Ba tháng trước khi xảy ra đợt mưa lũ lớn cuối tháng 11-2025, gây ngập lụt hại dân nhiều vùng Diên Khánh, tây Nha Trang, đơn vị tư vấn dự án chỉnh trị hạ lưu sông Tắc và sông Quán Trường (giai đoạn 1) đã gửi văn bản lần thứ 2 cho chủ đầu tư dự án về việc để cây cối mọc trên cơ phản áp là làm trái thiết kế dự án đã được UBND tỉnh Khánh Hòa phê duyệt, ảnh hưởng đến việc thoát lũ, nhưng chủ đầu tư không thực hiện khắc phục.

"Cơ phản áp" đó chính là phần kè, mái đê phía trong hai bên lòng sông, có tác dụng giữ ổn định cho hệ thống đê trên nền địa chất yếu.

2 dự án thoát lũ cho tây Nha Trang kéo dài nhiều năm chưa nghiệm thu, bàn giao

Sáng 20-12, lãnh đạo Ban Quản lý dự án đầu tư các công trình nông nghiệp và giao thông Khánh Hòa - chủ đầu tư dự án nêu trên - đã cho biết việc đề xuất giữ lại các hàng cây mọc trên cơ phản áp sông Quán Trường là "theo ý kiến một số người dân sinh sống trong các khu đô thị Mỹ Gia, VCN Phước Hải muốn giữ lại hai hàng cây vì không gian xanh và dự án đã qua nhiều năm mưa lũ vẫn đảm bảo thoát lũ; nếu chặt bỏ có thể gây dư luận không tốt cho công việc bảo vệ môi trường của thành phố".

Nhưng hiện nay, Sở Nông nghiệp và Môi trường vẫn chưa có báo cáo trình UBND tỉnh xem xét. Còn chủ đầu tư dự án "sẽ thực hiện theo quyết định của tỉnh, nếu UBND tỉnh không chấp thuận thì sẽ tiến hành chặt bỏ ngay". 

Dự án chỉnh trị hạ lưu sông Tắc và sông Quán Trường được UBND tỉnh Khánh Hòa quyết định phê duyệt đầu tư vào tháng 11-2003 (gồm 2 giai đoạn, dự kiến hoàn thành vào năm 2007).

Sau nhiều lần điều chỉnh, dự án trên bắt đầu thi công từ năm 2009 và tổng vốn đã được đầu tư thực hiện khoảng 590 tỉ đồng. Đến cuối tháng 12-2020, theo chủ đầu tư, dự án đã được làm xong, đang chờ tư vấn nghiệm thu, bàn giao công trình.

Ngoài ra tháng 10-2006, UBND tỉnh Khánh Hòa cũng quyết định phê duyệt đầu tư thêm dự án xây dựng hệ thống thoát lũ từ cầu đường sắt Phú Vinh về đến đầu sông Tắc. Dự án này cũng đã được quyết toán hoàn thành thi công ngày 31-12-2019, với tổng giá trị hơn 96,918 tỉ đồng.  

Chủ đầu tư 2 dự án trên là Ban Quản lý dự án các công trình giao thông và thủy lợi tỉnh Khánh Hòa trước đây, nay là Ban Quản lý dự án đầu tư các công trình nông nghiệp và giao thông Khánh Hòa.

Cả 2 dự án đã được đầu tư tổng cộng khoảng 870 tỉ đồng từ ngân sách nhà nước đó đều có các mục tiêu chính là đảm bảo thoát lũ sông Tắc, sông Quán Trường, đồng thời giải quyết ô nhiễm, chống ngập lụt ở vùng phía tây TP Nha Trang trước đây.

Đến tháng 4-2024, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Khánh Hòa báo cáo dự án hệ thống thoát lũ trên còn "vướng mắc là chưa xử lý khối lượng đất, cát bồi lắng ở hạ lưu cầu đường sắt Phú Vinh, gây ảnh hưởng đến khả năng tiêu thoát lũ của dự án".

Còn về dự án chỉnh trị hạ lưu sông Tắc và sông Quán Trường, vào tháng 10-2025 Chi cục Thủy lợi (Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Khánh Hòa) thông tin hiện vẫn chưa được nghiệm thu hoàn thành công trình.

Giữ cây mọc không kiểm soát, trái thiết kế, ảnh hưởng việc thoát lũ

Theo cả chủ đầu tư, đơn vị tư vấn, Chi cục Thủy lợi và Sở Xây dựng tỉnh Khánh Hòa thì trong dự án mà UBND tỉnh đã phê duyệt "hoàn toàn không có và không cho phép" để cây cối mọc, tồn tại trên cơ phản áp, nằm trong mặt cắt sông, để đảm bảo an toàn cho các đê tả, hữu thuộc dự án đã được xây dựng.

