12/10/2025 11:50 GMT+7

'Giao con việc nhà, chẳng thà tự làm'?

"Nói rửa chén nãy giờ mà sao không chịu rửa?", chị Hoài Thương (30 tuổi, ngụ phường Tân Thới Hiệp, TP.HCM) nạt lớn khi thấy bé Thảo (9 tuổi) chúi đầu vào điện thoại. Mỗi khi được nhắc quét nhà hay cho mèo ăn, con gái chị đều trì hoãn, uể oải.

việc nhà - Ảnh 1.

Hướng dẫn trẻ làm quen những việc nhà nhẹ nhàng, vừa sức như sắp xếp quần áo - Ảnh: YẾN TRINH

Chị than phiền do chồng và ông nội chiều bé, mỗi khi muốn bé làm việc gì lại cho 5.000 - 10.000 đồng. Bây giờ bé Thảo con chị đã chuyển sang chủ động hỏi tiền trước khi làm.

Chờ con lâu quá, mẹ làm luôn cho xong

Dù biết nạt nộ và dọa đánh đòn là không nên nhưng những lúc đi làm về phải lật đật nấu nướng dọn dẹp, chị Thương vô cùng mệt mỏi. Chị than: "Nói con lặt rau con lặt đại. Lặt xong cũng không dọn mớ rau hư. Mắt cứ dán vào màn hình tivi, điện thoại. Giao con việc nhà, chẳng thà tự làm".

Chị dặn dò cặn kẽ và chia việc cho con như rửa chén vào buổi tối, xếp quần áo, tưới cây... Nhưng không có việc nào con làm mà gọn ghẽ khiến chị bực thêm, phải làm lại hoặc nạt "Thôi khỏi luôn đi".

Có lúc mẹ con giận nhau, Thảo bật khóc bỏ ra ngoài xóm chơi với đám bạn. "Mai mốt lớn đầu mà không nấu được nồi cơm, kho được nồi thịt rồi sống làm sao", chị thở dài.

Có quan điểm dạy con hiện đại và kỷ luật hơn, anh Đình Luân (38 tuổi, ngụ phường Thủ Đức) cho biết có hai con trai học tiểu học. Vợ anh có chủ trương cho con làm việc nhà từ sớm, do đó con thành thục nấu cơm, chiên trứng, lấy đồ giặt…

Anh Luân chia sẻ: "Vấn đề là ở mình, mình có muốn con làm hay không thôi. Chúng tôi tập cho hai bé việc nhỏ từ khi con 3 tuổi. Biết đi, biết nói sẽ tập "con ơi mang đồ ra ngoài sọt để". Lớn hơn chút nữa sẽ đưa đồ, vứt rác vào sọt... Năm, sáu tuổi bé đã biết làm, dù quét nhà theo kiểu quơ đại nhưng không sao".

Có hai con, một đi du học và một học lớp 10, chị Mai Nhung (45 tuổi, ngụ quận Tân Bình cũ) tự hào kể về cậu con trai lớn ngoan giỏi, cái gì cũng phụ ba mẹ. 

Chị chia sẻ: "Ở nhà con tự nấu ăn, rửa chén. Nếu cọ nhà vệ sinh theo lịch phân công thì con hơi lười nhưng nếu mẹ nói nhà vệ sinh bẩn vào cọ đi con, nhắc 2-3 lần con sẽ làm". Con du học đã bước sang năm thứ hai nên chị hoàn toàn yên tâm con có thể tự chăm sóc bản thân.

Dụng tâm vì làm việc nhà là rèn người

Chị Nhung đã làm thế nào để con chịu làm? Chị kể hai vợ chồng tập cho con từ đầu những năm THCS. Trưa con đi học về, chị dặn hâm đồ ăn mà chị chuẩn bị sẵn. "Từ từ tôi nâng cấp, như chuẩn bị nguyên liệu cho con nấu sơ sơ. Dần dần con tự lấy rau củ quả cắt, nấu", chị nói.

Chị dặn con nếu ước mơ du học phải biết tự làm việc nhà, chăm sóc bản thân. Chị chia sẻ: "Chúng tôi cứ thủ thỉ với con và nhẹ lòng vì hiện nay con sống ổn, nấu ăn mỗi ngày, không phải ra đường tìm quán".

