Ngày 8-11, Thanh tra Chính phủ đã công bố kết luận thanh tra các dự án có khó khăn vướng mắc tại Bộ Xây dựng. Cơ quan thanh tra phát hiện nhiều vi phạm tại dự án giao thông BOT Bắc Giang - Lạng Sơn cùng một số dự án khác.

Thanh tra phát hiện vi phạm 

Theo kết luận, năm 2015, Bộ Giao thông vận tải cũ (nay là Bộ Xây dựng) ban hành quyết định phê duyệt dự án BOT Bắc Giang - Lạng Sơn với tổng mức đầu tư hơn 12.188 tỉ đồng. Nhà đầu tư huy động vốn chủ sở hữu và vốn vay để thực hiện dự án, thu hồi vốn thông qua thu phí.

Kết quả thanh tra cho thấy Bộ Giao thông vận tải đã ban hành quyết định phê duyệt dự án đầu tư khi chưa lập lại báo cáo đánh giá tác động môi trường, không đúng quy định của Luật Bảo vệ môi trường.

Bộ còn ban hành quyết định phê duyệt dự án đầu tư trước khi Bộ Tài chính có ý kiến về vị trí đặt trạm thu phí trên quốc lộ 1. Việc này bị xác định là "chưa phù hợp với ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ", kết luận nêu.

Đồng thời, cơ quan thanh tra đánh giá việc xác định thời gian thực hiện dự án phần xây dựng từ năm 2015 tới năm 2017 là “không phù hợp với thực tế”.

Đáng chú ý, cơ quan thanh tra phát hiện một số chi phí xây dựng đã bị dự toán sai, làm tăng giá trị tổng mức đầu tư dự án hơn 309 tỉ đồng.

Trách nhiệm để xảy ra sai sót trong dự toán trên theo thanh tra thuộc tư vấn lập dự án, cơ quan thẩm định, Bộ Xây dựng và các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Ngoài ra, cơ quan thanh tra còn phát hiện liên danh tư vấn thiết kế lập dự báo lưu lượng xe không chính xác, tính lượng xe tăng đột biến bắt đầu từ năm 2020 tăng 131 - 186% so với năm 2019.

“Việc dự đoán lưu lượng xe không đúng là một trong những nguyên nhân dẫn đến khó khăn, vướng mắc của dự án”, kết luận nêu.

Đến giai đoạn thực hiện dự án 2015 - 2018, thanh tra phát hiện việc huy động vốn của doanh nghiệp, nhà đầu tư góp vốn thành lập doanh nghiệp thực hiện dự án không đúng với quyết định phê duyệt. Các nhà đầu tư không góp đủ vốn điều lệ trong thời hạn quy định.

Báo cáo của UBND tỉnh Lạng Sơn cho thấy doanh nghiệp trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt quyết toán vốn đầu tư dự án BOT Bắc Giang - Lạng Sơn với giá trị 8.387 tỉ đồng. UBND tỉnh Lạng Sơn đã phê duyệt quyết toán với giá trị 8.161 tỉ đồng.

Kết quả thanh tra cho thấy dự toán hoàn thành tính sai, tăng không đúng giá trị gần 80 tỉ đồng. Doanh nghiệp dự án tính không chính xác một số nội dung, dẫn đến phải giảm trừ giá trị khi quyết toán vốn đầu tư dự án hơn 93 tỉ đồng.

“Dự án không đạt mục tiêu ban đầu, hiệu quả thấp, đến thời điểm thanh tra doanh thu không đạt so với phương án tài chính trong hợp đồng BOT và các phụ lục đã ký kết, dẫn đến doanh nghiệp dự án thu phí không đủ trả lãi, gốc vay ngân hàng”, kết luận nêu.

Tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm những người liên quan sai phạm

Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính, UBND tỉnh Lạng Sơn tổ chức kiểm điểm để xử lý trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm theo quy định đối với lãnh đạo các cơ quan qua từng thời kỳ có liên quan đến sai phạm.

Khi thực hiện kết luận thanh tra, trường hợp phát hiện vi phạm pháp luật hình sự, gây thiệt hại tiền, tài sản của Nhà nước thì chuyển thông tin, hồ sơ vụ việc, tài liệu liên quan đến cơ quan điều tra xem xét, xử lý theo quy định.

Về xử lý kinh tế, cơ quan thanh tra đề nghị UBND tỉnh Lạng Sơn, nhà đầu tư, Công ty cổ phần BOT Bắc Giang - Lạng Sơn giảm trừ khi quyết toán vốn đầu tư dự án với giá trị gần 98,7 tỉ đồng.

UBND tỉnh Lạng Sơn chỉ đạo Công ty cổ phần BOT Bắc Giang - Lạng Sơn lấy ý kiến đơn vị xây dựng định mức là Viện Kinh tế (Bộ Xây dựng) để làm rõ việc áp dụng định mức được ban hành năm 2020 của tỉnh này.

UBND tỉnh trình cấp có thẩm quyền tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của dự án theo quy định.

UBND tỉnh Lạng Sơn, Bắc Giang phải phối hợp với nhà đầu tư, doanh nghiệp hoàn thành các thủ tục về giao đất, bố trí nguồn vốn để chi trả kinh phí đền bù, giải phóng mặt bằng theo quy định pháp luật và hợp đồng BOT đã ký.

Doanh thu thấp, đề xuất ngân sách trung ương hỗ trợ cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn 5.600 tỉ đồng

Do dự án cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn chỉ đạt khoảng 32% doanh thu nên UBND tỉnh Lạng Sơn đề xuất Thủ tướng đồng ý chủ trương hỗ trợ khoảng 5.600 tỉ đồng từ ngân sách trung ương cho dự án này.