Theo trang LiveScience ngày 30-7, nghiên cứu mới cho biết Google đã tận dụng cảm biến chuyển động của hơn 2 tỉ điện thoại thông minh (smartphone) để tạo ra hệ thống cảnh báo sớm động đất, có hiệu quả tương đương máy đo địa chấn tiêu chuẩn.

Trong giai đoạn từ năm 2021 - 2024, hệ thống cảnh báo động đất Android (AEA) của Google đã ghi lại hơn 11.000 trận động đất, thông qua cảm biến chuyển động của điện thoại thông minh và phát hơn 1.200 cảnh báo tới người dùng Android tại 98 nước.

Hệ thống AEA đã giúp tăng gấp 10 lần số người tiếp cận được cảnh báo động đất, từ 250 triệu người vào năm 2019 lên 2,5 tỉ người hiện nay.

Thông tin này đặc biệt gây chú ý khi sáng 30-7, một trận động đất có độ lớn 8,8 xảy ra ngoài khơi bán đảo Kamchatka gây sóng thần ở bờ biển viễn đông của Nga. Cảnh báo sóng thần cũng được ban bố ở nhiều quốc gia khác như Nhật Bản, Philippines, quần đảo Hawaii...

"Động đất là mối đe dọa thường trực với người dân toàn cầu. Sẽ ra sao nếu chúng ta có thể cảnh báo mọi người vài giây quý giá trước khi động đất xảy ra? Những giây đó có thể đủ để tránh các vật gây nguy hiểm và tìm nơi ẩn nấp", đại diện Google cho biết trong một tuyên bố.

Trong vài thập kỷ qua, hệ thống cảnh báo động đất đã được xây dựng tại các nước như Trung Quốc, Mexico, Nhật Bản, Hàn Quốc và Mỹ. 

Tuy nhiên các hệ thống này sử dụng các máy đo địa chấn chuyên dụng tại những điểm nhất định và rất tốn kém, thường ghi nhận động đất cục bộ tại một số nước trong khi nhiều nước khác lại không có.

Để mở rộng phạm vi ghi nhận động đất, các nhà nghiên cứu của Google đã thiết kế AEA sử dụng cảm biến chuyển động trên điện thoại thông minh để phát hiện sóng P di chuyển nhanh, thường đi trước sóng S có sức tàn phá lớn hơn trong động đất. Nhờ đó AEA có thể ước tính quy mô và vị trí xảy ra động đất để gửi cảnh báo tới người dùng đang ở vùng nguy hiểm.

Tính đến tháng 3-2024, AEA đã phát 1.279 cảnh báo đến nhiều nước, trong đó có Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ, Nhật Bản và Indonesia. Phản hồi từ người dùng cho thấy 85% số người trải qua động đất đã nhận được cảnh báo, trong đó 36% nhận được cảnh báo trước khi động đất xảy ra, 28% nhận được cảnh báo khi động đất đang xảy ra và 23% nhận được cảnh báo sau đó.

Chỉ có ba cảnh báo là sai, trong đó hai cảnh báo được kích hoạt do dông bão và một cảnh báo khác được kích hoạt do sự kiện thông báo hàng loạt không liên quan động đất khiến nhiều điện thoại rung.

Tuy nhiên các nhà nghiên cứu cũng đối mặt với nhiều vấn đề, đặc biệt là ước tính cường độ của các trận động đất lớn, để đưa ra đánh giá chính xác hơn nhằm cảnh báo tốt hơn cho người dùng.

"Việc triển khai AEA trên toàn cầu hỗ trợ các nỗ lực cải thiện khả năng phát hiện động đất bằng cách thu thập dữ liệu nhanh chóng, quy mô lớn và phản hồi cho các thuật toán", nhóm nghiên cứu cho biết.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science.

Siêu động đất làm rung chuyển Thái Bình Dương

Trận động đất mạnh 8,8 độ ngoài khơi bán đảo Kamchatka của Nga ngày 30-7 đã gây ra sóng thần lan rộng, buộc hàng chục triệu người phải sơ tán khẩn cấp.