Do đó, theo Chi cục Thủy lợi Khánh Hòa, tình trạng để tồn tại "cây cối mọc không kiểm soát" trong lòng sông thuộc các khu vực cơ phản áp của các đê hai bên sông đã được xây dựng là "không phù hợp với hồ sơ thiết kế công trình, ảnh hưởng đến công tác nghiệm thu hoàn thành, bàn giao công trình".

Đồng thời hiện trạng đó "sẽ ảnh hưởng đến kết cấu công trình, đặc biệt là rễ cây lớn gây nứt, bong tróc bề mặt kè; cây cối rậm rạp cản trở hệ thống tiêu thoát lũ, làm tắc nghẽn dòng chảy, gây ngập úng cục bộ, tăng nguy cơ bồi lắng trong mùa mưa lớn. Bên cạnh đó việc bảo trì, kiểm tra công trình cũng sẽ gặp nhiều khó khăn".

Công ty TNHH tư vấn Trường đại học Thủy lợi - đơn vị tư vấn dự án chỉnh trị hạ lưu sông Tắc và sông Quán Trường (giai đoạn 1) - đã cho rằng "theo thiết kế thì không có và không cho phép các cây đó có trong mặt cắt của sông".

Còn "việc để cây cối mọc trên cơ phản áp của đê tả và đê hữu sông Quán Trường là thể hiện công tác quản lý, vận hành, bảo trì dự án không được quan tâm hằng năm".

Trong khi đó dự án được thi công từ năm 2009, qua hơn 10 năm vẫn chưa bàn giao, "địa hình lòng dẫn sông Quán Trường đã có nhiều thay đổi, xu thế bồi lên".

Vì vậy trong văn bản trả lời cho chủ đầu tư lần thứ 2 (vào ngày 18-8-2025), về đề nghị giữ lại cây cối đã mọc không kiểm soát trên cơ phản áp của dự án trên, đơn vị tư vấn đã có ý kiến "việc chặt bỏ cây mọc trên cơ phản áp trong lòng dẫn sẽ tạo mặt bằng thoát lũ tốt hơn, hạn chế tốc độ bồi lắng lòng dẫn, an toàn với những trận lũ vượt tần suất thiết kế P=2%".

Thế nhưng sau khi đơn vị tư vấn có ý kiến trên (từ tháng 8-2025), đến ngày 16-10-2025 Ban Quản lý dự án đầu tư các công trình nông nghiệp và giao thông Khánh Hòa lại gởi văn bản đến nhiều cơ quan, đơn vị để tiếp tục "lấy ý kiến" về đề nghị giữ lại cây xanh đã tự mọc trên cơ phản áp của dự án thoát lũ trên sông Quán Trường.

Trong khi chờ lấy ý kiến thì mưa lũ lớn ở khu vực chuẩn bị trút xuống và sau đó đã xảy ra đợt mưa lũ lớn (từ ngày 16 đến 22-11-2025) gây ngập lụt nặng, làm thiệt hại nhiều khu vực ở Diên Khánh và tây Nha Trang.

Cho đến nay, toàn bộ cây cối mọc không kiểm soát trên cơ phản áp các đê kè, trong lòng sông thuộc đường thoát lũ của dự án đã nêu vẫn được "bảo toàn", trái với thiết kế dự án đầu tư đã được tỉnh Khánh Hòa phê duyệt. 

Còn UBND tỉnh Khánh Hòa thì lại vừa trình Thủ tướng Chính phủ hỗ trợ 5.285 tỉ đồng để thực hiện dự án hệ thống thoát lũ phía tây khu vực Nha Trang. Trong đó có tới 3.716 tỉ đồng là để đầu tư cho 4 kênh thoát lũ trên chính sông Tắc, sông Quán Trường và 1.088 tỉ đồng cho 2 tuyến kênh thoát lũ đổ nước vào sông Tắc.

Khánh Hòa đề nghị Trung ương hỗ trợ 5.285 tỉ đồng làm dự án thoát lũ phía tây Nha Trang

Tỉnh Khánh Hòa vừa trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, hỗ trợ 5.285 tỉ đồng vốn ngân sách trung ương để đầu tư cấp bách, đồng bộ dự án hệ thống thoát lũ phía tây Nha Trang.