Thực tế Nhà nước không thể ôm đồm, trợ cấp tất cả các công trình nghiên cứu vì như vậy vốn đầu tư sẽ bị chia xé nhỏ lẻ, manh mún (chưa nói đến chuyện tiêu cực trong vấn đề xin trợ cấp dự án). Chẳng những thế, thành quả nghiên cứu sẽ không cao, tính ứng dụng sẽ không đạt chuẩn như mong đợi. Chính vì thế rất cần sự điều tiết hợp lý của Nhà nước trong quản lý vĩ mô, tập trung cho các dự án khoa học trọng điểm. Phần còn lại khuyến khích các doanh nghiệp tự tìm thế mạnh cho mình bằng cách cố gắng đạt các tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng sản phẩm thông qua việc phải tập làm quen đặt hàng các nhà nghiên cứu cho những mục tiêu phát triển mà doanh nghiệp đã đề ra.

Ví dụ trong xuất khẩu thực phẩm, muốn không bị khách hàng trả về do dư lượng một kháng sinh hay hóa chất nào đó vượt định mức cho phép trong sản phẩm, doanh nghiệp cần phải hiểu rằng ngoài việc sử dụng phương tiện hiện đại, phương pháp định lượng tiêu chuẩn quốc tế để xác định dư lượng kháng sinh, hóa chất đó trong sản phẩm, họ còn nên đặt hàng các nhà khoa học nghiên cứu thêm để tìm ra giải pháp mới nâng cao chất lượng sản phẩm của mình, làm cho sản phẩm của mình sạch hơn, chất lượng tốt hơn, nổi trội hơn so với đối thủ.

Muốn vậy, Nhà nước cần phải rõ ràng và hiệu quả hơn trong công tác quản lý và cả trong chế tài xử phạt để các doanh nghiệp hiểu rằng đầu tư nghiên cứu rõ ràng là có lợi cả đôi đường: nâng cao chất lượng sản phẩm, có trong tay bản quyền nghiên cứu mà rất có thể sẽ trở thành nguồn thu lợi thứ cấp một khi các doanh nghiệp khác cần đến (điển hình là các công ty dược phẩm, sữa cho trẻ em hay thức ăn cho gia súc...).

Vả lại, với đơn đặt hàng từ doanh nghiệp, các nhà nghiên cứu sẽ có trách nhiệm hơn. Họ sẽ không ỷ lại như khi nhận nguồn đầu tư từ Nhà nước, vì nếu nghiên cứu không ra hồn đồng nghĩa với sự tự loại khỏi cuộc chơi. Không có cạnh tranh sẽ không có phát triển. Thật vậy, nghiên cứu khoa học cũng là một cuộc chơi theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Đồng tiền rót không hợp lý từ Nhà nước với các công trình nghiên cứu xếp xó không bị thẩm tra sẽ là mầm mống làm thui chột các ý tưởng mới.

Ở các nước phát triển, nghiên cứu khoa học ở một trường đại học công lập, nguồn vốn đầu tư cho các dự án chỉ một phần là từ nhà nước, phần còn lại là từ các công ty, tập đoàn tư nhân. Tuy nhiên, các công ty hay tập đoàn lớn đều có trung tâm nghiên cứu riêng. Vì sao các doanh nghiệp phải bỏ tiền đầu tư cho các dự án nghiên cứu theo định hướng của cả hai: chính phủ và công ty?

Đơn giản vì chính phủ muốn nâng cao chất lượng cuộc sống người dân nên ngày càng thắt chặt quản lý hơn về các tiêu chuẩn cho chất lượng sản phẩm tiêu dùng, mà một ví dụ điển hình là mảng dinh dưỡng và thực phẩm liên quan trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng. Muốn vượt qua “cửa ải” tiêu chuẩn của nhà nước và có sản phẩm nổi trội để cạnh tranh với doanh nghiệp khác, bắt buộc doanh nghiệp phải bắt tay với các nhà nghiên cứu khoa học và ngược lại muốn tồn tại với đơn đặt hàng từ doanh nghiệp, nhà nghiên cứu phải lao động thật sự.

Tất nhiên sẽ có sự cạnh tranh ngầm nhưng tế nhị giữa những người làm công tác nghiên cứu. Nhưng thật may mắn, đó cũng chính là động lực phát triển chung cho xã hội.