Phóng to

Gia đình Che Guevara Ảnh trên bìa 4 cuốn hồi ký của Aleida March

Hôm nay, Aleida March - người bạn đời yêu dấu, người đồng chí cách mạng của Che, người mẹ những đứa con của Che - lại vừa mang đến cho bạn đọc Nhớ Che - Ðời tôi cùng Che Guevara (NXB Trẻ).

Hồi ức của bà sau 45 năm kể từ ngày phải chịu đựng nỗi mất mát không thể thay thế, sau sự ra đi của Che mang đến cho mọi người một Che mới: tình yêu đôi lứa cũng mãnh liệt như tình yêu với nhân loại, khát khao về một mái ấm gia đình và những đứa trẻ cũng lớn như khát khao được lên đường đấu tranh cho lý tưởng giải phóng con người, và Che viết văn, làm thơ hóa ra cũng giỏi như khi ông cầm súng.

Lần đầu tiên, những người trẻ luôn yêu ánh mắt sắc lạnh thể hiện ý chí sắt đá của Che được đọc những dòng thơ thắm thiết mà ông đã viết cho vợ giữa những trận chiến đấu: Tạm biệt em, tình yêu duy nhất của anh/ Ðừng run sợ trước bầy sói đói mồi/ Cũng như giữa những thảo nguyên cô quạnh/ Anh luôn mang em theo trong tim mình/ Và chúng ta sẽ đi cùng nhau cho đến khi con đường biến mất... Che mang tình yêu trong tim mình và ra đi, vì một lý tưởng cũng xuất phát từ tình yêu: cho một cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn.

Aleida March cũng vậy. Tình yêu, cuộc sống hôn nhân của hai người đã gắn chặt vào lý tưởng ấy với những chuyến công tác, những vòng quay chia ly - hội ngộ mà lần chia tay nào cũng có thể là lần cuối cùng. Họ cũng cố gắng sắp xếp để có được với nhau những phút lãng mạn ngắn ngủi như bất kỳ đôi tình nhân nào, và rồi vì là một người vĩ đại, Che luôn nhắc mình và nhắc vợ: “Các thái cực tinh thần của anh cứ nhập rồi lại tách: Giữa Em và Tất cả mọi người...”.

Mỗi lần ra đi, Che đã chọn “Tất cả mọi người”, và trong ấy tất nhiên có cả Aleida March và các con ông. Tình yêu lớn làm nên con người lớn, và tinh thần ấy của Che đã thấm vào nhiều thế hệ trẻ đi sau ông, ngưỡng vọng ông.

“Ðộng cơ đích thực của đấu tranh cách mạng xuất phát từ lòng yêu thương và nhân ái”, hôm nay đọc Nhớ Che như nghe lại câu nói của ông vang vọng. Ðã có những va đập của lịch sử, những sai lầm của lựa chọn, những đảo lộn của giá trị, những phản bội của con người khiến những lý tưởng, giấc mơ thanh khiết một thời mà ông và các đồng chí mình theo đuổi như bị lung lay. Nhưng, đã là tình yêu thì không thể thay đổi. Tình yêu một người và tình yêu tất cả mọi người đã làm nên lý tưởng của Che và con người huyền thoại của Che thì vẫn còn đó. Ðọc được tình yêu ấy, những người đã yêu hình ảnh của Che càng hiểu sâu sắc hơn về lý tưởng của Che:

Tất cả là vì con người.