Khi hai con còn học THCS, vợ chồng chị đi chơi vài ngày, con ở nhà biết quán xuyến. Về nhà ông bà, con biết phụ lau dọn. Đặc biệt chị cho rằng: "Rèn để sau này con lập gia đình, con dâu được nhờ thì gia đình hạnh phúc. Chồng tôi cũng chịu khó làm việc nhà. Vợ vui gia đình mới vui".

Tương tự, quá trình tập cho con việc nhà tốn nhiều công sức của vợ chồng anh Luân. Anh kể ban đầu con không hợp tác "tại sao bắt con làm" khi nói con bỏ đồ vào máy giặt. Anh giải thích đó là đồ của con, nếu con để đó sẽ bị bẩn hôi và không còn đồ mặc.

Không chỉ việc nhà, trong chăm sóc cá nhân và học hành, vợ chồng anh phân tích những gì về cơ thể con là của con, đánh răng thì răng sạch, chơi thể thao tốt cho sức khỏe, học tập tốt cho cuộc sống. 

"Cái gì thuộc về con, con tự làm. Cái nào của chúng ta như nấu cơm, rửa chén… chia nhau làm, đi chơi cùng nhau đi. Lúc đó mới là gia đình, là người nhà. Nếu không là người xa lạ rồi", anh nói với con. Dần dần con hiểu khi ba mẹ giải thích nhẹ nhàng.

Theo anh Luân, việc động viên khi con làm là rất quan trọng, như "con đã tiến bộ hơn trước". Nếu con không chủ động, anh vui vẻ kéo con làm cùng mình. Anh nhiệt tình phụ vợ để con noi theo. Anh chị cho con chơi thể thao, giảm học thêm để con cân bằng, vui vẻ học và phụ giúp việc nhà.

Cha mẹ có thể cho trẻ lựa chọn, trẻ sẽ có cảm giác tự quyết định. "Con muốn đổ rác hay quét phòng bếp?" - đối với trẻ nhỏ, trẻ lớn hơn có nhiều lựa chọn hơn. Cha mẹ cần khen ngợi con đúng cách, nhấn mạnh ý nghĩa việc con làm, như "Con dọn bàn ăn để nhà mình cùng ăn cơm, cảm ơn con".

Theo Big Life Journal - trang thông tin Mỹ chuyên về giáo dục và công cụ phát triển tư duy, trẻ làm việc nhà là bước chuẩn bị để tự lập. Việc nhà không nên là cuộc tranh cãi mà là cơ hội cho trẻ rèn trách nhiệm, tinh thần hợp tác và tự hào vì mình đã đóng góp. Cha mẹ nên lưu ý làm gương cho con, tránh than vãn về việc nhà.

Thay vì gọi việc vặt, việc nhà, cha mẹ nên diễn tả bằng cụm từ "trách nhiệm", "sự đóng góp" hoặc "cách giúp đỡ gia đình". Như vậy trẻ hiểu mình là thành viên một đội, hình thành nền tảng giá trị chung. Cha mẹ nhờ bằng những lời tích cực "Con giúp mẹ dẹp gọn đồ chơi để mọi người bước trong phòng khách dễ hơn" thay vì "Sao con không bao giờ dọn?". Người lớn chỉ nên giao việc phù hợp lứa tuổi, ban đầu cùng làm với trẻ, sau đó khuyến khích tự làm. Thay vì trách mắng, cha mẹ có thể hỏi trẻ cần giúp gì để bắt đầu làm việc đó không.

Một cách nữa là dùng hình ảnh trực quan vì trẻ học bằng hình ảnh rất nhanh, như quy trình M.A.P.: làm mẫu (model), thêm hình ảnh (add pictures), thực hành (practice). Đó là ảnh trẻ làm việc, hình minh họa từng bước, phòng sạch sẽ, gắn nhãn những chỗ để đồ đạc…

'Giao con việc nhà, chẳng thà tự làm' - Ảnh 2.Tập cho con làm việc nhà trong hè

TTO - Mùa hè năm nay, trước tình hình dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, phụ huynh TP Đà Nẵng đã chia sẻ với nhau cách tạo cho con một kỳ nghỉ hè bổ ích ngay tại nhà.

Trở thành người đầu tiên tặng sao cho bài viết 0 0 0
Bình luận (0)
thông tin tài khoản
Được quan tâm nhất Mới nhất Tặng sao cho thành viên

    Tuổi Trẻ Online Newsletters

    Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

    Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất