỏ được, nhưng chỉ có khoảng 8% người nghiện thuốc lá có thể bỏ được nicotine.

Và đã là chất gây nghiện, khi không nạp vào cơ thể lượng nicotine như thường lệ, người nghiện thường có triệu chứng như mất ngủ, đau đầu, khó chịu, thèm thuốc khi cai… Rõ ràng, nicotine là nguyên nhân chính khiến con người hút thuốc và cũng là lí do khiến họ khó bỏ thuốc. Một chuyên gia về hô hấp của Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ nhiều người nghiện thuốc lá thấy tăng cân nhiều khi bỏ thuốc, họ e ngại và hút thuốc trở lại.

Bác sĩ Lê Văn Quảng, Phó giám đốc Bệnh viện K, hướng dẫn người nghiện thuốc lá có thể cai thuốc bằng nhiều cách, tốt nhất là kết hợp giữa ý chí, quyết tâm của bản thân, sự hỗ trợ của người thân, bỏ thói quen xấu, tập thói quen tốt, kết hợp các liệu trình cai thuốc với hướng dẫn và theo dõi của bác sĩ hoặc tư vấn viên.

Mặc dù, không có sản phẩm thuốc lá nào được chứng minh là an toàn và không có nguy cơ gây hại với sức khỏe con người, nhưng các nguy cơ sức khỏe liên quan đến hút thuốc lá điếu truyền thống cao hơn so với sử dụng các sản phẩm thuốc lá không khói và nicotine.

"Hiện nay, thế giới đang áp dụng nhiều sản phẩm thay thế thuốc lá như miếng dán nicotine, kẹo cao su nicotine, ống xịt nicotine, thuốc lá điện tử và thuốc lá hun nóng. Tôi nghĩ rằng Việt Nam cần phải chấp nhận đối diện sự thật là không thể tuyệt đối cấm được việc hút thuốc lá ở mọi nơi, mọi lúc, và cũng không bắt tất cả những người nghiện thuốc lá bỏ thuốc 100% được. 

Vì vậy, bên cạnh việc khuyến khích bỏ thuốc lá, hãy tìm cách nào giúp người hút thuốc trả lời câu hỏi "Tôi không cai được thuốc thì làm thế nào?"- ông Quảng nói.

Có nên dùng sản phẩm thay thế?

Theo ông Quảng, thế giới hiện phổ biến hai dòng sản phẩm thay thế thuốc lá dựa vào sự phát triển của công nghệ là thuốc lá điện tử và thuốc lá hun nóng, tuy nhiên, thế giới hiện vẫn đang tranh cãi nhiều vấn đề về hai dòng sản phẩm thay thế thuốc lá này.

Nếu như thuốc lá điện tử dùng thiết bị để truyền dẫn dung dịch chiết xuất nicotine dạng lỏng bốc hơi cho người hút, thì thuốc lá hun nóng sử dụng thiết bị để truyền dẫn nicotine cho người dùng từ lá thuốc lá thiên nhiên được đặc chế trên nguyên tắc chỉ hun nóng lá thuốc ở nhiệt độ dưới 350 độ C mà không có quá trình đốt cháy nên không tạo ra khói, chỉ có một làn hơi (aerosol) mỏng, không tạo ra tàn thuốc, mùi nhẹ, không ám vào răng miệng, quần áo người sử dụng.

Tuy nhiên, vì các sản phẩm thay thế thuốc lá không có khói, nên chúng sẽ giảm ảnh hưởng đến người xung quanh so với thuốc lá truyền thống. Một số quốc gia gợi ý sản phẩm thay thế như một bước trung gian của quá trình thúc đẩy bỏ thuốc lá truyền thống.

Những năm gần đây, chính phủ Anh triển khai chiến dịch hành động quốc gia với tên gọi Stoptober để kêu gọi người hút thuốc bỏ thuốc trong vòng 28 ngày của tháng 10. Bên cạnh việc cung cấp các dịch vụ hỗ trợ bỏ thuốc lá, phần mềm hướng dẫn và nhắc nhở bỏ thuốc lá, cũng có thêm các thông tin về các sản phẩm thay thế để hỗ trợ cho người hút thuốc lá.

Chính phủ Việt Nam cũng như Bộ Y tế cùng các bộ ngành khác đã cùng phối hợp trong nỗ lực làm giảm tỉ lệ người hút thuốc. Hiện chính phủ vẫn tiếp tục tuyên truyền đến người dân về tác hại của thuốc lá, khuyến khích người hút bỏ thuốc, kiểm soát nguồn cung, đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt lên mặt hàng thuốc lá… 

Tuy nhiên, trước thực trạng là mỗi ngày, có 15,6 triệu người Việt Nam hút thuốc, tương tự, thế giới là hơn 1 tỉ người hút thuốc, nếu người hút thuốc không có khả năng bỏ thuốc, đâu là giải pháp cho họ? Làm sao để giảm tải bớt gánh nặng bệnh tật cho xã hội về các căn bệnh liên quan đến thuốc lá? Làm sao để những người xung quanh người hút thuốc không còn phải chịu đựng khói thuốc thụ động?